Enterprising refugees: Οι πρωτοπόροι πρόσφυγες

Κοιτάζοντας κανείς πίσω την ιστορία θα δει πως η μετακίνηση των πληθυσμών δεν αποτελεί σύγχρονο φαινόμενο.

Εδώ και περίπου 200.000 χρόνια οι άνθρωποι δεν έχουν σταματήσει να μετακινούνται σε μια προσπάθεια για ένα καλύτερο μέλλον, είτε εξαιτίας των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επικρατούν στις χώρες τους, είτε εξαιτίας πολέμων, συγκρούσεων και άλλων παραγόντων.

Σήμερα το προσφυγικό έχει μετατραπεί σε ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που χρήζουν άμεσης λύσης. Τι σημαίνει για την οικονομία μιας χώρας η συμβίωση με αλλογενείς; Είναι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες απειλή για την κοινωνική συνοχή και την πολιτισμική ταυτότητα μιας χώρας και πόσο κλονίζεται η ασφάλεια και η ευημερία μας;

Το περασμένο καλοκαίρι το προσφυγικό ζήτημα κορυφώθηκε με πάνω από ένα εκατ. πρόσφυγες, κυρίως απ’ τη Συρία, να περνάνε τα σύνορα και να ψάχνουν για ένα ασφαλές μέρος. Σημειώθηκε έτσι η μεγαλύτερη μετακίνηση απ’ τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η νέα αυτή κατάσταση ανέγειρε μια έντονη συζήτηση σχετικά με το κατά πόσο οι κοινωνίες μπορούν να απορροφήσουν το κύμα των προσφύγων. «Δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας και δεν έχουμε πόρους» ήταν το αντίλογος σε όσους προέβαλαν την ανάγκη παροχής προστασίας στους ανθρώπους που βρίσκονταν σε κίνδυνο.

Οι πρόσφυγες μπορούν να συνεισφέρουν στην άνθιση της οικονομίας σαν εργαζόμενοι, καινοτόμοι επιχειρηματίες, φορολογούμενοι, καταναλωτές και οι επενδυτές. Ίσως αυτό επηρέασε την απόφαση της Μέρκελ να δεχτεί 800.000 πρόσφυγες στην Γερμανία.

Η υποδοχή των προσφύγων συνεπάγεται αναμφισβήτητα με αρχική κρατική επένδυση. Σύμφωνα με έρευνα του Tent Foundation,  αν ένα κράτος επενδύσει 1 ευρώ για τους πρόσφυγες αυτό θα αποδώσει 2 ευρώ μέσα σε πέντε χρόνια. Διαπιστώθηκε μάλιστα πώς ενώ το κόστος των επενδύσεων των κυβερνήσεων για τους πρόσφυγες ίσως φτάσει  τα 69 δισεκατομμύρια μέχρι το 2020, αυτές θα τους επιστρέψουν 126,6 δισεκατομμύρια ευρώ κατά την ίδια περίοδο.

Όσο, λοιπόν, γίνεται λόγος για το αν χρειάζεται η επένδυση αυτή, υπάρχει μια δυσανάλογα  επιτυχημένη επιχειρηματική συμβολή των μεταναστών.

Σύμφωνα με το KfW, μια στις πέντε νέες επιχειρήσεις στη Γερμανία ξεκίνησαν από μετανάστες και παρά την έκρηξη των startups σε περιοχές όπως το Βερολίνο, η Γερμανία εξακολουθεί να έχει ένα σχετικά χαμηλό επίπεδο επιχειρηματικής δραστηριότητας σε σύγκριση με άλλες βιομηχανικές οικονομίες.

Το ίδιο ισχύει και για την άλλη πλευρά του ατλαντικού, όπου το 40% των εταιρειών της λίστα Fortune 500 το 2010 ιδρύθηκαν από μετανάστες ή παιδιά μεταναστών. Στους πρόσφυγες τα νούμερα είναι ακόμα πιο εντυπωσιακά.

Η πραγματικότητα απ’ έχει απ’ την λανθασμένη εικόνα ότι οι πρόσφυγες είναι αμόρφωτοι και πως θα είναι για πάντα οικονομικά εξαρτημένοι. Αντίθετα, οι εμπειρίες αυτές τους κάνουν ακόμα πιο σκληρούς και αποφασισμένους να έχουν μια καλύτερη ζωή, στοιχεία που είναι απαραίτητα για κάθε manager.

Η εμπειρία από την Ανατολική Ευρώπη δείχνει ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες συχνά προσπαθούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας που συνάδουν με τις ικανότητές τους, αφού δεν αναγνωρίζονται τα προσόντα τους και επιλέγουν πια την αυτοαπασχόληση, αντί της χαμηλότερης αμειβόμενης εργασίας.

Αυτό δεν απέχει πολύ απ’ την πραγματικότητα πίσω στην χώρα τους, όπου το 31% των Σύριων ξεκίνησαν μια νέα επιχείρηση. Η Δαμασκός, μάλιστα, διοργάνωσε το δεύτερο Startup Weekend τον περασμένο Φεβρουάριο αποδεικνύοντας πως υπάρχει δυναμικό στη χώρα.

Η ικανότητα αυτή δε χάνεται με τη μετακίνηση τους και αυτή είναι που φέρνουν μαζί τους στη νέα χώρα.

Οι ειδικευμένοι πρόσφυγες μπορούν να καλύψουν τα κενά στην αγορά εργασίας και να ενισχύσουν την παραγωγικότητα. Πολλοί πρόσφυγες είναι απόφοιτοι ανώτατων ιδρυμάτων, με το 30% των προσφύγων π.χ. στη Σουηδία το 2015 να έχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Στη Βρετανία οι μετανάστες έχουν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες από τους ντόπιους να ξεκινήσουν μια επιχείρηση, ενώ στην Τουρκία έχουν δημιουργήσει ήδη 4.000 θέσεις εργασίας απ’ το 2011 συμβάλλοντας με επτά εκατ. δολάρια στην οικονομία.

Σήμερα, εκατοντάδες startups έχουν δημιουργηθεί για να βοηθήσουν αυτούς τους ανθρώπους να σταθούν ξανά στα πόδια τους και να τους δώσουν το εισιτήριο για τη νέα τους ζωή. Χαρακτηριστικά παραδείγματα το Startup Refugees που φέρνει σε επαφή τους πρόσφυγες με Φινλανδούς επιχειρηματίες, το Eat Offbeat μια Delivery Startup που προσλαμβάνει πρόσφυγες για να μαγειρέψουν τις σπεσιαλιτέ της παραδοσιακής κουζίνας τους, αλλά το ελληνικό περιοδικό Solomon που ενθαρρύνει την συμμετοχή μεταναστών και προσφύγων ως συντάκτες με στόχο τη συνδιαμόρφωση της κοινωνίας μέσα από την ελεύθερη έκφραση των απόψεων τους.

Διαβάστε ακόμα: Έρευνα: Οι μετανάστες δημιουργούν τις περισσότερες startups δισ. δολαρίων