Η Ολυμπιακή φιέστα αξίας 50 δισ. δολαρίων του Πούτιν

Λιγότερες από 100 ημέρες πριν την τελετή έναρξης των πλέον ακριβών Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στην ιστορία, το όραμα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν– αξίας περίπου 50 δισ δολαρίων- βρίσκεται στα χέρια και τα φτυάρια των χιλιάδων εργατών που παλεύουν νυχθημερόν να το ολοκληρώσουν. Οι εργασίες συνεχίζονται στο κεντρικό στάδιο, τα ξενοδοχεία και τα αθλητικά χωριά για τους αγώνες που αρχίζουν στις 7 Φεβρουαρίου και οι οποίοι θα κοστίσουν επτά φορές περισσότερο από κάθε προηγούμενη διοργάνωση.

Οι αρμόδιες αρχές είχαν υποστηρίξει αρχικά ότι όλα τα έργα θα είναι έτοιμα δυο χρόνια πριν το παγκόσμιο αθλητικό γεγονός, αλλά αργότερα παραδέχθηκαν ότι είχαν υποτιμήσει το μέγεθος των εργασιών που ανέλαβαν. Αυτό που επιδιώκει ο Βλαντιμίρ Πουτιν είναι να μεταμορφώσει ένα θέρετρο της σοβιετικής εποχής, που βρίσκεται στην Μαύρη Θάλασσα κοντά στην περιοχή του βόρειου Καυκάσου, σε αγαπημένο προορισμό πλουσίων τουριστών. Το Σότσι, μια πόλη με ήπιο καιρό και εσπλανάδες με φοίνικες, η οποία συχνά αποκαλείται «Ρωσική Ριβιέρα», θα αποκτήσει τώρα ξενοδοχεία πολυτελείας, παγοδρόμιο και πίστες του σκι. Και οι δαπάνες ανακατασκευής του εκτοξεύτηκαν δραματικά από τα 12 δισ, που υπολόγιζαν οι αρμόδιοι το 2007 και ξεπερνούν πλέον ακόμα και τα 40 δισ που πλήρωσε το Πεκίνο, το 2008.

«Είναι συμβολική η πρόκληση για το Κρεμλίνο», λέει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λιβερπουλ, Τόμ Κάνον. «Η Ρωσία θέλει με αυτό τον τρόπο ότι είναι μια μεγάλη, πλούσια χώρα που μπορεί να αναλάβει χωρίς προβλήματα μια τέτοια τεράστια διοργάνωση».

Μεγάλο μέρος από αυτά τα κονδύλια, βέβαια, σύμφωνα με την Διεθνή Διαφάνεια, φαίνεται ότι πήγαν στα ταμεία συνεργατών ή φίλων του Ρώσου προέδρου, ενώ όπως γράφουν οι Financial Times, πολλές ιδιωτικές εταιρείες σχεδόν υποχρεώθηκαν να αναλάβουν μέρος των έργων, αφού δεν δόθηκαν τα περιθώρια να μπορέσουν πουν «όχι» στον Πούτιν.

Λαβρόφ: «Ελλάδα και Ρωσία σταθεροί φίλοι»

Ο όμιλος Interros είναι μια από αυτές. Η εταιρεία έπρεπε μέσα σε μια πενταετία να κατασκευάσει ένα θέρετρο του σκι σε μια έρημη, ακατοίκητη κοιλάδα στα βουνά του Καυκάσου. Το θέρετρο αυτό θα έπρεπε να μπορεί να φιλοξενήσει έως 10.000 άτομα την ημέρα, τις ημέρες των Αγώνων, γύρω από πίστες που σχεδιάστηκαν με βάση τις αντίστοιχες στο Whistler του Καναδά. Επιπλέον έπρεπε να αναγερθούν περισσότερα από 3.000 διαμερίσματα και δωμάτια ξενοδοχείων, που να μοιάζουν με τα ελβετικά σαλέ στα χρώματα παστέλ που έχουν τα κτίρια στη γραφική Cortina d’Ampezzo, ένα δημοφιλές χειμερινό θέρετρο στους Δολομίτες της Ιταλίας.

Η Interros έκτισε το χωριό της, με κόστος 2 δισ. δολάρια για την ίδια την εταιρεία. Σειρές από γραφικά ξενοδοχεία και σαλέ στολίζουν την κοιλάδα, τα lifts ανεβοκατεβαίνουν στις πλαγιές και για την περίπτωση που ο χειμώνας παραμείνει «γλυκός», έχουν τοποθετηθεί 404 κανονάκια χιονιού και έχουν «φυλαχτεί» από πέρσι, σε ειδικούς χώρους στις πλαγιές, κάτω από ειδικές θερμικές «κουβέρτες», 450.000 τόνοι χιονιού.

