Η συνεισφορά του Κέντρου Πολιτισμού – Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στην ελληνική οικονομία

Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος είναι το μεγάλο στοίχημα του πολιτισμού, του τουρισμού, της οικονομίας. Η δωρεά του ΙΣΝ άγγιξε τα 607 εκατ. ευρώ με το έργο να έχει ολοκληρωθεί εμπρόθεσμα και να είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακό. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Boston Consulting Group, η συνεισφορά του ΚΠΙΣΝ στην ελληνική οικονομία θα είναι άμεση και μακροχρόνια.

Το 75% της συνολικής δωρεάς του Ιδρύματος έχει δαπανηθεί στην Ελλάδα ενώ η ευρύτερη επίδραση στην ελληνική οικονομία κατά την περίοδο της κατασκευής υπήρξε σημαντική καθώς δημιούργησε πάνω από 13.000 θέσεις εργασίας και πρόσθεσε 1.1 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ. Τα έσοδα από τη  φορολογία άγγιξαν τα 57 εκατ. ευρώ ενώ την έναρξη της λειτουργίας του, το ΚΠΙΣΝ αναμένεται να προσφέρει 140 εκατ. ευρώ ετησίως στο ΑΕΠ. Η περιβαλλοντική και η οικονομική βιωσιμότητα του έργου, είναι συγκοινωνούντα δοχεία ενώ η δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας αποτελεί ανάσα για την αγορά εργασίας.

Η διαδικασία μεταβίβασης στο Δημόσιο ξεκινά αυτόν το μήνα και στο δημόσιο διάλογο πολλοί είναι εκείνοι που ανησυχούν για το αν και κατά πόσον το Ελληνικό Κράτος θα καταφέρει να ανταποκριθεί στις ανάγκες του ΚΠΙΣΝ, μιας και τα δείγματα που έχουμε μέχρι σήμερα είναι σε κάποιες περιπτώσεις απογοητευτικά (π.χ. Ολυμπιακά Ακίνητα). Οι αρμόδιοι για τη δωρεά του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Έλλη Ανδριοπούλου (Υπεύθυνη Διαχείρισης Δωρεάς από τη μεριά του ΙΣΝ) και ο Δημήτρης Πρωτοψάλτου (Γενικός Διευθυντής του ΚΠΙΣΝ), εξηγούν στο Fortune Greece, πως θα γίνει η μεταβίβαση στο Δημόσιο, τι προβλέπει η σχετική συμφωνία μεταξύ των δυο μερών και πως θα χρηματοδοτείται  το έργο στη συνέχεια.

Fortune Greece: Η διαδικασία παράδοσης του έργου στο ελληνικό κράτος ξεκινά αυτόν τον μήνα. Ποια είναι η διαδικασία που θα ακολουθηθεί και τι προβλέπει η σχετική σύμβαση αναφορικά με την διασφάλιση της επένδυσης;

Έλλη Ανδριοπούλου: Υπάρχουν καποιοι τυπικοί μηχανισμοί και κάποιοι πιο ουσιαστικοί που θα ενεργοποιηθούν για να προστατευτεί το έργο. Αν πάμε στους τυπικούς, υπάρχει μια σύμβαση η οποία έχει γίνει μεταξύ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και του Δημοσίου και αφορά αυτήν την δωρεά. Αυτή η σύμβαση έχει κυρωθεί στη Βουλή με νόμο το 2009 και περιγράφει αρκετά αναλυτικά τις υποχρεώσεις όλων των μερών σε αυτή τη δωρεά. Το Ίδρυμα, δεν «χαρίζει» ελαφρά την καρδία το έργο αλλά έχουν γίνει αρκετές προβλέψεις σχετικά με το ποιος είναι ο σωστός τρόπος λειτουργίας. Το Ίδρυμα, εξάλλου, στο παρελθόν χρηματοδότησε και μελέτες για το πως πρέπει να γίνει η διαχείριση του Κέντρου Πολιτισμού οπότε υπάρχουν οι απαραίτητες πληροφορίες. Επίσης, έχει συσταθεί μια κυβερνητική επιτροπή στην οποία εκπροσωπούνται όλα τα υπουργεία που εμπλέκονται στο έργο (Πολιτισμού, Παιδείας, Περιβάλλοντος και Οικονομικών), οι δυο οργανισμοί, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το Κέντρο Πολιτισμού, εκπρόσωπος του γραφείου του πρωθυπουργοί και ο δήμαρχος. Αυτή η επιτροπή συνεδριάζει από το 2007 και εκεί συζητούνται όλα τα θέματα που αφορούν το έργο, από τα κατασκευαστικά μέχρι το τι πρέπει να γίνει για να λειτουργήσει σωστά. Υπάρχει πολύ στενή συνεργασία με το Ελληνικό Δημόσιο καθόλη τη διάρκεια του έργου, ανεξάρτητα από το αν αλλάζουν οι κυβερνήσεις και τα κόμματα που είναι στην εξουσία.

