Το άδειο μνημείο της δυναστείας Άσαντ

«Εάν μπορούσαν τα μικρά παιδιά από την παλιά γειτονιά της Δαμασκού να δουν τώρα τον Χαφέζ αλ Ασαντ. Ξεκίνησε μεν ως μέλος μιας μισητής φράξιας (των Αλαουιτών), αλλά σήμερα είναι ο Πρόεδρος της Συρίας, που βάζει τις τελευταίες πινελιές σε ένα παλάτι αξίας 1 δισ. δολαρίων…» έγραφε τον Ιούλιο του 1989, η αμερικανική εφημερίδα Daily Record, για τον πατέρα του σημερινού προέδρου της Συρίας, δημοσιεύοντας πληροφορίες για το μεγαλειώδες κτίριο,  που άρχισε να κτίζεται το 1976 μια περίοδο μεγάλων οικονομικών δυσκολιών για τον λαό:

«Η τοποθεσία βρίσκεται ψηλά, πάνω από την πόλη, η συνολική έκταση του είναι όσο 6.000 στάδια. Οι πηγές μας λένε ότι ο Άσαντ πλήρωσε τον διάσημο Γιαπωνέζο αρχιτέκτονα Κενζο Τάνγκε τρία εκατομμύρια δολάρια. Το άσπρο πέτρινο κτίριο άρχιζαν να κτίζουν μια σειρά από εργολάβοι και το έργο ανέλαβε να ολοκληρώσει, η Γαλλολιβανέζικη εταιρεία Oger Liban, του Σύρου επιχειρηματία Μοχάμεντ αλ Χαρίρι. Μόνο ένα από τα δωμάτια έχει διακοσμηθεί με 125.000 ιταλικά μαρμάρινα πλακάκια, με κόστος 85 δολάρια το ένα. Δηλαδή 10,6 εκατομμύρια μόνο για ένα δωμάτιο!».

 

Παρά το κόστος του, το Παλάτι σε γενικές γραμμές στέκει έκτοτε σαν άδειο μνημείο περασμένων μεγαλείων. Κανείς δεν μπορεί να πει με ακρίβεια που κατοικοεδρεύει σήμερα ο διάδοχος και γιος του, Χαφέζ Άσαντ. Οι φήμες οργιάζουν, άλλοι λένε ότι έχει «αναβαθμίσει» το φτωχικό του για να είναι πιο ασφαλής, άλλοι ότι έχει καταφύγει στα ιδιαίτερα πάτρια εδάφη, παραλιακά κοντά στην Λατάκια, άλλοι ότι έχει αναζητήσει προστασία σε πολεμικό πλοίο που προστατεύεται από τους Ρώσους.

Σε κάθε περίπτωση ο Μπασάρ Αλ Άσαντ, μετά από δυο χρόνια αιματηρού εμφύλιου και τις κλιμακούμενες απειλές από την Δύση, θέλει να δείξει ότι ζει μια φυσιολογική ζωή. Άνοιξε λογαριασμό στο Instagram  τον περασμένο μήνα και έχει ήδη 38.000 followers, ανεβάζοντας φωτογραφίες από την καθημερινή ρουτίνα του ή από τα παλιά: ο Μπασάρ με αθλητές να συζητά ανέμελα στο καναπέ, ο Μπασάρ στο νοσοκομείο να επισκέπτεται τραυματίες, ο Μπασάρ νεώτερος να μελετά για το δίπλωμα των Αγγλικών, η σύζυγος του Μπασάρ να ταΐζει πεινασμένους συμπολίτες της.

Η επικοινωνιακή αυτή στρατηγική περιλαμβάνει βεβαίως τον λογαριασμό στο Twitter και φυσικά το κανάλι στο Youtube, γεμάτο με βίντεο που αποθεώνουν την πυγμή του Σύρου ηγέτη και του καθεστώτος. Όπως και το Παλάτι του Λαού, στο λόφο Mezzeh, δυτικά της Δαμασκού.

Διαβάστε ακόμη: Το «Who is Who» της συριακής κρίσης

Το κτίριο περιβάλλεται από πανύψηλους τοίχους με διάσπαρτα φυλάκια και στέκεται, όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Όλιβερ Γουέινραϊτ στον Guardian, σαν «σύγχρονη Ακρόπολη πάνω από την πόλη». Ολοκληρώθηκε το 1990 αφού τα σχέδια είχαν αλλάξει πολλές φορές, μετά την παραίτηση του αρχιτέκτονα Κένζο Τάνγκε -που η ειρωνεία είναι ότι έγινε διάσημος για το Μνημείο στην Ειρήνη της Χιροσίμα.

