Επενδύοντας διαφορετικά
Είναι εφικτή στην Ελλάδα μια στροφή σε ένα μοντέλο επιχειρηματικότητας που να μην τιμωρεί την αποτυχία και να ενισχύει τη δημιουργία;
Η εικόνα είναι λίγο πολύ σε όλους γνωστή. Κάνοντας μια βόλτα έξω -σε οποιαδήποτε γειτονιά, όχι απαραίτητα στο κέντρο- συναντά κανείς μια «θάλασσα» από καταστήματα με κατεβασμένα ρολά, «διακοσμημένα» με την επιγραφή «Ενοικιάζεται». Στον αντίποδα, μικρές καφετέριες, τυροπιτάδικα, ψητοπωλεία και μπαράκια ξεπηδούν σαν μανιτάρια, καταλαμβάνοντας τον χώρο τον οποίο άφησαν κενό οι επιχειρήσεις που έκλεισαν. «Πότε άνοιξε αυτό πάλι;», «Ποια κρίση; Εγώ μόνο καινούριες καφετέριες συναντώ» είναι οι συνήθεις αντιδράσεις του κόσμου. Τα επίσημα στοιχεία λένε την αλήθεια και δίνουν το στίγμα της επιχειρηματικότητας της ελληνικής οικονομίας την τελευταία τριετία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας (ΓΕΜΗ), την τριετία 2011-2013 άνοιξαν 116.016 επιχειρήσεις και έκλεισαν 81.610, με τον αριθμό των εταιρειών εστίασης που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους στη χώρα το 2013 να παρουσιάζει αύξηση κατά 53% σε σχέση με το 2011.
Ενδεικτικά, το 2013 δημοφιλέστερες στις ενάρξεις νέων επιχειρήσεων ήταν οι καφετέριες (379), τα cafés-bars (363), οι εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα (316), τα αναψυκτήρια (267), οι επιχειρήσεις με γεύματα και ποτά από snack bars (237). Η τάση αυτή επαληθεύεται και από τη μελέτη για τις επιχειρηματικές και επενδυτικές ευκαιρίες στην Ελλάδα που παρουσίασε τον Οκτώβριο η Endeavor Greece, σύμφωνα με την οποία πάνω από μία στις τέσσερις νέες επιχειρήσεις εξακολουθεί να προσανατολίζεται στον χώρο της εστίασης και στη λιανική ρούχων και παπουτσιών, αναπαράγοντας το εσωστρεφές, μη παραγωγικό επιχειρηματικό μοντέλο του παρελθόντος.
Πώς εξηγείται το… παράδοξο
Σύμφωνα με τον Ανδρέα Στεφανίδη, πρόεδρο του Ελληνικού Συνδέσμου Νέων Επιχειρηματιών (ΕΣΥΝΕ), πρόκειται για μια «επιχειρηματικότητα ανάγκης». «Είναι μια εύκολη λύση για κάποιον που έχει μείνει άνεργος και διαθέτει ένα μικρό κεφάλαιο, χωρίς μεγάλο ρίσκο, με χαμηλή αλλά άμεση κερδοφορία». Ωστόσο, όπως εξηγεί ο Ανδρέας Στεφανίδης, υπάρχει ένα μακροπρόθεσμο ρίσκο, αφού «η εστίαση δεν αποτελεί επιχειρηματικό μοντέλο με μακροχρόνιες προοπτικές. Γι’ αυτό και οι επιχειρήσεις στον κλάδο της εστίασης συνήθως έχουν τριετή ή πενταετή ορίζοντα βιωσιμότητας».
«Σαφώς και το ρίσκο είναι τεράστιο» δηλώνει ο Γιώργος Γκεζερλής, ιδιοκτήτης του πρατηρίου άρτου-café Ordino, που άνοιξε πριν από πέντε μήνες στο Χαλάνδρι. Κάνοντας το δεύτερο επιχειρηματικό του βήμα στον κλάδο της εστίασης, αφού εδώ και αρκετά χρόνια λειτουργεί και ένα εποχικό beach-bar στην περιοχή της Κορινθίας, ο Γιώργος Γκεζερλής εξηγεί πως υπάρχει τρόπος να κερδηθεί το επιχειρηματικό «στοίχημα». «Η χρηματοδότηση για την έναρξη ήταν δική μου. Έβαλα όλες τις αποταμιεύσεις μου, αλλά πίστευα πολύ στο εγχείρημα. Έκανα έρευνα για μήνες στην περιοχή –η τοποθεσία παίζει ίσως τον σημαντικότερο ρόλο– και είδα πως, πράγματι, υπήρχε ζήτηση που μπορούσε να καλυφθεί. Διαφορετικά δεν θα το σκεφτόμουν καν» λέει, και προσθέτει πως «όπως με όλες τις επιχειρήσεις, η λειτουργία ενός café απαιτεί συνέπεια και ενεργή ενασχόληση. Προέχουν ο σεβασμός στον καταναλωτή και η ποιότητα. Μάλιστα, αν πιστεύεις σε αυτό που κάνεις και έχεις όρεξη, μπορεί να είναι και μια απόλυτα δημιουργική εργασία».
Τα αποτελέσματα είναι μέχρι τώρα θετικά, καθώς στους έξι μήνες λειτουργίας της η επιχείρηση παρουσιάζει κερδοφορία. «Χρησιμοποιώ πολύ τα social media για την προώθηση της επιχείρησης, και αυτό λειτουργεί ευεργετικά. Υπάρχει θετική ανταπόκριση» εξηγεί, καταδεικνύοντας τη σημασία της διαδικτυακής παρουσίας των επιχειρήσεων στην εποχή μας και δηλώνει πως, παρά τις προβλέψεις για το αντίθετο, η κερδοφορία της επιχείρησης μπορεί να διατηρηθεί μακροπρόθεσμα.
