Ποια θα είναι η επόμενη μεγάλη φούσκα που θα σκάσει;

Οι φούσκες της αξίας στοιχείων ενεργητικού αναπτύσσονται λόγω του εύκολου χρήματος και των παράλογων προσδοκιών των επενδυτών.

Τα τελευταία επτά χρόνια, οι επενδυτές ζουν σε μια εποχή εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων. Οι επενδυτές έχουν ουσιαστικά εξαναγκασθεί να επιλέγουν πιο ριψοκίνδυνα περιουσιακά στοιχεία για να βγάλουν λεφτά. Αυτό αυξάνει την πιθανότητα για άλλη μια φούσκα στυλ dot-com (και συνεπώς και για άλλο ένα κραχ) όπου οι αποτιμήσεις τελικά υπερβαίνουν κατά πολύ τα θεμελιώδη μεγέθη.

Μήπως συμβαίνει το ίδιο πράγμα σήμερα; Ενδεχομένως.

«Υπάρχουν φούσκες παντού. Όταν είχατε μηδενικά και αρνητικά επιτόκια και τεράστιο όγκο εκτύπωσης χρήματος, πώς θα μπορούσατε να μην είστε σε κάποιου είδους φούσκα;» λέει ο Πίτερ Μπούκβαρ, επικεφαλής αναλυτής αγοράς στο The Lindsey Group.

Είναι πάρα πολύ νωρίς για να πούμε με σιγουριά, αλλά ιδού μερικές από τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που εξετάζονται ως πιθανές φούσκες:

Ομόλογα:
Πολλοί επενδυτές πιστεύουν ότι η τεράστια αγορά ομολόγων καταλήγει να «αψηφά τους νόμους της βαρύτητας».

Το πιο ξεκάθαρο σημάδι ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά είναι ότι οι αποδόσεις των ομολόγων στην Ευρώπη έχουν γίνει αρνητικές. Αυτό υποτίθεται ότι δεν πρέπει να συμβεί. Οι επενδυτές ουσιαστικά πληρώνουν για να κατέχουν το δημόσιο χρέος χωρών όπως η Γαλλία και η Γερμανία, η οποία νωρίτερα φέτος πούλησε πενταετή ομόλογα με αρνητική απόδοση.

«Το σταθερό εισόδημα είναι μια φούσκα επικών διαστάσεων σε παγκόσμιο επίπεδο», επισημαίνει ο Μπούκβαρ.

Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί στο υπόλοιπο χρηματοπιστωτικό σύστημα εάν υπάρξει μια τεράστια διόρθωση στην αγορά ομολόγων όταν η Fed αυξήσει τελικά τα επιτόκια, ιδίως δεδομένων των ανησυχιών για τη ρευστότητα στο σταθερό εισόδημα.

Startups:
Νέες εταιρείες τεχνολογίας με ελάχιστες επιδόσεις ή έσοδα – πόσο μάλλον κερδοφορία – συγκεντρώνουν χρήματα με εκπληκτική ταχύτητα.

Εταιρείες όπως η Airbnb, η Lyft και η Pinterest συγκεντρώνουν τεράστιες αποτιμήσεις που ανταγωνίζονται εκείνες των εισηγμένων επιχειρήσεων. Η Uber φέρεται να αποτιμάται στα 50 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η SnapChat άντλησε χρήματα με αποτίμηση 19 δισεκατομμυρίων δολαρίων το Φεβρουάριο, διπλασιάζοντας την αξία της από τον Δεκέμβριο (!).

Ο γνωστός επενδυτής Μαρκ Κιούμπαν είπε ότι η φούσκα των startup είναι «πολύ χειρότερη» από εκείνη των dot-com, ενώ ακόμη και ο διευθύνων σύμβουλος της SnapChat, Έβαν Σπίγκελ, προειδοποίησε για μια επερχόμενη «διόρθωση» στον κόσμο των νεοφυών επιχειρήσεων.

Μια κατάρρευση αυτής της αγοράς θα μπορούσε να πλήξει την εμπιστοσύνη προς τον κλάδο της τεχνολογίας και την οικονομία γενικότερα.

«Θα μπορούσε όλο αυτό να είναι ο πρόδρομος μιας ευρύτερης μολυσματικής μετάδοσης», είπε ο Άνκουρ Πάτελ, υπεύθυνος επενδυτικής στρατηγικής της R-Squared Macro Management.

Κίνα:
Καμία σημαντική χρηματιστηριακή αγορά δεν είναι τόσο «ζεστή» όσο αυτή της Κίνας. Έχει ανέβει πάνω από 100% μόνο φέτος, παρά το γεγονός ότι η οικονομική ανάπτυξη επιβραδύνεται.

Τα μεγάλα κέρδη τροφοδοτούνται από το εύκολο χρήμα που προέρχεται από την κεντρική τράπεζα της Κίνας. Οι μεμονωμένοι επενδυτές αγωνίζονται να μπουν στο «πάρτι», με εκατομμύρια ανθρώπων να ανοίγουν νέους λογαριασμούς διαπραγμάτευσης μετοχών.