Δημήτρης Πρωτοψάλτου: Σχετικά με τον δημόσιο διάλογο για τη διαχείριση από το Δημόσιο, ναι, βιώνουμε μια οικονομική κρίση σε παγκόσμιο επίπεδο. Η απάντηση όμως ποια είναι; Να μην κάνουμε τίποτα ή να προσπαθήσουμε να αντιστρέψουμε μια κατάσταση; Το Ίδρυμα δείχνει την πίστη του στον Δημόσιο τομέα, στη δημόσια Εθνική Βιβλιοθήκη, και στο Δημόσιο ως πυλώνας πολιτισμού. Αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει πρόβλημα, αλλά η απάντηση για το μέλλον δεν είναι να το εγκαταλείψουμε εντελώς αλλά να συνεχίζουμε και η κοινωνία μέσα από αυτές τις κινήσεις να αλλάξει και να προσεγγίσει διαφορετικά τον οποιονδήποτε δημόσιο φορέα, να νοιαστεί περισσότερο για τον δημόσιο χώρο.

Το στοίχημα του Κέντρου Πολιτισμού δεν είναι να δούμε ότι λειτουργεί και ότι τα έσοδα και τα έξοδα το καταστούν βιώσιμο, αλλά να δούμε την αλλαγή στη νοοτροπία και αυτών που εργάζονται εκεί αλλά και αυτών που το επισκέπτονται και το χρησιμοποιούν. Αυτό το στοίχημα θα κερδηθεί σε βάθος χρόνου και μας ενδιαφέρει η διάρκειά του. Τα πρώτα σημάδια είναι πολύ ενθαρρυντικά και βλέπουμε ότι υπάρχει τεράστια ανάγκη από την κοινωνία για ένα τέτοιο έργο. Οραματιζόμαστε κοιτώντας μπροστά, προς μια καλύτερη χώρα και τέτοια έργα είναι δεδομένα για το Ίδρυμα. Το να μας προβληματίζει η οικονομική κατάσταση είναι εύλογο, αλλά έχει γίνει δεκαετής συστηματική και μεθοδική προετοιμασία από δέκα φορείς που κάθε μήνα συναντώνται και συζητούν επί του έργου.

Στην έκθεση αναφέρεται ότι είναι απαραίτητη η  επαρκής χρηματοδότηση της Εθνικής Βιβλιοθήκης, της Λυρικής Σκηνής και της ΚΠΙΣΝ Α.Ε. προκειμένου να εξασφαλιστεί η λειτουργία τους σύμφωνα με τα επιχειρησιακά τους σχέδια. Μπορεί το Κράτος, όμως, να εγγυηθεί ότι η χρηματοδότηση αυτή όντως θα βρεθεί; Έχετε εναλλακτικό σχέδιο σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι το Δημόσιο δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί το ΚΠΙΣΝ;

