«Είναι η οικονομία ηλίθιε»… ακόμη και στην πολύπαθη Συρία
Πώς η οικονομική κατάρρευση της Δαμασκού μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης στις εξελίξεις.
H στρατιωτική επέμβαση στη Συρία -λένε Ουάσιγκτον και Λονδίνο- θα είναι βραχεία, και σε διάρκεια και σε στόχους. Στους δύσκολους υπολογισμούς της, η διχασμένη διεθνής κοινότητα μετρά γεωπολιτικά οφέλη και ζημίες. Όμως, η οικονομία -τονίζουν ορισμένοι αναλυτές- μπορεί να δώσει απαντήσεις για το μετέπειτα σκηνικό, με φόντο τα «αποκαΐδια» που θα αφήσουν πίσω τους ο άγριος εμφύλιος και οι πύραυλοι της Δύσης…
Η καθεστωτική αλλαγή μπορεί να έλθει εκ των έσω από την εξαιρετικά δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας, υποστηρίζει ένα πρώην μέλος της κυβέρνησης της Δαμασκού, μιλώντας σε βρετανικό περιοδικό. Παρά, άλλωστε, τις συνεχείς «ενέσεις» ρευστότητας από τους… αγαστούς συμμάχους (Ρωσία, Κίνα, Ιράν), τα κρατικά ταμεία της Συρίας είναι μονίμως άδεια. Πάλαι ποτέ βασικές πηγές εσόδων -πετρέλαιο, αγροτική παραγωγή, τουρισμός- έχουν εξάλλου πια στερέψει.
Για την επιβίωσή του, το μέχρι πρότινως αυτάρκες καθεστώς Άσαντ αναγκάζεται πλέον να στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε εισαγωγές. Και καθώς θα πλησιάζει ο χειμώνας, η κατάσταση θα γίνεται ακόμη πιο πιεστική, με την δραματική αύξηση των αναγκών σε τρόφιμα και καύσιμα. «Θα είναι μία πολύ κρίσιμη περίοδος», παρατηρεί ο Τζιχάντ Γιαζίγκι της οικονομικής ιστοσελίδας Syria Report. Ακόμη κι εάν ο Άσαντ καταφέρει μέχρι τότε να παραμείνει στην εξουσία, τα περιθώριά ελιγμών μοιραία θα στενέψουν ασφυκτικά. Αργά ή γρήγορα, εκτιμούν αναλυτές, η Δαμασκός θα αναγκαστεί να καθίσει μαζί την φιλοδυτική αντιπολίτευση στο τραπέζι των ειρηνευτικών συνομιλιών της Γενεύης ΙΙ, έχοντας κομμένα τα «φτερά» της…
Ήδη, το κόστος του εμφυλίου αγγίζει τα 84,4 δισεκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένων της καταστροφής κρατικής περιουσίας, επενδύσεων και υποδομών -π.χ. εκτιμάται ότι έχει ισοπεδωθεί το 50% των νοσοκομείων! Και σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν τα στρατιωτικά έξοδα, που σύμφωνα με το Συριακό Κέντρο Στρατηγικών Μελετών φθάνουν τα 7 δισ. δολ. Με αυτά και με άλλα, εκτιμά η Παγκόσμια Τράπεζα, η συριακή οικονομία συρρικνώθηκε κατά 31,4%, μόνο μέσα στους τελευταίους 12 μήνες.
Διαβάστε ακόμη: Άσαντ: «Θα νικήσουμε τις ΗΠΑ»
Οι μάχες, οι δολιοφθορές, η κατάληψη πετρελαιοπαραγωγών περιοχών από τους αντάρτες στα ανατολικά και οι διεθνείς κυρώσεις έχουν στεγνώσει την εγχώρια παραγωγή «μαύρου χρυσού», που παλιά έφερνε παχυλά έσοδα σε συνάλλαγμα στα κρατικά ταμεία. Το 2010, ο τομέας αυτός αντιπροσώπευε το 35% των συριακών εξαγωγών. Κι από αυτά, το 95% πήγαινε στην ευρωπαϊκή αγορά, που τώρα -ενέκα των κυρώσεων- έχει κλείσει τις «στρόφιγγες» της για τη Συρία. Το ίδιο έχει συμβεί και με τους πάλαι ποτέ «ετέρους» του Περσικού Κόλπου.
