ΔΝΤ: Πρόσθετα μέτρα ύψους 5,7 δισ. ευρώ – Ναι σε «κούρεμα» χρέους
«Προφανή κόπωση» της κυβέρνησης βλέπει το ΔΝΤ - Δεν θα χρειαστεί νέο πακέτο διάσωσης εάν ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις, εκτιμά ο Πολ Τόμσεν.
Στη δημοσιότητα δόθηκε σήμερα η νέα έκθεση για την αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενώ ολοκληρώθηκε στην Ουάσινγκτον η συνέντευξη Τύπου -μέσω τηλεδιάσκεψης-του επικεφαλής της αποστολής του Ταμείου στην Ελλάδα, Πολ Τόμσεν.
Όπως αναφέρει στην έκθεσή του στο πλαίσιο της 5ης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος, η οποία υιοθετήθηκε στις 30 Μαΐου από το διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου που ενέκρινε την εκταμίευση 3,41 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα, το ΔΝΤ προβλέπει για πρώτη φορά μετά από έξι χρόνια ύφεσης ανάπτυξη μεγέθους 0.6% για την ελληνική οικονομία και προβλέπει ανάπτυξη 2,9% για το 2015. «Η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι στην αρχή ενός ενάρετου κύκλου, κάτι που αντανακλά πάνω απ’ όλα την αποφασιστικότητα που επέδειξε η κυβέρνηση, η οποία έβγαλε, προς το παρόν, από το τραπέζι τον κίνδυνο της εξόδου από την ευρωζώνη», επισημαίνεται στην έκθεση.
Ωστόσο, στην έκθεση γίνεται αναφορά σε «μια σειρά από προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν, για να επιτευχθεί οριστικά η σταθεροποίηση και να επιστρέψει η Ελλάδα σε μια πορεία βιώσιμης και ισορροπημένης ανάπτυξης», όπως:
– Η ανάγκη για λήψη πρόσθετων μέτρων ύψους 5,7 δισ. ευρώ, προκειμένου να κλείσει το «δημοσιονομικό κενό» της διετίας 2015-2016. Όπως αναφέρεται, οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις καταδεικνύουν «κενό» της τάξης του 1% του ΑΕΠ το 2015, σε σχέση με το στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3% του ΑΕΠ, ενώ «κενό» αναμένεται και το 2016, ακόμη κι εάν ληφθούν μόνιμης φύσης μέτρα. Αθροιστικά, την τετραετία 2014-2017 το «δημοσιονομικό κενό» ανεβάζεται στα 7,7 δισ. ευρώ.
Πρώτη επιλογή υπογραμμίζεται η επέκταση της έκτακτης εισφοράς έως το 2016. «Οι σημερινές προβλέψεις υποδεικνύουν την ύπαρξη δημοσιονομικού ελλείμματος για το 2015, το οποίο οι Αρχές προτίθενται να κλείσουν, σε πρώτο βαθμό, μέσω της επέκτασης μέτρων που εκπνέουν, περιλαμβανομένης της εισφοράς αλληλεγγύης», αναφέρεται στην έκθεση, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση και η Τρόικα θα εξετάσουν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου εκ νέου το «δημοσιονομικό κενό» του 2015 και τότε θα διαπιστωθεί εάν και κατά πόσον οι δημοσιονομικοί στόχοι επιτυγχάνονται, αλλά και το εάν υπάρχει η δυνατότητα μείωσης των φορολογικών συντελεστών.
Το ΔΝΤ υπογραμμίζει ότι το ελληνικό πρόγραμμα είναι «επαρκώς χρηματοδοτημένο» για τους επόμενους 12 μήνες, δηλαδή μέχρι το Μάιο του 2015.
– Η λήψη μέτρων για το χρέος, το οποίο θα φτάσει στο 127,7% του ΑΕΠ το 2020 και στο 117,2% του ΑΕΠ το 2022, σημειώνοντας τη «δέσμευση» των Ευρωπαίων εταίρων. «Η βιωσιμότητα του χρέους εξακολουθεί να υπόκειται σε αξιοσημείωτους καθοδικούς κινδύνους, ιδίως, σε δημοσιονομικές αστοχίες, καθυστερήσεις στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, στην αργή αύξηση της ανταγωνιστικότητας και στον υψηλότερο από το αναμενόμενο αποπληθωρισμό», σημειώνεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.
Στη έκθεση υποστηρίζεται επίσης ότι «η στρατηγική αυτή δεν αφήνει κανένα περιθώριο για οποιαδήποτε αξιοσημείωτη αύξηση σε μισθούς και συντάξεις από τα σημερινά επίπεδα για την περίοδο μέχρι τις εθνικές εκλογές του 2016» και υπογραμμίζεται ότι «ενώ υπάρχουν επιτέλους σημάδια βελτίωσης της φορολογικής διοίκησης, η πρόοδος εξακολουθεί να απογοητεύει και αυτή η πρόκληση εξακολουθεί να αποτελεί ένα κρίσιμο κίνδυνο για το πρόγραμμα».
