Η Σύμβαση για το Ελληνικό: Μια ιστορική αναδρομή μέχρι τις μέρες μας

Η διαδικασία του Διεθνούς Πλειοδοτικού Διαγωνισμού για το Ελληνικό ξεκίνησε το 2011. Η σύμβαση, η οποία προέβλεπε τη μεταβίβαση των μετοχών της Ελληνικό Α.Ε. υπογράφηκε το Νοέμβριο του 2014. H σύμβαση προέβλεπε ότι εντός 2 ετών, δηλαδή το Νοέμβριο του 2016, η διαδικασία μεταβίβασης θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί.

1. Η «Ελληνικό Α.Ε».

Η εταιρεία Ελληνικό Α.Ε. ιδρύθηκε στις 31 Μαρτίου 2011 με σκοπό τη διοίκηση, διαχείριση και αξιοποίηση της έκτασης του πρώην Διεθνούς Αεροδρομίου της Αθήνας στο Ελληνικό. Το 2012 και με βάσει τον Ν. 4062/2012 (άρθ. 7, παρ. 1) στην εταιρεία ανατέθηκε, επίσης, η χρήση, διοίκηση, διαχείριση και εκμετάλλευση των ακινήτων του Εθνικού Αθλητικού Κέντρου Νεότητας (Ε.Α.Κ.Ν.) Αγίου Κοσμά και του Ολυμπιακού Κέντρου Ιστιοπλοΐας (Μαρίνα) Αγίου Κοσμά Αττικής, καθώς και των κτιρίων και των εγκαταστάσεων που υπάρχουν σε αυτά. Η συνολική έκταση του ακινήτου που περιήλθε στη διοίκηση και διαχείριση της «Ελληνικό Α.Ε.» ανέρχεται σε 6.205.667,31 τ.μ. και συνιστά τον Μητροπολιτικό Πόλο Ελληνικού – Αγίου Κοσμά.

2. Ο Διαγωνισμός

Α’ Φάση

Στις 8 Δεκεμβρίου 2011 δημοσιεύθηκε η Πρόσκληση Υποβολής Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος σε ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ και καταληκτική ημερομηνία υποβολής φακέλου για τους ενδιαφερόμενους ήταν η 17 Απριλίου 2012.

Κατά την πρώτη φάση υποβλήθηκαν εκδηλώσεις ενδιαφέροντος από συνολικά 9 εταιρείες:

1. Elbit Cochin Island Ltd (Ισραήλ)
2. Gazit Group USA Inc. (Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής)
3. Kaglow Holdings Ltd, (Κύπρος)
4. L&R London and Regional Group Holdings Limited (Ηνωμένο Βασίλειο)
5. Lamda Development S.A. (Ελλάδα)
6. LSGIE SA (Ισπανία)
7. Qatari Real Estate Investment Company QSC (Κατάρ)
8. Sovinyon/Air Services International Limited FZE/Varangis Qatar LLC   (κοινοπραξία εταιρειών) (Κατάρ)
9. Trump Acquisition LLC. (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής)

Β’ Φάση

Από τους συνολικά 9 ενδιαφερόμενους επενδυτές, κρίθηκε ότι οι 4 πληρούσαν τα κριτήρια προεπιλογής, προκειμένου να συμμετάσχουν στη Β’ φάση. Πιο συγκεκριμένα επιλέχθηκαν οι εταιρείες α) Elbit Cochin Island Ltd, β) L&R London and Regional Group Holdings Limited, γ) Lamda Development S.A., δ) Qatari Real Estate Investment Company QSC.

Από τους 4 ενδιαφερόμενους επενδυτές, δεσμευτική προσφορά υπέβαλε μόνο η Lamda Development S.A.

Στις 26 Μαρτίου 2014 αποσφραγίστηκε η βελτιωμένη προσφορά της Lamda Development. Το ΤΑΙΠΕΔ επέλεξε την εταιρεία ως «αγοραστή».

3. Τίμημα και Επενδυτικές υποχρεώσεις

Το τίμημα για την αγορά των μετοχών βάσει της υπογεγραμμένης σύμβασης ανέρχεται σε €915.000.000.  Από πλευράς οφέλους για το Ελληνικό Δημόσιο σε αυτό το ποσό πρέπει προστεθεί και το ποσό ύψους €1.500.000.000 που είναι ο ενδεικτικός προϋπολογισμός για τα έργα υποδομής, με αποτέλεσμα το συνολικό όφελος για το Ελληνικό Δημόσιο να ανέρχεται στα €2.400.000.000.

Να σημειωθεί ότι το σύνολο της επένδυσης, θα ξεπερνάει τα ανωτέρω συμβατικά ποσά και εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα €8.000.000.000.

Η σύμβαση προβλέπει, επίσης, τη συμμετοχή του ΤΑΙΠΕΔ στα μελλοντικά οικονομικά οφέλη από την υλοποίηση της επένδυσης.