Έλλη Ανδριοπούλου – Δημήτρης Πρωτοψάλτου: Φυσικά και θα υπάρξει ανάγκη κρατικής χρηματοδότησης. Οι κρατικοί πολιτιστικοί οργανισμοί ανά τον κόσμο δεν έχουν ποτέ τόσα έσοδα ώστε να εξυπηρετούν τα έξοδά τους οπότε αντίστοιχα η Εθνική Βιβλιοθήκη και η Εθνική Λυρική Σκηνή που είναι κρατικοί οργανισμοί (ήδη χρηματοδοτούνται από το Δημόσιο) αλλά και ο οργανισμός που θα διαχειρίζεται τις εγκαταστάσεις και θα περάσει στο Δημόσιο θα χρειαστεί να χρηματοδοτηθούν από αυτό. Αν η διαχείριση γίνεται σωστά -γιατί δεν είναι μόνο οικονομικό το θέμα- και προχωρά σύμφωνα με τα όσα έχουν συμφωνηθεί μέσα στη Σύμβαση, το Ίδρυμα φυσικά και αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες τις ελληνικής οικονομίας και θα είναι δίπλα, χρηματοδοτώντας με πολύ συγκεκριμένες και μεμονωμένες δωρεές όπως κάνει σε πολλούς οργανισμούς σήμερα.

Ποια άλλα έσοδα μπορεί να έχει το ΚΠΙΣΝ;

Έλλη Ανδριοπούλου – Δημήτρης Πρωτοψάλτου: Τα έσοδα που αναμένουμε θα έρχονται από τις υπηρεσίες που προσφέρει το Κέντρο Πολιτισμού Α.Ε., δηλαδή τα εστιατόρια, τα καφέ, το parking, οι ενοικιάσεις των χώρων για τις εκδηλώσεις. Τέλος, τα έσοδα θα έρθουν και από το το fundraising, και αυτός είναι ο σκοπός του προγράμματος μελών που εγκαινιάσαμε ήδη, δηλαδή τη συμβολή των πολιτών.

Πως διενεργήθηκε ο διαγωνισμός για τις εταιρείες εστίασης;

Έλλη Ανδριοπούλου – Δημήτρης Πρωτοψάλτου: Ο διαγωνισμός για τα καφέ και τα εστιατόρια έγινε με open call. Λάβαμε αιτήσεις από μεγάλες αλυσίδες μέχρι και τα μικρά συνοικιακά καταστήματα και αξιολογήθηκαν επί ίσοις όροις. Βέβαια, οι υπηρεσίες που θα στεγαστούν στο Κέντρου Πολιτισμού έχουν και πολλές απαιτήσεις. Όσον αφορά την ποιότητα, ο πήχης είναι πολύ ψηλά. Ωστόσο, δεν είμαι σε θέση να σας αποκαλύψω ποιές εταιρείες έχουν προχωρήσει.

Σύμφωνα με τη μελέτη της BCG αναμένεται να δημιουργηθούν περίπου 2.300 νέες θέσεις εργασίας.  Ποια διαδικασία θα ακολουθηθεί σχετικά με τις προσλήψεις;

Έλλη Ανδριοπούλου – Δημήτρης Πρωτοψάλτου: Ο αριθμός των 2.300 θέσεων έχει εκτιμηθεί από την Boston Consulting Group και αφορά τη γενικότερη επίδραση του Κέντρου Πολιτισμού στην οικονομία. Δηλαδή, μέρος αυτών των θέσεων αφορά το ανθρώπινο δυναμικό που χρειαστεί μέσα στο Κέντρο Πολιτισμού και στους παρόχους υπηρεσιών – τα εστιατόρια, την εταιρεία που θα αναλάβει το facility management. Στη συνέχεια αναμένεται ότι θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, έμμεσα, επιδρώντας στον τουρισμό και στις υπηρεσίες γενικότερα, και επίσης υπάρχει και μια επαγωγική δημιουργία θέσεων εργασίας από τα εισοδήματα όλων αυτών των νέων εργαζομένων.

Ήδη, το Πάρκο έχει ενισχύσει την τοπική βιοποικιλότητα και το οικοσύστημα με πολλαπλούς τρόπους. Έχουν φυτευθεί χιλιάδες δένδρα και θάμνοι με το έργο να αποτελεί διεθνές πρότυπο περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.  