– Η διασφάλιση πρωτογενούς πλεονάσματος, με έλεγχο των δαπανών για μισθούς, συντάξεις και επιδόματα στο δημόσιο.
– Η συνέχιση απολύσεων στο δημόσιο, με βάση τους στόχους που έχουν τεθεί.
– Η άρση περιορισμών στις ομαδικές απολύσεις, ώστε να γίνει πιο ευέλικτη η αγορά εργασίας και να ευνοηθούν οι επενδύσεις. «Είναι καθοριστικής σημασίας στο πλαίσιο της επόμενης επισκόπησης να εκλείψουν οι περιορισμοί στις μαζικές απολύσεις», αναφέρει το Ταμείο, παρατηρώντας ότι η Ελλάδα υστερεί σε αυτό το πεδίο απέναντι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αναφορές γίνονται και σε αλλαγές στον κατώτατο μισθό και στο καθεστώς των «μισθολογικών ωριμάνσεων» για τους μακροχρόνια ανέργους, ώστε να έχουν οι επιχειρήσεις κίνητρο για προσλήψεις από ανέργους.
– Η δραστική παρέμβαση στο φοροεισπρακτικό μηχανισμό.
– Η εξέταση περικοπών σε υψηλές συντάξεις και όχι μόνο αφού οι δαπάνες συνταξιοδότησης, όπως τονίζεται, παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα (17% του ΑΕΠ).
– Το ΔΝΤ υπολογίζει πως το χρηματοδοτικό κενό της χώρας θα βρίσκεται στα 12,6 δισ. ευρώ μετά τον Μάιο του 2015, σημειώνοντας ότι η χώρα χρειάζεται ριζική βελτίωση του δημοσίου τομέα για να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι και να μην υπάρξουν περαιτέρω περικοπές σε μισθούς και συντάξεις.
– Το ΔΝΤ διαπιστώνει ακόμη «προφανή κόπωση» της κυβέρνησης στην προσπάθεια προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας στην τελευταία του έκθεση για την Ελλάδα, που δημοσιεύτηκε σήμερα. «Η κόπωση προσαρμογής είναι πλέον προφανής και τα ‘κοινωνικά μερίσματα’ και το ‘όχι νέα μέτρα’ που υπόσχονται οι πολιτικοί ηγέτες υποδηλώνουν ότι η πολιτική δέσμευση στην υπάρχουσα στρατηγική χρέους θα δοκιμαστεί σκληρά στο μέλλον», επισημαίνεται στην έκθεση.
– Στη συνέχεια, σημειώνονται ανησυχίες για το γεγονός ότι «οι εξαγωγές έχουν αποτύχει να αποτελέσουν ισχυρή κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης, σε αντίθεση με άλλες χώρες της ευρωζώνης, κάτι που καταδεικνύει ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι ακόμη πολύ μακριά από την κρίσιμη μάζα που απαιτείται για να επιτευχθεί μια πιο διατηρήσιμη βελτίωση του αισθήματος των επενδυτών».
– Όσον αφορά τις αποκρατικοποιήσεις, τονίζεται ότι ο στόχος εσόδων για το 2014 έχει μειωθεί από τα 2,7 δισ. ευρώ στα 1,5 δισ. ευρώ και ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτής της μείωσης αναμένεται να ανακτηθεί το διάστημα 2015-2016. Για τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις έως το 2022 το Ταμείο τα εκτιμά στα 22,4 δισ. ευρώ.
Στη συνέντευξη Τύπου, ο Πολ Τόμσεν τόνισε ιδιαίτερα την ανάγκη για «περαιτέρω βελτίωση» του φορολογικού συστήματος, ώστε να περιοριστούν και οι φόροι, προσθέτοντας ότι το ΔΝΤ επιδιώκει την αποφυγή νέων οριζόντιων περικοπών σε μισθούς και συντάξεις. Για το θέμα της φορολογίας είπε ότι «και βεβαίως συμφωνώ ότι οι βασικοί φορολογικοί συντελεστές στην Ελλάδα είναι υπερβολικά υψηλοί και θεωρώ σωστό το μακροπρόθεσμο στόχο για τη μείωση τους. Επομένως, είναι κάτι που θα το υποστήριζα σθεναρά, αλλά βέβαια πρέπει να επιτευχθεί, χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων».
Ο επικεφαλής της αποστολής του Ταμείου στην Ελλάδα αναφέρθηκε πάντως σε «καθυστερήσεις στα εργασιακά», σημειώνοντας το αντιστάθμισμα που σημειώθηκε από αλλαγές στην «απελευθέρωση αγορών υπηρεσιών» και στο «άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων», ενώ σημείωσε τις αντιδράσεις «οργανωμένων συμφερόντων».