Επίσης χαράχθηκε δρόμος και σιδηροδρομική γραμμή μήκους 48 χιλιομέτρων για να μεταφέρονται οι τουρίστες, μέσα σε 30 λεπτά, από το αεροδρόμιο στην πόλη. Συνολικά όμως πρέπει να προστεθούν 20.000 δωμάτια ξενοδοχείο στο υπάρχουν δυναμικό του Σότσι και να ανακαινιστούν άλλα 6.000 προκειμένου να συμμορφωθεί η Ρωσία πλήρως με τις απαιτήσεις της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής.

Επενδύσεις με κρατικό χρήμα
Επειδή τις περισσότερες από αυτές τις υποδομές ανέλαβαν να κατασκευάσουν ιδιώτες, το Κρεμλίνο μπόρεσε να ισχυριστεί ότι δεν είναι ο λαός που θα πληρώσει το σύνολο του λογαριασμού. Ωστόσο οι επενδυτές αυτοί χρηματοδοτούν τα έργα τους, σε ποσοστό από 70% έως 90% με δάνεια από τις κρατικές τράπεζες, οι οποίες τελικά και θα αναγκαστούν να καλύψουν τις τυχόν ζημιές.
Ο βασικός μέτοχος της Interros, Βλαντιμίρ Ποτάνιν, λέει ότι τόσο αυτός όσο και άλλα στελέχη ιδιωτικών εταιρειών και ομίλων, ζήτησαν από την κυβέρνηση να «επιχορηγήσει» τα επιτόκια των δανείων από την Vneshconombank, την κρατική τράπεζα που έχει δανείσει τα περισσότερα χρήματα, και να μην πληρώσουν φόρους για τις Ολυμπιακές επενδύσεις τους. «Είμαι πρόθυμος να αναλάβω την ευθύνη για την πατρίδα μου, αλλά για να επιζήσουν τα έργα και μετά τους Αγώνες θα πρέπει να είναι κερδοφόρα», δήλωσε ο Ποτάνιν, εκφράζοντας φόβους ότι μετά την διοργάνωση οι τιμές των ακινήτων θα μειωθούν αισθητά και οι επενδυτές θα βρεθούν στο κόκκινο, αδυνατώντας να τις αξιοποιήσουν ικανοποιητικά.

Τη σημασία της καλής σχέσης Ρωσίας-Ελλάδας τόνισε ο Βλάντιμιρ Πούτιν

Ο ίδιος ο πρόεδρος της Vneshconombank, Βλαντιμίρ Ντμιτρίεφ παραδέχθηκε στην ιστοσελίδα gazeta.ru ότι από τα 19 έργα που ανέλαβε να χρηματοδοτήσει η τράπεζα του, τουλάχιστον τα μισά, που δανειοδοτήθηκαν με 5,2 δις δολάρια, δεν θα είναι κερδοφόρα και τα χρήματα αυτά δεν θα επιστραφούν ποτέ.

Ο Ολεγκ Ντεριπάσκα, ο ολιγάρχης δισεκατομμυριούχος που κατασκευάζει το παραλιακό σύμπλεγμα του Ολυμπιακού χωριού, ένα αεροδρόμιο και ένα λιμάνι, είναι απαισιόδοξος για τις προοπτικές των επενδυτών, εκτός εάν παρέμβει η κυβέρνηση για να τους βοηθήσει. Αντί η Μόσχα να κεντρίσει το ενδιαφέρον για συνεργασίες κράτους- ιδιωτικού τομέα, λέει ο Ντεριπάσκα, «συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Δεν βλέπω γιατί να μη συμμετέχει κανείς σε ένα τόσο μεγαλειώδες σχέδιο στο μέλλον, αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι εμείς οι επενδυτές- που τηρούμε τις υποσχέσεις μας- περιμένουμε οι επενδύσεις μας να αποδώσουν».

Υπάρχουν κι άλλα έργα που αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Από τον περασμένο Φεβρουάριο, για παράδειγμα, όταν ο Πούτιν περιόδευε τις υπό κατασκευή εγκαταστάσεις, ήταν κοινό μυστικό ότι υπήρχαν κατασκευαστικά προβλήματα στις πίστες για τα άλματα του σκι, λόγω της διαμόρφωσης του εδάφους. Ενώ όταν έμαθε το κόστος του έργου έχει οκταπλασιαστεί και έχει καθυστερήσει η κατασκευή του δυο ολόκληρα χρόνια, ο Ρώσος πρόεδρος απέλυσε τον υπεύθυνο του προγράμματος, ζωντανά από τηλεοράσεως.