Με την υπογραφή της τροποποιητικής σύμβασης, ο επενδυτής αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει το 51% του τιμήματος μέχρι τη συμπλήρωση 2 ετών από την ημερομηνία μεταβίβασης των μετοχών. Παράλληλα, ο επενδυτής θα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου οι υποχρεώσεις για την υλοποίηση επενδύσεων να έχουν ολοκληρωθεί κατά 80% σε διάστημα 12 ετών από την ημερομηνία μεταβίβασης των μετοχών.

Μέρος των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η εταιρεία αφορά σε έργα ευρύτερου ενδιαφέροντος, όπως:

• Δημιουργία, συντήρηση και ασφάλεια του Μητροπολιτικού Πάρκου 2.000 στρεμμάτων,
• Δημιουργία επιπλέον χώρων πρασίνου και ανοιχτών χώρων 600 στρεμμάτων,
• Απόδοση 300 στρεμμάτων για κοινωφελείς δραστηριότητες
• Πρωτεύουσες συγκοινωνιακές υποδομές και εγκαταστάσεις
• Κύριες εγκαταστάσεις και δίκτυα κοινής ωφέλειας
• Κέντρο διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών, σταθμός μεταφόρτωσης απορριμμάτων και χώρος μεταφόρτωσης/ προσωρινής αποθήκευσης ανακυκλώσιμων προϊόντων στο Ακίνητο για τη διαχείριση των απορριμμάτων του.
• Απαιτούμενα λιμενικά έργα
• Παράκαμψη και υπογειοποίηση τμήματος της Λεωφόρος Ποσειδώνος
• Έργα ανασύστασης και διευθέτησης των ρεμάτων
• Εκτεταμένο Δίκτυο πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων εκτιμώμενου μήκους περίπου πενήντα (50) χιλιομέτρων
• Ανάληψη του 50% του κόστους μελέτης και κατασκευής κέντρου διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών, σταθμού μεταμόρφωσης απορριμμάτων και χώρου μεταφόρτωσης/ προσωρινής αποθήκευσης ανακυκλώσιμων προϊόντων σε περιοχή εκτός του ακινήτου υπό προϋποθέσεις
• Ενίσχυση της συνδεσιμότητας μέσων σταθερής τροχιάς
• Υλοποίηση του μεγαλύτερου μέρους των πολιτιστικών και αθλητικών χρήσεων εντός του Μητροπολιτικού Πάρκου
• Αναπαλαίωση, λειτουργία και ανάδειξη των διατηρητέων κτηρίων εντός του ακινήτου
• Δημιουργία χώρων στέγασης των σωματείων ΑΜΕΑ εντός του Ακινήτου με αντίστοιχες των σημερινών προδιαγραφές
• Ανάπλαση και αναβάθμιση της παραλίας σε μήκος 1 χλμ. περίπου

4. Έλεγχος Νομιμότητας και Υπογραφή Σύμβασης

Η διαγωνιστική διαδικασία, αλλά και το σχέδιο σύμβασης υποβλήθηκαν στον προ συμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

To VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου εξέδωσε απόφαση με την οποία διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχε κώλυμα στην υπογραφή του σχεδίου σύμβασης. Η απόφαση επικυρώθηκε με τρεις αποφάσεις (υπ’ αριθμ. 1183/2015, 1184/2015 και 1185/2015) του Τμήματος Μείζονος (7μερούς) Σύνθεσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Παράλληλα, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας μέσω τριών αποφάσεών του (υπ’ αριθμ. 1902/2014, 1903/2014 και 1905/2014) έκρινε ότι η μεταβίβαση των μετοχών της Ελληνικό Α.Ε. από το Ελληνικό Δημόσιο στο ΤΑΙΠΕΔ ήταν απολύτως νόμιμη.

Με δύο ακόμη αποφάσεις της (υπ’ αριθμ. 2185/2014 και 2186/2014), η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας απέρριψε τις αιτήσεις ακύρωσης που είχαν κατατεθεί κατά αποφάσεων της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων.

Μετά από την έκδοση των αποφάσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου και της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, υπογράφηκε η σύμβαση αγοραπωλησίας (Σύμβαση Αγοραπωλησίας Μετοχών μεταξύ του ΤΑΙΠΕΔ, της «Hellinikon Global I S.A. και της Lamda Development (ως εγγυητής της Hellinikon Global I S.A.).

Το ελεγκτικό συνέδριο ενέκρινε, εκ νέου, και μετά την σύναψη της τροποποιητικής σύμβασης τον Ιούνιο του 2016, ότι δεν υπάρχει κώλυμα για την υπογραφή της.

5. Υπογραφή Τροποποιητικής Σύμβασης και Κύρωση από τη Βουλή των Ελλήνων

Το 2016, το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής ενέκρινε το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αξιοποίησης του ΤΑΙΠΕΔ, βάσει του οποίου προβλεπόταν η σύναψη Μνημονίου Συναντίληψης (ΜΟU) μεταξύ των συμβαλλομένων στη σύμβαση.