«Τα πάντα αλλάζουν, η κατάσταση μεταβάλλεται διαρκώς», είπε ο κ. Τόμσεν και μετέθεσε τη λήψη όποιων αποφάσεων για το δημοσιονομικό κενό μετά τα stress tests της ΕΚΤ.
Ως προς το τραπεζικό σύστημα, ο κ. Τόμσεν εξέφρασε μεγάλη ανησυχία για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ενώ τοποθέτησε τις κεφαλαιακές ανάγκες των ελληνικών τραπεζών πιο ψηλά από ό,τι η Τράπεζα της Ελλάδας. Στην έκθεση του ΔΝΤ γίνεται επίσης συγκεκριμένη αναφορά στις ελληνικές τράπεζες, αφού εκτιμάται ότι «τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αποτελούν σήμερα μια σοβαρή απειλή για την ικανότητα των ελληνικών τραπεζών να στηρίξουν την ανάκαμψη». Σημειώνεται ότι για τα αποτελέσματα του «τεστ» της Τράπεζας της Ελλάδας οι ανάγκες κεφαλαίου υπολογίζονται, σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, στα 6,4 δισ. ευρώ και στα 9,4 δισ. ευρώ, με βάση το «χειρότερο σενάριο» και ότι «δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος για τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος».
Ερωτηθείς για τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης, ο κ. Τόμσεν αρκέστηκε να πει «δεν κάνω ποτέ εκτιμήσεις και σχόλια για το πολιτικό προσωπικό της χώρας», ωστόσο δήλωσε πως γνωρίζει προσωπικά τον κ Χαρδούβελη και ανυπομονεί να συνεργαστεί μαζί του, ενώ για τον Γιάννη Στουρνάρα ανέφερε ότι είχε μαζί του μια πολύ καλή συνεργασία.
Το φθινόπωρο, όπως είπε, θα επιστρέψει και η αποστολή του ΔΝΤ στην Αθήνα.
«Χάσμα» κυβέρνησης-ΔΝΤ για το δημοσιονομικό κενό
Ο κ. Τόμσεν δήλωσε πως το μέγεθος του δημοσιονομικού κενού της περιόδου 2015-2016 -των νέων μέτρων δηλαδή που θα χρειαστούν- θα καθοριστεί μετά το καλοκαίρι, αλλά επεσήμανε την ανάγκη συνέχισης συγκεκριμένων έκτακτων μέτρων, λέγοντας πως το ΔΝΤ θέλει το κενό να καλυφθεί «μέσω διαρθρωτικών παρεμβάσεων» στη φορολογική διοίκηση και στη δημόσια διοίκηση και ότι στόχος είναι η αποφυγή οριζόντων μέτρων που θα οδηγούσαν σε περικοπές σε μισθούς και συντάξεις. Πρόσθεσε δε ότι το Ταμείο θεωρεί πως κάποια φορολογικά μέτρα «πρέπει να επεκταθούν» και ότι σχετική απόφαση θα ληφθεί το φθινόπωρο με το νέον προϋπολογισμό.
Το ΔΝΤ εκτιμά στην έκθεση πως τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού είναι στα 2 δισ. ευρώ για το 2015, ανεβαίνουν στα 3,7 δισ. ευρώ για το 2016 και υποχωρούν ξανά στα 1,8 δισ. ευρώ για το 2017. Η κυβέρνηση, όμως, αμφισβητεί την εκτίμηση αυτή και μάλιστα το ΔΝΤ έχει περιλάβει την άποψή της στην έκθεσή του. Υπολογίζει ότι τα φορολογικά έσοδα θα αποδώσουν καλύτερα και δεν θα χρειαστούν νέα μέτρα. Έτσι, η έκθεση αναφέρει ότι το θέμα θα επανέλθει το φθινόπωρο , στο πλαίσιο της κατάρτισης του προϋπολογισμού του 2015, όπου μεταξύ άλλων θα επανεξετασθεί η παράταση της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης που τυπικά λήγει στο τέλος του χρόνου.
Το ΔΝΤ δεν υιοθετεί αυτή τη φορά ιδιαιτέρως σκληρό λόγο στην έκθεσή του και έχει δυο καλά λόγια να πεί για τις δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας. Αναφέρει ότι η Ελλάδα πέτυχε σημαντική υπέρβαση στο στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα, ότι η οικονομία ανακάμπτει το 2014 και ότι «η Ελλάδα έχει περάσει από την πιο αδύναμη στην πιο ισχυρή κυκλικά προσαρμοσμένη δημοσιονομική θέση εντός της ευρωζώνης μέσα σε 4 χρόνια. Αυτό είναι ένα εντυπωσιακό επίτευγμα σε σχέση με οποιαδήποτε διεθνή σύγκριση. Και αυτό πέραν όλων αναδεικνύει την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να βγάλει την Ελλάδα από την κρίση».
Διαβάστε ακόμη:
Το «μενού» της μυστικής συνάντησης Στουρνάρα – Λαγκάρντ