Διαβάστε επίσης: H νεαρή γυναίκα καμικάζι, οι μειονότητες και ο Πούτιν

Πλουτίζουν οι άνθρωποι του προέδρου
Κι ενώ ο ιδιωτικός τομέας γονατίζει από το βάρος του Σότσι, η ιστορία είναι τελείως διαφορετική για όσους καλές διασυνδέσεις με το Κρεμλίνο. Οι εταιρείες, για παράδειγμα, του Αρκάντι Ρότενμπουργκ, παιδικού φίλου του Πούτιν, κέρδισαν συμβόλαια ύψους 7,1 δις δολαρίων για το Σότσι, δηλαδή το 15% των διαθέσιμων έργων. Το κονδύλι αυτό είναι μεγαλύτερο από το συνολικό προϋπολογισμό των τελευταίων Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων που έγιναν στο Βανκούβερ του Καναδά και περίπου το μισό από το κόστος των περσινών θερινών Ολυμπιακών του Λονδίνου.

Ο προεδρικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι οι φιλικές σχέσεις του Πούτιν με τον Ρότενμπεργκ δεν έπαιξαν κανέναν ρόλο στην ανάθεση. Ενώ η εταιρία του Ρότενμπεργκ απάντησε στις επικρίσεις ότι «κέρδισε τα συμβόλαια λόγω έλλειψης ανταγωνισμού, επειδή κανείς άλλος δεν ήθελε να αναλάβει τα έργα».

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ντμιτρι Κόζακ υποστήριξε σε συνέντευξη του στις 21 Οκτωβρίου ότι το 95% των ολυμπιακών εγκαταστάσεων έχουν ολοκληρωθεί, ωστόσο περίπου 100 έργα στο ίδιο το Σότσι είναι ακόμα ημιτελή. Στα τέλη Οκτωβρίου, στο Ολυμπιακό Χωριό οι εργάτες δούλευαν μέρα-νύχτα για την ανέγερση συγκροτήματος διαμερισμάτων δίπλα στην μισοτελειωμένη πισίνα, ενώ στο βουνό άλλα συνεργεία έξω από το επίσης ακόμα υπό κατασκευή ξενοδοχείο Marriott έφτιαχναν πεζοδρόμια, φύτευαν πρασιές, έβαφαν τους εξωτερικούς τοίχους. Επιπλέον, η πόλη αυτή των περίπου 400.000 κατοίκων χρειαζόταν μαζικές επενδύσεις στις υποδομές της, όπως νέους δρόμους και αποχετεύσεις για να μπορέσει να υποδεχθεί τους δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες. «Είναι φανερό ότι πρέπει να γίνει ακόμα πολύ δουλειά, προκειμένου να είναι όλα έτοιμα για την τελετή έναρξης» λέει ο Κρις Γουίφερ, στέλεχος στην Macro Advisory με έδρα την Μόσχα, που επισκέφθηκε πριν μερικές ημέρες το Σότσι. «Η αίσθηση του κατεπειγόντως είναι φανερή στην ατμόσφαιρα και το μότο όλων εκεί είναι ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο αποτυχίας».

Αναπάντητο είναι για όλους το ερώτημα, όταν τελειώσει η φιέστα τι θα απογίνουν αυτές οι πολυτελείς εγκαταστάσεις, σε μια περιοχή μάλιστα που δεν ευνοείται από τις κλιματολογικές συνθήκες για χειμερινά σπόρ. Έχει υπολογιστεί ότι θα χρειάζονται έσοδα από πωλήσεις ακινήτων και τουρισμό ύψους 250 εκατομμυρίων τον χρόνο για την επόμενη δεκαετία, για να αποσβεστεί το κόστος. Το μέλλον του Σότσι μετά τους Αγώνες εξαρτάται από το εάν η κυβέρνηση θα του παραχωρήσει άδεια για την ίδρυση καζίνο, εκτιμά ο Κρίς Γουίφερ, στέλεχος της εταιρείας συμβούλων Macro Advisory, με έδρα την Μόσχα. «Το θέμα είναι εάν η πόλη θα καταφέρει να προσελκύσει εσωτερικό τουρισμό», λέει ο Γουίφερ. «Εάν ακολουθήσει το μοντέλο του Λας Βέγκας, σε συνδυασμό με τα χειμερινά σπορ, έχει πιθανότητες να γεμίζει 365 ημέρες τον χρόνο».