Το ΤΑΙΠΕΔ προχώρησε στην υιοθέτηση τροποποιήσεων στην αρχική σύμβαση και στις 7 Ιουνίου 2016 το ΤΑΙΠΕΔ, η Hellinikon Global I S.A. και η Lamda Development (ως εγγυητής της Hellinikon Global I S.A.) συνυπέγραψαν το MOU με το οποίο συμφωνήθηκε η σύναψη τροποποιητικής σύμβασης.

Με νέα απόφασή του, το Ελεγκτικό Συνέδριο έκρινε ότι δεν υπάρχει κώλυμα στην υπογραφή της τροποποιητικής σύμβασης, γεγονός που οδήγησε στην υπογραφή της τροποποιητικής σύμβασης στις 19 Ιουλίου 2016.

Τον Σεπτέμβριο του 2016 κυρώθηκε η αρχική και τροποποιητική σύμβαση από την Βουλή των Ελλήνων με ευρύτατη πλειοψηφία (θετική ψήφος άνω των 260 βουλευτών).

6. Η έγκριση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης με Προεδρικό Διάταγμα

Το επόμενο βήμα στη διαδικασία είναι η έγκριση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) με Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο προηγουμένως θα έχει επεξεργαστεί το Συμβούλιο της Επικρατείας. Μεταξύ των εγγράφων που συνοδεύουν το εν λόγω Σχέδιο είναι και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η οποία σύμφωνα με το νόμο δημοσιεύεται και τίθεται σε δημόσια διαβούλευση. Παράλληλα, γνώμη επί του Σχεδίου υποβάλλουν η Ειδική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων που προβλέπει ο Ν. 4062/2012 και το Κεντρικό Συμβούλιο Διοίκησης για την Αξιοποίηση της Δημόσιας Περιουσίας, αποτελούμενο από τους Γενικούς Γραμματείς όλων των εμπλεκομένων Υπουργείων.

Συνεπώς, της έγκρισης του ΣΟΑ προηγείται ένας εκτεταμένος έλεγχος όλων των παραμέτρων του, τόσο από την Διοίκηση όσο και από τη Δικαστική εξουσία. Σημειώνεται ωστόσο ότι, όπως προβλέπεται στη Σύμβαση, για να ολοκληρωθεί η μεταβίβαση, το ΣΟΑ που εν τέλει θα εγκριθεί, οφείλει να μην έχει ουσιαστικές διαφοροποιήσεις με το πολεοδομικό σχέδιο των Επενδυτών, καθ’ ότι διαφορετικά δεν θα συμβάδιζε με το αντίστοιχο Επιχειρηματικό Σχέδιο.

Το πολεοδομικό σχέδιο των Επενδυτών είχε κατατεθεί στο ΤΑΙΠΕΔ και είχε εγκριθεί απ’ αυτό ήδη κατά το διαγωνισμό. Όμως το Ελληνικό Δημόσιο, μετά την υπογραφή της Σύμβασης, ζήτησε την τροποποίησή της σε επιμέρους σημεία και για επιμέρους ζητήματα που άπτονταν και πολεοδομικών θεμάτων. Έτσι, μετά την υπογραφή της Τροποποιητικής Σύμβασης τον Ιούλιο του 2016, χρειάστηκε μερικός επανασχεδιασμός. Εν τέλει, το ΣΟΑ υποβλήθηκε στο ΤΑΙΠΕΔ για έλεγχο πληρότητας τον Δεκέμβριο του 2016 κι επανεγκρίθηκε το Φεβρουάριο του 2017.

Οριστική υποβολή ωστόσο, δεν ήταν δυνατή αν πρώτα δεν επιλύονταν οι διοικητικές εκκρεμότητες που ακόμη υφίσταντο κατά το χρόνο εκείνο. Εν τέλει, προς επιτάχυνση της διαδικασίας και παρ’ ότι συγκεκριμένες εκκρεμότητες δεν είχαν επιλυθεί οριστικά, γεγονός που είναι εξαιρετικά πιθανό να έχει επιπτώσεις στη συνολική δυνατότητα υλοποίησης του προγράμματος ανάπτυξης, το ΣΟΑ κατατέθηκε προς έγκριση τον Ιούνιο του 2017, ο δε νόμος προβλέπει ότι όφειλε να εγκριθεί εντός έξι (6) μηνών από την υποβολή του.

Έκτοτε έχει ολοκληρωθεί η δημόσια διαβούλευση επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων όπως και η διατύπωση απόψεων από τις αρμόδιες Υπηρεσίες. Ωστόσο, εκκρεμούν ακόμη τόσο οι γνώμες που προαναφέρθηκαν όσο και πρόταση των αρμόδιων Υπουργών και η επεξεργασία από το Συμβούλιο της Επικρατείας.