Το Facebook θέλει να μας στείλει στην κάλπη
Το δημοφιλέστερο social network μπαίνει στο «παιχνίδι» κινητοποίησης και καταγραφής των απανταχού -κυρίως νέων- ψηφοφόρων.
Τώρα, σοβαρά: εάν έβλεπες στο Facebook συνεχώς αναρτήσεις φίλων σου ότι σκοπεύουν να ψηφίσουν ή ψήφισαν στις εκλογές, πράγμα που εσύ π.χ. δεν σκόπευες να κάνεις -από αδιαφορία, ως διαμαρτυρία, για οποιοδήποτε λόγο τέλος πάντων- θα άλλαζες γνώμη και θα πήγαινες τρέχοντας στην κάλπη;
Για κάποιον λόγο, πάντως, οι υπεύθυνοι στο Facebook, αρκετοί ερευνητές, αλλά και η πρόσφατη εμπειρία -μέσα κυρίως από τις ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο του 2010 και τις προεδρικές εκλογές του 2012 στις ΗΠΑ- «συμφωνούν» ότι σε κάποιο βαθμό η επιρροή αυτή πράγματι υπάρχει, κυρίως στις τάξεις των νέων ψηφοφόρων.
Κι έτσι, με αυτή τη λογική κι άγνωστες προς το παρόν στοχεύσεις, ο δημοφιλής ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης αποφάσισε να λανσάρει διεθνώς μία νέα «πατέντα»: την εφαρμογή «I’m a voter», ελληνιστή «Είμαι ψηφοφόρος», που θα εμφανίζεται σαν ηλεκτρονικό «κουμπί» στα προφίλ των χρηστών του, όπου και όποτε αυτοί καλούνται μαζικά στις κάλπες.
Όποιος λοιπόν αγαπά κι επιθυμεί θα μπορεί εφεξής να το πατά για να ενημερώσει φίλους και αγνώστους στο FB πως σκοπεύει ή άσκησε ήδη το εκλογικό του δικαίωμα, δοθείσης της ευκαιρίας. Οι πολιτικές προτιμήσεις κι επιλογές του καθενός δεν κοινοποιούνται.
Θεωρητικά, σκοπός είναι ο κάθε «πιστός» να αποτελέσει ένα ακόμη «φωτεινό» παράδειγμα προς μίμηση, σε έναν ολοένα και πιο απαθή πολιτικά παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Τάση, που διαπιστώσαμε για πολλοστή φορά ιδίοις όμμασι σε αυτές τις ευρωεκλογές, όπου το 57% των ψηφοφόρων της ΕΕ που δεν έκαναν καν τον κόπο να σηκωθούν από τον καναπέ και να πάνε μέχρι το εκλογικό τους τμήμα.
Πόση απήχηση μπορεί όμως να έχει στους εκλογείς αυτό το «κόλπο»; Βάσει των εκτιμήσεων, το 2010 περίπου επιπλέον 340.000 άτομα ψήφισαν στις ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ, χάρη στην επιρροή που άσκησαν πάνω τους οι συνεχείς κοινοποιήσεις φίλων και γνωστών στο FB ότι συμμετείχαν ενεργά στην διαδικασία.
Στην Ινδία αντίστοιχα -όπου με αφορμή τις γενικές εκλογές του τελευταίου μήνα, το FB έκανε την «πρόβα τζενεράλε» για το παγκόσμιο λανσάρισμα της νέας εφαρμογής του- πάνω από 4,1 εκατομμύρια δήλωσαν στα προφίλ τους περήφανα: «I’m a voter». Μία δεύτερη δοκιμή έγινε σε αυτές τις ευρωεκλογές, για τις οποίες δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί επίσημα τα σχετικά στοιχεία.
Και τώρα, εν όψει μίας σειράς έτερων εκλογικών διαδικασιών που θα γίνουν εντός του 2014 σχεδόν σε ολόκληρο τον πλανήτη -από την Κολομβία, τη Νότια Κορέα και την Ινδονησία, έως τη Σουηδία, τη Σκoτία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Βραζιλία και τις ΗΠΑ (ενδιάμεσες εκλογές Νοεμβρίου για Κογκρέσο)- η εταιρία του Μαρκ Ζούκερμπεργκ βλέπει μία «χρυσή» ευκαιρία για την καταγραφή των ψηφοφόρων στο διεθνές πεδίο.
Τα κίνητρα αυτού του εγχειρήματος δεν έχουν ακόμη ξεκαθαρίσει. Κατά την Κέιτι Χάρμπαρθ, στέλεχος του FB, ως αφορμή στάθηκε το γεγονός ότι οι εκλογές, εν γένει, ήταν το 2013 το δεύτερο πιο πολυσυζητημένο θέμα μεταξύ των χρηστών του, με Νο1 την εκλογή του νέου Πάπα.
Αρκετοί ωστόσο αμφισβητούν αυτό το «πείραμα», για πολλαπλούς λόγους. Σχεδόν οι μισοί νέοι, ηλικίας 16-25 ετών, απαιτούν από τα social media πολλά περισσότερα για την πληροφόρησή τους για την πολιτική απ’ ότι ένα απλό «κλικ» στο «I’m a voter», επισημαίνεται σε πρόσφατη έκθεση της εκστρατείας «Swing the Vote»: μία πρωτοβουλίας που ξεκίνησε η φιλανθρωπική οργάνωση «vInspired», με στόχο να ενισχύσει τη συμμετοχή των νέων στα «κοινά» της Βρετανίας.
Επίσης, κινήσεις σαν το «I’m a voter» δεν επιλύει το βασικό πρόβλημα, που είναι η ελλιπής εκπαίδευση και η απουσία συνείδησης για την υπευθυνότητα του πολίτη, προσθέτει ο Μάικλ Σάνι, επικεφαλής της «Bite the Ballot», μιας βρετανικής ΜΚΟ που ασχολείται με την προώθηση της πολιτικής (και πολιτικών) στους νέους ψηφοφόρους.
Εύλογα, άλλωστε, διατυπώνονται ερωτήματα για την ορθότητα της χρήσης των social media ως πλατφόρμες πολιτικού διαλόγου, καθώς πολλές φορές αυτά διέπονται από τη λογική του «Filter Bubble», την οποία πρωτοδιατύπωσε το 2011 ο Έλι Πάρισερ.
Ουσιαστικά αφορά σε «tailor made» φιλτράρισμα πληροφοριών που κάνουν βάσει αλγορίθμων αρκετές ιστοσελίδες, προσφέροντας πληροφορίες κατά περίπτωση κι ανάλογα με τα καταγεγραμμένα ενδιαφέροντα του κάθε διαδικτυακού «πελάτη».
Το αποτέλεσμα -όπως επισημαίνει και το διαδικτυακό τεχνολογικό λεξικό technopedia- είναι οι χρήστες των social media να κινδυνεύουν με μία ιδιότυπη πνευματική απομόνωση, μέσα από τον «αφανή» αποκλεισμό τους από στοιχεία, απόψεις κι αναλύσεις που έρχονται σε αντίθεση με τις απόψεις τους και θα μπορούσαν να τους αποτρέψουν από το να συνεχίσουν να «κλικάρουν».
Διαβάστε ακόμη:
Τα τελικά αποτελέσματα των Ευρωεκλογών
Τώρα αρχίζουν τα… ευρω-«όργανα»!