Η Bank of America Merrill Lynch προειδοποίησε την Παρασκευή ότι «οι κίνδυνοι συσσωρεύονται» στην Κίνα, καθώς οι αποτιμήσεις «δεν συνδέονται πλέον» με τις νομισματικές συνθήκες, τα εταιρικά κέρδη και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, η οποία έχει επιβραδυνθεί τους τελευταίους μήνες.

Οι επενδυτές έριξαν 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε κινεζικά κεφάλαια την περασμένη εβδομάδα, στη μεγαλύτερη εβδομαδιαία εισροή από τον Απρίλιο του 2008, σύμφωνα με την BofA.

«Αυτή η κίνηση παραπέμπει σε μια βίαιη φούσκα», τονίζει ο Μπούκβαρ.

Μετοχές εταιριών τεχνολογίας:
Οι επενδυτές είναι σε επιφυλακή για σημάδια που δείχνουν ότι η ραγδαία άνοδος των μετοχών θα μπορούσε να φτάνει στο τέλος της. Η χρηματιστηριακή αγορά των ΗΠΑ μπορεί να είναι πιο ακριβή από άλλες, αλλά οι ρυθμοί ανόδου φαίνεται να έχουν ηρεμήσει κατά τους τελευταίους μήνες. Ο δείκτης S&P 500 έχει ανέβει λιγότερο από 3% μέχρι στιγμής φέτος.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ορισμένοι θύλακες της αγοράς δεν μπορεί να βιώνουν καταστάσεις φούσκας. Ο Πάτελ επισημαίνει τις μετοχές μικρής κεφαλαιοποίησης, καθώς και τις μετοχές τεχνολογίας και βιοτεχνολογίας ως «τομείς προβληματισμού».

Ακόμη και η επικεφαλής της Fed, Τζάνετ Γιέλεν, προειδοποίησε το περασμένο καλοκαίρι ότι οι μετοχές των μικρότερων εταιρειών βιοτεχνολογίας και κοινωνικών μέσων μοιάζουν να είναι κάπως φουσκωμένες.

Τέχνη:
Δεν είναι μόνο οι μετοχές και τα ομόλογα που φαίνονται προβληματικά. Η αγορά έργων τέχνης μοιάζει να …έχει πάρει φωτιά. Ο οίκος Christie’s πούλησε έργα τέχνης αξίας 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε τρεις εβδομάδες, νωρίτερα φέτος, συμπεριλαμβανομένου ενός Πικάσο που πωλήθηκε στην τιμή-ρεκόρ των 179 εκατομμυρίων δολαρίων.

«Όπως και με τις μετοχές υψηλών αποδόσεων, η λογική ήταν ότι τα χρήματα έπρεπε να πάνε κάπου – γιατί όχι σ’ έναν τοίχο αντί για ένα χαρτοφυλάκιο μετοχών…», έγραψε σ’ ένα σημείωμά του προς τους πελάτες του ο φημισμένος επενδυτής ομολόγων Μπιλ Γκρος την περασμένης εβδομάδα.

Ο Νουριέλ Ρουμπινί, ο οποίος προέβλεψε την κρίση του 2008, προειδοποίησε πρόσφατα ότι η έλλειψη διαφάνειας στις τιμές των έργων τέχνης τα καθιστά ευάλωτα σε «μόδες, μανίες – και πιθανές φούσκες».

Πολυτελή διαμερίσματα στη Νέα Υόρκη:
Όπως έδειξε η φούσκα των ακινήτων πριν από την κρίση έδειξε, οι αγορές ακινήτων μπορούν να χάσουν κάθε επαφή με την πραγματικότητα.

Ορισμένοι παρατηρητές έχουν στραμμένη την προσοχή τους στην αγορά των ιδιόκτητων διαμερισμάτων πολυτέλειας και άλλων ακινήτων σε καυτούς προορισμούς όπως το Μανχάταν.

Ένα νέο ιδιόκτητο διαμέρισμα στο Μανχάταν θα κοστίζει του χρόνου περισσότερα από 3 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με CityRealty.

Ένα ρετιρέ δύο επιπέδων στον ουρανοξύστη One57 στο Μανχάταν πωλήθηκε στην τιμή-ρεκόρ των 100,5 εκατομμυρίων δολαρίων τον Ιανουάριο.

Και τώρα τι;
Μόνο ο χρόνος θα δείξει ποια ή ποιες απ’ αυτές τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων έχουν το δυναμικό να οδηγήσουν σε πραγματική φούσκα.

Και ακόμη κι αν λάβουν διαστάσεις φούσκας, αυτό δεν σημαίνει ότι το «πάρτι» θα τελειώσει σύντομα. Είναι πολύ δύσκολο να υπολογιστεί χρονικά πότε θα σκάσει μια φούσκα.

«Κανείς δεν ξέρει πότε τελειώνουν αυτά τα πράγματα. Θα μπορούσες να έχεις αγοράσει την φούσκα στο Nasdaq το 1998 και να έχεις ένα τέλειο 1999» καταλήγει ο Μπούκβαρ.

Φυσικά, το 2000 δεν θα ήταν τόσο ζεστό για σας, αν είχατε παραμείνει μέχρι τότε.