Γιατί ο Βλαντιμίρ Πούτιν χάνει τη δύναμη του

Ένα αφιέρωμα στον Ρώσο ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν κάνει το Fortune με αφορμή την ετήσια λίστα του με τους σπουδαιότερους ηγέτες στον κόσμο. Το περιοδικό προσπαθεί να περιγράψει την καθοδική πορεία του και τους λόγους που φέτος δεν συμπεριλαμβάνεται στη λίστα, όπως και ο Μπάρακ Ομπάμα. 

Ακολουθεί η ανάλυση: 

Μέχρι πρόσφατα ο Βλαντιμίρ Πούτιν συμπεριλαμβανόταν στις λίστες των πιο ισχυρών ανθρώπων του κόσμου. Καθ’ όλη σχεδόν τη 16ετή θητεία του το σήμα κατατεθέν διακυβέρνησης του Πούτιν – έπαρση, γυμνόστηθες φωτογραφίσεις, και κυνήγι τίγρεων, του πρόσφερε μεγάλη δημοτικότητα στη χώρα του και απρόθυμο θαυμασμό στο εξωτερικό, γεγονός που έγινε σαφές από την επιλογή του ως Το Πρόσωπο της Χρονιάς του 2007 από τους Times.

«Λαμβάνει μια απόφαση και αμέσως την εκτελεί. Και τότε όλοι αντιδρούν. Αυτό σημαίνει ηγέτης», ανέφερε ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης Ρούντι Τζουλιάνι στο Fox News πέρυσι. Μετά την ομιλία του Πούτιν το 2009 στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, ο διευθύνων σύμβουλος μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου, μου είπε, «Αυτός είναι κακοποιός, αλλά δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να ασχοληθούμε μαζί του και με τους φίλους του. Είναι πάρα πολύ ισχυρός».

Τουλάχιστον έτσι ήταν τα πράγματα μέχρι στιγμής. Τώρα οι καιροί αλλάζουν. Ο Πούτιν συνεχίζει να έχει τεράστια δύναμη, αλλά λιγότερη από πριν και τα στοιχήματα ότι η δύναμή του θα αυξηθεί θα ήταν παρακινδυνευμένα. Ο πρόεδρος της Ρωσίας είναι σαφώς πιο περιορισμένος από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του, καθώς πολλές αλλαγές που πλήττουν τη χώρα καθιστούν την εξουσία του λιγότερο σίγουρη. Σε αντίθεση με τη Ρωσία των αρχών της δεκαετίας του 2000, όταν ο Πούτιν έφερε μια μεταμόρφωση και μια οικονομική ανάταση, η χώρα σήμερα εμφανίζει πτωτική τάση. Η οικονομία παραπαίει στο χείλος της ύφεσης, χτυπημένη από την πτώση των τιμών του πετρελαίου (50% των κρατικών εσόδων προέρχεται από την πώληση πετρελαίου και φυσικού αερίου), τις επαχθείς οικονομικές κυρώσεις, τη μαζική φυγή κεφαλαίων και την εξαφάνιση των ξένων επενδύσεων.

Μόνο τον περασμένο χρόνο, το ρούβλι έχασε τη μισή του αξία, οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 23%, και ο πληθωρισμός επιταχύνθηκε στο 16,7%. Το Κρεμλίνο χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει τεράστιους πόρους για να διασώσει κάποιες από τις μεγαλύτερες εταιρείες και τράπεζες της χώρας. Η Standard & Poors υποβάθμισε τον Ιανουάριο την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας στην κατηγορία junk. Η συνεχιζόμενη σύγκρουση με την Ουκρανία μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες κυρώσεις και απομόνωση από τη διεθνή κοινότητα. Και η διαφθορά της Ρωσίας είναι διαβόητη: Σε μια έρευνα του 2014 της Διεθνούς Διαφάνειας κατατάσσεται 137η σε 172 χώρες, στην ίδια θέση με το Ιράν, τη Νιγηρία, και το Λίβανο.

Ωστόσο η αποδοχή του Πούτιν στο εσωτερικό της χώρας βρίσκεται στο εκπληκτικό ποσοστό του 85%. Ακόμη και με ένα αστυνομοκρατούμενο κράτος όπου η λογοκρισία καταπνίγει τις δημοσκοπήσεις, είναι σαφές ότι ο ίδιος χαίρει ευρείας αποδοχής. Η προσάρτηση της Κριμαίας αντιμετωπίστηκε θετικά στο εσωτερικό της χώρας, όπου οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται ότι η χερσόνησος ανήκει δικαιωματικά στη Ρωσία και η συνεχιζόμενη επιθετικότητα κατά μήκος των συνόρων με την Ουκρανία αναζωογονεί την εθνική υπερηφάνεια. Οι επί σειρά ετών υψηλές τιμές του πετρελαίου που μειώθηκαν απότομα μόλις το περασμένο φθινόπωρο, είχαν φέρει στη Ρωσία μια δραματική αύξηση της ευημερίας: Η φτώχεια υποχώρησε, η μεσαία τάξη επεκτάθηκε και τα γεμάτα κρατικά ταμεία επέτρεψαν στον Πούτιν να χρηματοδοτήσει όλες εκείνες τις πρωτοβουλίες για να αισθανθεί καλά μια κοινωνία που εξακολουθούσε να παραπαίει από την ταπείνωση της απώλειας της θέσης της ως υπερδύναμης.

Αλλά πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσει ένα υψηλό ποσοστό αποδοχής σε μια χώρα τόσο οικονομικά και κοινωνικά αδύναμη; Για να αποφύγει τα προβλήματα, ο Πούτιν με επιτυχία αποσπά την προσοχή του κοινού με τις πράξεις του στη διεθνή σκηνή που απευθύνονται στην αφοσίωση του λαού του προς την πατρίδα. Δυστυχώς, αυτός ο ελιγμός θα εμβαθύνει την υπάρχουσα οικονομική κρίση αποκόβοντας τη χώρα από την παγκόσμια οικονομία. Ακόμα και μετά από 16 χρόνια απόλυτης εξουσίας, ο Πούτιν δεν είναι απρόσβλητος από τις δυνάμεις που θα διαβρώσουν τα εμπόδια που τον έχουν κρατήσει στην κορυφή.

Αυτές οι δυνάμεις είναι παγκόσμιες: Σε κάθε ήπειρο και σε κάθε τομέα ανθρώπινης δραστηριότητας, η παλιά τάξη χάνει έδαφος. Αδιαμφισβήτητοι ηγέτες, ο στρατός, θρησκευτικές οργανώσεις και επιχειρήσεις υπονομεύονται από άγνωστους ή φαινομενικά αμελητέους παράγοντες: «Μικροδυνάμεις». Σκεφτείτε τον ISIS, τα αποσταθεροποιητικά περιθωριακά πολιτικά κόμματα στην Ευρώπη, και τους καταστροφικούς μοναχικούς hackers, όπως ο Έντουαρντ Σνόουντεν.

Είναι ο Βλαντιμίρ Πούτιν ένας από τους πιο ισχυρούς ηγέτες κρατών στον κόσμο; Αναμφίβολα. Αυξάνεται η δύναμή του και είναι σταθερή η θέση του; Φυσικά και όχι…