Τα κρίσιμα εμπόδια
«Η γραφειοκρατία ήταν το σημαντικότερο εμπόδιο που συνάντησα. Για όποιον δεν έχει πρότερη εμπειρία, η κατάσταση που συναντά είναι χαοτική και αρκεί για να αποθαρρύνει κάποιον» επισημαίνει ο επιχειρηματίας Γιώργος Γκεζερλής.
Σύμφωνα με τον Ανδρέα Στεφανίδη του ΕΣΥΝΕ, η απάντηση είναι σύνθετη. «Πρώτος και κύριος παράγοντας, η “μάστιγα” της ελληνικής γραφειοκρατίας και η έλλειψη καίριων μεταρρυθμίσεων στο φορολογικό και στο ασφαλιστικό σύστημα που να οφελούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και τις startups» επισημαίνει, και συμπληρώνει:«Δεύτερον, η έλλειψη ρευστότητας που αφορά όλες τις ελληνικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους. Και τρίτον, η νοοτροπία στη χώρα μας, που εξακολουθεί να μη στηρίζει την ανάπτυξη καινοτόμων ιδεών και να μην ευνοεί τη χρηματοδότησή τους».
«Πρέπει να μεταπηδήσουμε άμεσα από το μοντέλο της επιχειρηματικότητας “ανάγκης” στην επιχειρηματικότητα της “ευκαιρίας”» τονίζει από την πλευρά του ο Βασίλης Κορκίδης, πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ) και υποδεικνύει τους κλάδους του ηλεκτρονικού εμπορίου (e-commerce) και της υψηλής τεχνολογίας ως τους πλέον υποσχόμενους. «Το 2013 ο τζίρος του ηλεκτρονικού εμπορίου αυξήθηκε κατά 600 εκατομμύρια ευρώ, με 5.500 επιχειρήσεις να καλύπτουν έξι εκατ. πελάτες. Αντίστοιχα, ο κλάδος της υψηλής τεχνολογίας προσφέρει 247.000 θέσεις εργασίας κι έχει προοπτικές εξέλιξης», εξηγεί ο Βασίλης Κορκίδης.
Πραγματοποιούνται, όμως, ενέργειες ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας. Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ απαντά θετικά και φέρνει ως παράδειγμα το «Έργο Αθήνα», μια πρωτοβουλία του δημάρχου Αθηναίων Γιώργου Καμίνη για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στην πρωτεύουσα. Το έργο στο οποίο συνεργάζονται περισσότεροι από δέκα φορείς, μεταξύ των οποίων και ο ΣΕΒ, έχει ήδη εξασφαλίσει χρηματοδότηση ύψους 120 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, εκ των οποίων 27 εκατ. ευρώ έχουν ήδη δεσμευθεί προκειμένου να ενισχυθούν κλάδοι αιχμής της τοπικής οικονομίας που προωθούν την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και, κυρίως, την αντιμετώπιση της ανεργίας μέσω της απασχόλησης των νέων.
Σημαντική ως προς την καθοδήγηση των νέων επιχειρηματιών θεωρεί ο Βασίλης Κορκίδης και τη «Γεωβάση», που δημιούργησε η ΕΣΕΕ. Πρόκειται για μια βάση δεδομένων της οικονομικής γεωγραφίας της χώρας, η οποία μπορεί να λειτουργήσει ως επιχειρηματικός οδηγός, δίνοντας χρήσιμα στοιχεία σε όσους θέλουν να ξεκινήσουν μία επιχείρηση για την εμπορική δραστηριότητα σε μία περιοχή και τις ενδεχόμενες ελλείψεις/ευκαιρίες που παρουσιάζονται.
Πριν από μερικές εβδομάδες ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση μεταρρυθμίσεις που, εφόσον ψηφιστούν, θα καταστήσουν εφικτή την αυθημερόν και ηλεκτρονική αδειοδότηση μιας νέας επιχείρησης. Πρόκειται για ένα πάγιο αίτημα του επιχειρηματικού κόσμου στην Ελλάδα και σίγουρα αποτελεί ένα βήμα προς την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΣΥΝΕ, είναι ανάγκη να γίνουν και άλλες ενέργειες. «Πρέπει άμεσα να δοθεί έμφαση στην επιδότηση της απασχόλησης -και όχι μόνο της ανεργίας- σε θέσεις εργασίας ανά τη χώρα που μπορούν να ενισχύσουν την οικονομική ανάπτυξη» υποστηρίζει ο Ανδρέας Στεφανίδης, και επαναλαμβάνει την ανάγκη ενίσχυσης της καινοτομίας. «Είναι θετικό ότι υπάρχουν πρωτοβουλίες, ότι venture capitals επενδύουν σε ελληνικές ιδέες και startups. Αυτό που πρέπει τώρα να γίνει είναι μια στροφή σε ένα μοντέλο επιχειρηματικότητας που να μην τιμωρεί την αποτυχία και να ενισχύει τη δημιουργία».Αυτό στην Ελλάδα των μνημονίων αποτελεί μάλλον και το μεγαλύτερο «στοίχημα» για την επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης.
* Το κείμενο δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune, που κυκλοφορεί στα περίπτερα
Διαβάστε ακόμη:
ΣΕΒ: Αναγκαίες οι τομές σαν το νέο νομοσχέδιο για τις αδειοδοτήσεις
Αυθημερόν και ηλεκτρονικά η αδειοδότηση των επιχειρήσεων
Τι προβλέπει το νέο ΕΣΠΑ 2014 – 2020
Ο Δήμος Αθηναίων στη «μάχη» της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας
Το 52% των εμπόρων δεν μπορεί να καλύψει τις ασφαλιστικές του εισφορές