Έλλη Ανδριοπούλου – Δημήτρης Πρωτοψάλτου: Η προετοιμασία και οι μελέτες που έγιναν για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα του έργου- το οποίο θα πάρει και διάκριση για τον περιβαλλοντικό του χαρακτήρα – έχει αντίκτυπο στην οικονομική του βιωσιμότητα. Όταν έχουμε 10.000 τ.μ. φωτοβολταϊκά στο στέγαστρο ή το γεγονός ότι όλο αυτό το πάρκο δεν αντλεί ούτε μια σταγόνα από το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ έχουν τρομερή επίδραση στα οικονομικά. Δεδομένων πάντα της ποιότητας και του μεγέθους των εγκαταστάσεων, τότε ναι, μπορούμε να πούμε ότι καταφέραμε να διατηρήσουμε το κόστος τους πολύ χαμηλά.

Η παρουσία του εμβληματικού έργου έχει αναβαθμίσει την ευρύτερη περιοχή, πρίν καν ξεκινήσουν τα πολιτιστικά δρώμενα. Υπάρχει κάποια εκτίμηση για το πόσο θα ανέβουν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων στη γύρω περιοχή; Από πλευράς υποδομών, ποιες αλλαγές θα πραγματοποιηθούν σε ότι αφορά για παράδειγμα τις  δημόσιες συγκοινωνίες;

Έλλη Ανδριοπούλου – Δημήτρης Πρωτοψάλτου: Η μελέτη επίδρασης και η έρευνα στα μεσιτικά γραφεία της περιοχής έδειξε ότι οι αξίες των ακινήτων στη γύρω περιοχή έχουν μείνει σταθερές ή έχουν αυξηθεί σε κάποιες περιπτώσεις, όταν σε όλη την Αττική έχουν μειωθεί δραματικά. Αυτός είναι ένας οικονομικός δείκτης που δείχνει την αξία του Κέντρου Πολιτισμού για την περιοχή και τους κατοίκους. Κάποιος που μένει κοντά θα έχει δωρεάν πρόσβαση στις αθλητικές εγκαταστάσεις και σε όλα όσα έχει να προσφέρει το Πάρκο. Όσον αφορά το θέμα των υποδομών, έχει τεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων της συγκυβερνητικής συμβουλευτικής επιτροπής το θέμα της πρόσβασης (το προβλέπει και η Σύμβαση). Το Ελληνικό Δημόσιο αναμένεται να εντάξει το Κέντρο Πολιτισμού στα μέσα σταθερής τροχιάς. Υπάρχουν λύσεις, αλλά δεν είναι ιδανικές, όπως απευθείας γραμμή λεωφορείων από Συγγρού – Φίξ που θα είναι εξπρές αλλά αυτό το θέμα αφορά καθαρά την ελληνική πολιτεία και όχι το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Τέλος, είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι το έργο ξεκίνησε από αιτήματα των ίδιων των Οργανισμών. Πρωτοβουλία του Ιδρύματος ήταν όταν βρέθηκε ο χώρος, να προσχωρήσει στην συστέγαση αυτών, μιας και έχουν δείξει τα τελευταία χρόνια ένα πιο εξωστρεφές προφίλ. Όλο το ισόγειο και ο πρώτος όροφος θα είναι δημόσια ανοιχτή βιβλιοθήκη που δεν θα απευθύνεται μόνο σε επιστήμονες και ερευνητές, αλλά θα έχει βιβλία για παιδιά, για την επιχειρηματική κοινότητα, θα παρέχει meeting rooms για να μπορούν οι νέοι να κάνουν μια συνάντηση, θα γίνει hub, και αυτός είναι ο σκοπός: να γίνει ένα community center – Ένα σημείο επαφής, συνύπαρξης και διαλόγου. Δεν είναι τυχαίο ότι ο αρχιτέκτονας ονόμασε τον ανοιχτό χώρο έξω από την βιβλιοθήκη «Αγορά», καθώς θέλουμε να έχει την έννοια της αρχαίας αγοράς. Το μεγαλύτερο στοίχημα θα κερδηθεί όταν το ΚΠΙΣΝ μπει στην καθημερινότητα όλων μας.

Διαβάστε το πρώτο μέρος της συνέντευξης: Κέντρο Πολιτισμού ΙΣΝ: Μια επένδυση 607 εκατ. ευρώ, παρακαταθήκη για τους Έλληνες