Το αποτέλεσμα είναι η συριακή παραγωγή πετρελαίου να έχει πέσει, από 380.000 βαρέλια την ημέρα προ εμφυλίου, σε μόλις 20.000 βαρέλια σήμερα. Για το καθεστώς Άσαντ, οι ζημιές μόνον από αυτήν την εξέλιξη μεταφράζονται σε τουλάχιστον 13 δισ. δολάρια.
Αντίστοιχα, η αγροτική παραγωγή -που όλα αυτά τα χρόνια ενίσχυε τα κρατικά ταμεία- το εμπόριο και ο κατασκευαστικός τομέας έχουν σχεδόν νεκρώσει, πέφτοντας κατά περίπου 63% σε σχέση με τα επίπεδα προ εμφυλίου.
Στο μεσοδιάστημα, η συναλλαγματική ισοτιμία της συριακής λίρας έχει εκτιναχθεί από 47 (που ήταν τον Μάρτιο του 2011) σε 450 έναντι του δολαρίου -μόνον μέσα στον πρώτο χρόνο του εμφυλίου έχασε το 67% της αξίας της και τώρα οι μάχες πια μετρούν δυόμιση χρόνια. Από τις 4 Αυγούστου, εν τω μεταξύ, στη χώρα έχει απαγορευθεί η χρήση ξένου νομίσματος σε εμπορικές δρατηριότητες και για τους παραβάτες προβλέπονται βαριά πρόστιμα και ποινές φυλάκισης.
Με την εσωτερική αγορά ουσιαστικά νεκρή, η ανεργία εκτιμάται -βάσει πρόχειρων υπολογισμών- ότι ξεπερνά το 60%, σε μία χώρα, σημειωτέον, όπου το καθεστώς επιβραβεύει τον «στρατό» των υποστηρικτών του με μία θέση στο δημόσιο. Μέχρι πρότινως, η καταβολή των μισθών τους γινόταν απρόσκοπτα, χάρη στα κεφάλαια που περίσσευαν από το «πάγωμα» των κρατικών επενδύσεων σε έργα υποδομής (προ εμφυλίου αντιστοιχούσαν περίπου στο ήμισυ του κρατικού προϋπολογισμού και ήταν από τις υψηλότερες στον κόσμο).
Διαβάστε ακόμη: Ο πίθηκος παίζει ξανά με την χειροβομβίδα
Για να κρατά ενωμένη τη λαϊκή βάση του στους δύσκολους αυτούς καιρούς, ο Άσαντ ανακοίνωσε στα τέλη Ιουνίου αύξηση 40% στις αποδοχές των περίπου δύο εκατομμυρίων δημοσίων υπαλλήλων! Αλλά η χαρά τους κράτησε μόλις 48 ώρες. Η μετέπειτα επιβολή αυξήσεων στις τιμές των καυσίμων ροκάνισε μονομιάς τα κέρδη για τους ευνοημένους του καθεστώτος…
Οι αυξήσεις ακολουθούν εδώ και μήνες η μία μετά την άλλη: από τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας μέχρι τα βασικά αγαθά. Τον Ιούλιο, ο πληθωρισμός είχε ήδη σκαρφαλώσει στο 42%. Ακόμη και στα καθεστωτικά προπύργια στη Δαμασκό, η λαϊκή δυσαρέσκεια πλέον ξεχυλίζει.
Προς κατευνασμό των υποστηρικτών της, η κυβέρνηση Άσαντ εισάγει ρύζι, ζάχαρη και σιτηρά, για να καλύψει τις τεράστιες επισιτιστικές ανάγκες τους. Όμως, το αντιστάθισμα είναι μικρό, μπροστά στη μείωση των κρατικών επιδοτήσεων σε άλλα αγαθά, όπως τα καύσιμα και το ηλεκτρικό ρεύμα.
Μοιραία, η «μαύρη αγορά» πλέον… θριαμβεύει. Κρατικοί αξιωματούχοι λέγεται ότι δωροδοκούνται για την καλύτερη «θωράκιση» συνοικιών και χωριών. Στις περιοχές των ανταρτών, από την άλλη, οι λαθρέμποροι θησαυρίζουν, πουλώντας τρόφιμα και καύσιμα, ενώ πολέμαρχοι κάνουν πλιάστικο στην πρώην κρατική περιουσία.
Όσο για το καθεστώς; Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι προσπαθεί να βάλει «χέρι» σε λογαριασμούς στο εξωτερικό, που έχουν «κλειδώσει» ένεκα των διεθνών κυρώσεων. Εφόσον οι πληροφορίες αυτές ευσταθούν, τότε πρόκειται για ένα σαφές δείγμα πολιτικής απεπλισίας…
