Ελληνικό πλεόνασμα: Αλήθειες και ψέματα
Πρωτογενές πλεόνασμα στην Ελλάδα; Ναι, αλλά οι αριθμοί ίσως να μην λένε ολόκληρη την αλήθεια.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο fortune.com από την δημοσιογράφο Νιν-Χάι Τσενγκ
Τα τελευταία χρόνια οι οικονομικές ειδήσεις που διαβάζουμε από την Ελλάδα είναι ως επί τω πλείστον κακές. Αυτή την εβδομάδα, όμως, κάτι απρόσμενο συνέβη. Εν μέσω της συνεχιζόμενης ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, η Ελλάδα ανακοίνωσε – μετά από μήνες μεγάλων περικοπών στις δημόσιες δαπάνες – ότι παρουσίασε πρωτογενές πλεόνασμα για το πρώτο επτάμηνο του 2013. Αν αυτό συνεχιστεί, μπορεί να σημαίνει ότι η Ελλάδα θα παρουσιάσει πρωτογενές πλεόνασμα για ολόκληρο το 2013, για πρώτη φορά μετά από περισσότερο από μία δεκαετία.
Σύμφωνα με το ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών, το πρωτογενές πλεόνασμα άγγιξε τα 2,6 δισεκατομμύρια Ευρώ, σε σύγκριση με το έλλειμμα ύψους 3,1 δισεκατομμυρίων ευρώ που είχε ανακοινωθεί πέρυσι.
Πρωτογενές πλεόνασμα 2,6 δισ. ευρώ για το επτάμηνο
Όλα αυτά ακούγονται πολύ καλά για να είναι αληθινά. Και να γιατί:
Το πλεόνασμα δεν δείχνει ολόκληρη την εικόνα
Αν και οι περικοπές δαπανών συνέβαλλαν στη δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος, δεν υπάρχουν επιπλέον λεφτά στα κρατικά ταμεία. Αυτό που ανακοίνωσαν οι αξιωματούχοι είναι «πρωτογενές πλεόνασμα», δηλαδή ένα μέγεθος που δεν περιλαμβάνει ό,τι καταβάλλει η χώρα σε τόκους για το τεράστιο χρέος της.
Η Ελλάδα πληρώνει μειωμένο επιτόκιο, ως μέρος του πακέτου διάσωσής της, αλλά ακόμα κι έτσι τα ποσά των τόκων είναι μεγάλα εξαιτίας της κλίμακας του χρέους. Όπως επισημαίνει ο Ντέιβιντ Μπέιμ, καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Columbia, το χρέος αγγίζει το 157% του ΑΕΠ και αναμένεται να εκτιναχθεί στο 171% μέχρι το τέλος του έτους.
«Το ζήτημα είναι ότι το ελληνικό χρέος παραμένει μη βιώσιμο», λέει ο ίδιος, τονίζοντας ότι ένας ταχύτερος τρόπος για να επιστρέψει η Ελλάδα στην ευημερία είναι να ακολουθήσει η χώρα τα βήματα της Βραζιλίας και του Μεξικού που κήρυξαν στάση πληρωμών τη δεκαετία του ’80.
Το πλεόνασμα έχει βαθύνει την ύφεση
Η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να ξοδεύει πολύ λιγότερα, αλλά αυτό έχει επιφέρει ένα τεράστιο κόστος για την ελληνική οικονομία, η οποία βρίσκεται σε ύφεση κατά τα τελευταία έξι χρόνια. Κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2013, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 4,6%, και πολλοί αμφιβάλλουν για το κατά πόσο η οικονομία θα μπορέσει να επιστρέψει στο δρόμο της ανάπτυξης το 2014.
Βεβαίως, το πρωτογενές πλεόνασμα είναι ένα σημαντικό – αν και μάλλον τεχνικής φύσης – ορόσημο για κάθε χώρα που προσπαθεί να δείξει ότι είναι σε θέση να διαχειριστεί το χρέος της, όπως αναφέρει και ο Γιάκομπ Κίρκεγκωρ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Peterson. Σημαίνει ότι η χώρα δεν θα χρειαστεί να δανειστεί περαιτέρω για να πληρώσει το παλιό της χρέος• κι αν το πρωτογενές πλεόνασμα αυξηθεί κατά πολύ, τότε η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ θα μειωθεί σημαντικά.
Η Ελλάδα δεν έχει βγει από την κρίση, αλλά ο Κίρκεγκωρ πιστεύει ότι το πλεόνασμα της χώρας είναι «ένα σημάδι ότι έχει σχεδόν επιτευχθεί δημοσιονομική σταθεροποίηση στην Ελλάδα. Υπό αυτή την έννοια, αυτά είναι καλά νέα για την Αθήνα».
Όμως, όλα εξαρτώνται από το πόσο γρήγορα θα μπορέσει η οικονομία να αναπτυχθεί σε κάμποσους μήνες από σήμερα. Για την Ελλάδα, όπου ο δείκτης της ανεργίας εκτινάχθηκε στο 27,6% τον Μάιο, οι πιθανότητες επιστροφής στην οικονομική ευημερία μοιάζουν πολύ μακρινές.
Το πλεόνασμα καθυστερεί το “αναπόφευκτο”;
Αν τα οικονομικά της Ελλάδας δεν είναι τόσο ισχυρά όσο θα ήθελε να πιστέψουμε η ελληνική κυβέρνηση, τότε γιατί γίνεται όλη αυτή η κουβέντα;
Ένας λόγος είναι επειδή η “υπερχρεωμένη χώρα” επιδιώκει να χρησιμοποιήσει την είδηση του πρωτογενούς πλεονάσματος για να διεκδικήσει μια νέα ελάφρυνση του χρέους από τους διεθνείς πιστωτές της, καθώς οι αξιωματούχοι της Ευρωζώνης έχουν υποσχεθεί να βοηθήσουν την Ελλάδα με το χρέος της αν αυτή δεσμευτεί ότι θα «σφίξει» τα δημόσια οικονομικά της και αναδιαρθρώσει την κατεστραμμένη οικονομία της. Η Γερμανία, όμως, έχει αρνηθεί την παροχή αυτής της επιπλέον βοήθειας.
Διαβάστε επίσης: Μέρκελ: «Πρέπει να δώσουμε στην Ελλάδα χρόνο»
Αν το πλεόνασμα της Ελλάδας αυξηθεί περαιτέρω, αυτό θα μπορούσε στην πραγματικότητα να καταστήσει ακόμα πιο πειστική την πρόταση για στάση πληρωμών. Σύμφωνα με κάποιους ειδικούς, αυτή είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για να προβεί η χώρα σε μία τέτοια κίνηση, εφόσον έτσι η Ελλάδα θα ξεφορτωθεί το χρέος της έχοντας παράλληλα το προστατευτικό μαξιλάρι του πρωτογενούς πλεονάσματος.
Όμως, καθώς η Ελλάδα αναζητά την περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους, οι αξιωματούχοι της χρησιμοποιούν το πρωτογενές πλεόνασμα για οτιδήποτε άλλο εκτός από το να προβούν σε στάση πληρωμών.
Διαβάστε ακόμη: Όλι Ρεν: «Απαράδεκτα υψηλή ανεργία στην Ελλάδα»
