Ερντογάν – Πούτιν: Τι τους ενώνει, τι τους χωρίζει

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι σε κάποια σημεία τόσο όμοιοι που μάλλον δεν το αντέχουν. Απόλυτοι, συγκεντρωτικοί – εξουσιαστικοί, το «διαίρει και βασίλευε» θα μπορούσε να είναι το μότο τους μόνο που… μια στιγμή: Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ο ένας το εννοεί για τον άλλον. Μας έδωσαν να το καταλάβουμε πολύ καλά όταν τον περασμένο Νοέμβριο τουρκικά αεροσκάφη κατέρριψαν ρωσικό μαχητικό, στον εναέριο χώρο της Συρίας με αποτέλεσμα να προκληθεί σοβαρό διπλωματικό επεισόδιο και πάγωμα των σχέσεων Ρωσίας – Τουρκίας.

Η ρωσική πλευρά απάντησε με εμπορικό εμπάργκο προς την Τουρκία- το οποίο επηρέασε σημαντικούς τομείς της οικονομίας της χώρας- αλλά όπως διαμήνυε το Κρεμλίνο, δεν επρόκειτο για σοβαρό πλήγμα μιας και η Τουρκία βγάζει πολλά εκατομμύρια από τη «βοήθεια» που παράσχει στον ISIS. Τα πυρά εξαπολύονταν δημοσίως μεν, οι διπλωματικές αποστολές έκαναν τη δουλειά τους, δε, προσπαθώντας να εξομαλύνουν τις σχέσεις. Το αλμανάκ για την εξέλιξη των συζητήσεων δεν μπορεί να είναι ακριβές, μιας και σαν «κεραυνός εν τη αιθρία» έσκασε η είδηση της «συγνώμης» του Ερντογάν προς τον Πούτιν και υπήρξε αργότερα τηλεφωνική επικοινωνία των Προέδρων με τις δυο πλευρές να προσδοκούν σε αποκλιμάκωση της κατάστασης.

Στη συνέχεια μεσολάβησε το πραξικόπημα στην Τουρκία με πηγές να αναφέρουν ότι οι Ρώσοι «έσωσαν» τον Ερντογάν, αφού υπέκλεψαν συνομιλίες του τουρκικού στρατού και ενημέρωσαν τον Τούρκο Πρόεδρο για την επερχόμενη πραξικοπηματική κίνηση, κάτι που δεν έχει επιβεβαιώσει καμία από τις δυο πλευρές. Η Ρωσία παρέμεινε εξαιρετικά φειδωλή στις δηλώσεις της αναφορικά με το όλο ζήτημα – σε αντίθεση με Ευρώπη και ΗΠΑ όπου δεν υπήρξε αξιωματούχος που δεν σχολίασε τις εξελίξεις. Σήμερα, ανακοινώθηκε η επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στην Αγ. Πετρούπολη τον Αύγουστο και θεωρείται μια συνάντηση σημαντική διεθνώς.

Ο Ερτνογάν έχει απομονώσει εαυτόν από την παγκόσμια κοινότητα, ενώ το “πάγωμα” των σχέσεων με τις ΗΠΑ , είναι πλέον γεγονός – Ο Τζόν Κέρι απείλησε με ενδεχόμενη αποβολή της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ–  και ο Πούτιν αναδεικνύεται στον «σύμμαχο» που χρειάζεται στην παρούσα συγκυρία. Ας ξεδιπλώσουμε τον γεωπολιτικό χάρτη και μαζί με αυτόν, τους λόγους: Συρία, Ιράκ, Ιράν, Αίγυπτος «βρέχονται» από τους παραποτάμους της Ρωσικής εξουσίας. Εκεί κοντά, βρίσκεται και το Κουρδικό κράτος και το φλέγον ζήτημα της αυτονόμησης των Κούρδων της Συρίας. Πολύ σωστά, η Τουρκία έχει περικυκλωθεί από τη Ρωσία και τους συμμάχους της.

Ενώ πολλοί υπέθεσαν ότι στις δύσκολες ώρες της τουρκικής αναταραχής ο Ρώσος πρόεδρος θα έτριβε τα χέρια του από αυτήν την απρόσμενη (;) εξέλιξη, τα ρωσικά συμφέροντα υπαγόρευαν πως μια κατάληψη της εξουσίας από τους στρατιωτικούς και η πολύμηνη μετά ταύτης μεταβατική περίοδος που θα συνεπάγονταν με εμφύλιο, δεν θα εξυπηρετούσε τις βλέψεις τους. Ο Πούτιν θέλει τον Ερντογάν στην εξουσία για την αντιμετώπιση του θέματος της Συρίας και του ευρωπαϊκού απομονωτισμού και ο Ερντογάν θέλει το «μαξιλαράκι» Πούτιν για να ισχυροποιήσει τη θέση του απέναντι στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, έχοντας ως αναχώματα την αδιαμφισβήτητη στήριξη του λαού του, τη γεωπολιτική θέση της χώρας με τις βάσεις του ΝΑΤΟ, τους αγωγούς και βέβαια, τους «αρωγούς» των προσφύγων των μεταναστών, και αν θέλει, των τρομοκρατών.

Για τώρα, τους συμφέρει να συναινέσουν. Τι βοηθά σημαντικά στην εξομάλυνση των διμερών σχέσεων πέραν των «κοινών» πολιτικών και οικονομικών σκοπιμοτήτων; Ότι δεν χρειάζεται η «δυτική» κουλτούρα, η ευρωπαϊκή «αντίληψη» της αποκλιμάκωσης και το εξευγενισμένο διαπραγματευτικό «προσωπείο» που βρίθει ιδεωδών, ανθρωποκεντρικών θεωριών και αειφόρων φιλοσοφιών. Εδώ πρόκειται για καθαρά (βρώμικο;) παιχνίδι εξουσίας μεταξύ δυο ισχυρών και που τα από κοινού «soft weapons» θα είναι ικανά να κρατήσουν τα φώτα των γραφείων των αρχηγών κρατών αναμμένα για πολλά βράδια.