Ο Χαφέζ, τελικά, λέγεται ότι δεν ήταν ευχαριστημένος και παρανοϊκός με την πιθανότητα να γίνει απόπειρα δολοφονίας εναντίον του στο εκτεθειμένο από παντού Παλάτι, ισχυρίστηκε ότι δεν το έκτισε γι αυτόν, αλλά για τον διάδοχο του. Το αρχικό σχέδιο του πατριάρχη της δυναστείας ήταν διάδοχος να οριστεί ο μεγάλος γιος του Μπασέλ, ένας τυχοδιώκτης πλέιμπόι που ποτέ δεν είχε την ευκαιρία να μετακομίσει εκεί αφού σκοτώθηκε το 1994 τρέχοντας υπερβολικά με την Μαζεράτι του.

Κατασκευασμένο από πλάκες λευκού μάρμαρου Carrara από την Τοσκάνη της Ιταλίας, το τεράστιο συγκρότημα κρύβει εσωτερικές αυλές που εκτείνονται μέχρι τα άκρα του λόφου για καλύτερη θέα της πόλης. Όπως συμβαίνει με το παλάτι κάθε καλού δικτάτορα, η είσοδος είναι σχεδιασμένη για να νιώθουν οι επισκέπτες όσο το δυνατόν πιο «μικροί»: φθάνουν από τους πρόποδες  του λόφου με αυτοκίνητο μέχρι μια ψηλή καγκελόπορτα, από όπου ο δρόμος για ένα χιλιόμετρο απόσταση, χωρίζει στα δυο, σαν ένα φαλλικό βέλος, ορατό από τους χάρτες της Google.

Διαβάστε ακόμη: Άσαντ: «Ευχαριστώ τον Πούτιν για την υποστήριξη του»

Αυτός ο ατελείωτος δρόμος συνεχίζει μέσα από ειδικά διαμορφωμένες βεράντες μέχρι ένα προαύλιο με ένα συντριβάνι στο σχήμα του αστεριού. Από εκεί σκαλιά οδηγούν σε μια άλλη μνημειώδη είσοδο, σε άσπρο και μαύρο, διακοσμημένη με ισλαμικά σχέδια.

Στο εσωτερικό του το Παλάτι είναι το ίδιο μονότονα τεράστιο: ένα κόκκινο χαλί οδηγεί μέσα από μια σειρά αιθουσών, με ταβάνια στα 20 μέτρα ύψος, με χαμηλό φωτισμό, που η καθεμία έχει την δική τελετουργική είσοδο και είναι διακοσμημένη με διαφορετική εκδοχή του αστεριού του Ισλάμ στο πάτωμα. Ωστόσο, κανένα από αυτά τα δωμάτια δεν έχει προσωπική ταυτότητα -«δεν έχουν ψυχή» γράφει ο Guardian, «σαν τα μεγάλα lobby των πολυεθνικών».

Όπως έγραψε και ο Αμερικανός δημοσιογράφος Στήβεν Ταλμποτ μετά από μια συνάντηση του με τον Μπασάρ στο Παλάτι το 2004, «φθάνοντας σε αυτό το συγκρότημα είναι σαν να μπαίνεις στην Σμαραγδένια Πόλη του Μάγου του Οζ, ανακαινισμένη όμως από τους Βορειοκορεάτες… ήταν ένα ψυχρό και εκφοβιστικό φρούριο, άδειο, εκτός από τους βοηθούς που έτρεχαν πάνω κάτω. Μας έβαλαν σε ένα τεράστιο δωμάτιο, καθίσαμε σε μεγάλες πολυθρόνες, με τον Σύρο Πρόεδρο και τον Αμερικανό πρεσβευτή, αλλά και τον μεταφραστή στην άλλη άκρη του δωματίου. Το σκηνικό μου θύμισε εκείνες τις παλιές φωτογραφίες από τη συνάντηση του Νίξον με τον Μάο…»

Αυτό το σπίτι του 1 δισ. λοιπόν, φαίνεται ότι δεν αγαπήθηκε και δεν κατοικήθηκε από κανένα μέλος της οικογένειας Ασαντ. Ο Χαφέζ Άσαντ, για παράδειγμα, λέγεται ότι ήταν ιδιαίτερα ενοχλημένος από την μεγάλη σκάλα των 8 μέτρων που οδηγούσε στο γραφείο του. Όπως έγραφε τον Μάιο του 1990 η εφημερίδα Inquirer της Φιλαδέλφειας επικαλούμενη ξένο διπλωμάτη, ο Σύρος ηγέτης παραπονιόταν ότι ήταν εξαιρετικά δύσκολη η πρόσβαση στο γραφείο του για τους ξένους επισκέπτες. Και ο γιος του, ποτέ δεν το έκανε σπίτι του, αν και τώρα, προφανώς, έχει πρόσθετους λόγους να το αποφεύγει.