Η παγκοσμιοποίηση σε οπισθοδρόμηση
Τι σημαίνει για την ανάπτυξη στις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο η επιβράδυνση του εμπορίου.
Της Rana Foroohar
Οι πρόσφατες συγκρούσεις από την Ουκρανία μέχρι τη Μέση Ανατολή και τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας μας υπενθυμίζουν ότι η γεωγραφία παίζει ρόλο ακόμα και στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.
Από πολιτική άποψη ο κόσμος δεν είναι επίπεδος. Οι νέοι οικονομικοί δείκτες φανερώνουν πόσο ολοένα και σκληρότερος γίνεται ο νέος κόσμος σε οικονομικό επίπεδο. Η παγκοσμιοποίηση συχνά ορίζεται ως η ελεύθερη διακίνηση αγαθών, ανθρώπων και χρημάτων μεταξύ κρατικών συνόρων.
Τελευταία όλα αυτά απειλούνται – και όχι μόνο εξαιτίας των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας. Τα τελευταία δύο χρόνια το παγκόσμιο εμπόριο αναπτύσσεται με μικρότερους ρυθμούς από την παγκόσμια αύξηση του ΑΕΠ. Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και σηματοδοτεί μια καμπή στην παγκόσμια οικονομία με σαρωτικές επιπτώσεις σε χώρες, επιχειρήσεις και καταναλωτές.
Πολλοί λόγοι υπάρχουν για την επιβραδυμένη ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου σε σχέση με το παρελθόν. Η Ευρώπη ακόμα παλεύει με την κρίση χρέους και οι αναδυόμενες αγορές αναπτύσσονται πιο αργά. Όμως ένας από τους μεγαλύτερους λόγους είναι ότι οι ΗΠΑ δεν αποτελούν πλέον τον παγκόσμιο καταναλωτή τελευταίας καταφυγής.
Όπως επισημαίνει ο επικεφαλής οικονομολόγος Στέφεν Κινγκ της HSBC, στις προηγούμενες δεκαετίες «οι ΗΠΑ λειτουργούσαν σαν ένας τεράστιος σπόγγος», απορροφώντας τα πλεονάζοντα αγαθά και τις υπηρεσίες που παρήγαγε ο υπόλοιπος κόσμος. Αυτό πλέον αλλάζει. Μετά από σχεδόν πέντε χρόνια ανάκαμψης το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ μειώνεται αντί να αυξάνεται. Για την ακρίβεια έχει μειωθεί 12% από το 2012 στο 2013.
Αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό. Εν μέρει αυτό συμβαίνει επειδή η ανάπτυξη στην εξόρυξη σχιστολιθικού αερίου και πετρελαίου σημαίνει ότι εισάγουμε λιγότερο από το εξωτερικό και ο κατασκευαστικός μας τομέας αναπτύσσεται. Όμως σημαίνει επίσης και ότι οι μισθοί δεν έχουν αυξηθεί από την τελευταία κρίση και ότι η καταναλωτική δαπάνη παραμένει υποτονική. Κάποιος πρέπει να καταναλώσει τα αγαθά που παράγονται.
Δυστυχώς κανείς δε το κάνει. Οι Ευρωπαίοι παλεύουν ακόμα με την κρίση και πιθανότατα δε θα μπορούν να ξοδέψουν για τα επόμενα πέντε χρόνια. Οι αναδυόμενες οικονομίες έχουν επιβραδύνει στο μισό την ανάπτυξή τους. Οι Κινέζοι βρίσκονται εν μέσω οικονομικής κρίσης. Η Ιαπωνία με το πρόγραμμα της κυβέρνησης για ενθάρρυνση της κατανάλωσης παρουσιάζει σημάδια κόπωσης. Παντού στον κόσμο, λέει ο οικονομικός σύμβουλος της Allianz Μοχάμεντ Ελ-Εριάν «υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ βούλησης και ικανότητας για κατανάλωση».
Μια μελέτη από την Boston Consulting Group βρήκε ότι το 21% όλων των κατασκευαστικών εταιρειών των ΗΠΑ με πωλήσεις συνολικού ύψους άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων επαναπατρίζονται ενώ το 54% εξετάζει το ενδεχόμενο επαναπατρισμού.
Το εάν οι νέες αυτές θέσεις εργασίας θα βοηθήσουν με αύξηση των μισθών είναι ένα ζήτημα που η Ομοσπονδιακή Τράπεζα παρακολουθεί στενά. Όπως είχε αναφέρει η Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Τζάνετ Γιέλεν στην τελευταία της συνέντευξη τύπου, βρισκόμαστε στο τέλος της εποχής των εύκολων χρημάτων. Στη νέα οικονομική εποχή που ξημερώνει θα υπάρχουν ανισότητες στην ανάπτυξη.
Οι αγορές, που τα τελευταία 30 χρόνια συνέκλιναν, θα αρχίσουν να αποκλίνουν ακολουθώντας εθνικές και τομεακές κατευθυντήριες γραμμές. Το οικονομικό τοπίο, όπως και το πολιτικό, θα γίνει πιο ευμετάβλητο και λιγότερο προβλέψιμο. Ετοιμαστείτε για αναταράξεις.
Διαβάστε ακόμη:
Τέσσερις επιχειρηματικές τάσεις για το 2014
