Ποιος μπορεί να «μαυρίσει» τη Χρυσή Αυγή;

Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα στο Κερατσίνι, η πρώτη πολιτική δολοφονία στην Ελλάδα μετά από δεκαετίες, φαίνεται πως ξύπνησε την «υπνωτισμένη» πολιτεία που παρακολουθούσε με απάθεια, εδώ και καιρό, τις προκλήσεις της Χρυσής Αυγής και έδωσε το έναυσμα για τον διάλογο σχετικά με τα μέτρα τα οποία πρέπει να ληφθούν απέναντι στη βία ενός κόμματος και των μελών του, που προσβάλουν το δημοκρατικό πολιτικό σύστημα.

Η αντιμετώπιση του φαινομένου Χρυσή Αυγή έγινε το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα της πολιτικής ηγεσίας της χώρας. Στο Μαξίμου ο πρωθυπουργός εξετάζει το ενδεχόμενο να θέσει εκτός νόμου το κόμμα του Νίκου Μιχαλολιάκου, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τάσσεται υπέρ του να βρεθούν τα μέλη της ενώπιον του νόμου, ενώ ο υπουργός Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη προωθεί τώρα την διακοπή της κρατικής επιχορήγησης προς την Χρυσή Αυγή.

Υπάρχει η νομική οδός ή μπορεί το ισχύον ποινικό σύστημα της χώρας να επιβάλει ποινές και να καθαρίσει την «κόπρο του Αυγεία»;  Ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, στη Νομική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κώστας Χρυσόγονος απαντά στις βασικές ερωτήσεις που τροφοδοτούν τον δημόσιο διάλογο.

 

 

 

 

 

 

 

 

Γιατί δεν μπορεί η Χρυσή Αυγή να τεθεί, με την ισχύουσα νομοθεσία, εκτός νόμου;

Επειδή το άρθρο 29 του Συντάγματος δεν προβλέπει διαδικασία απαγόρευσης αντιδημοκρατικών κομμάτων.

Όταν κάποια μέλη του παρανομούν;

Οι αξιόποινες πράξεις μελών ενός κόμματος δεν επηρεάζουν τη νομιμότητα του κόμματος, αφού δεν προβλέπεται διαδικασία θέσης του εκτός νόμου. Αν πάντως πρόκειται για βουλευτές και οι αξιόποινες πράξεις είναι τόσο σοβαρές (κακουργήματα) ώστε να συνεπάγονται ως παρεπόμενη ποινή τη στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, τότε αυτοί θα εκπέσουν του βουλευτικού αξιώματος μετά την καταδίκη τους από το ποινικό δικαστήριο (εφόσον εννοείται προηγουμένως η Βουλή έχει άρει την ασυλία). Θα τους αντικαταστήσουν, όμως, στη Βουλή οι επιλαχόντες (επόμενοι σε σταυρούς προτίμησης) από τους συνδυασμούς του ίδιου κόμματος.

H ισχύουσα νομοθεσία αρκεί, όπως λέγεται, για να ληφθούν μέτρα κατά των πράξεων μελών της Χρυσής Αυγής;

Η ισχύουσα ποινική νομοθεσία αρκεί στις περισσότερες περιπτώσεις και ιδίως για τα αδικήματα βίας. Θα μπορούσε πάντως να ενισχυθεί με περαιτέρω προβλέψεις, ιδίως στο άρθρο 195 του Ποινικού Κώδικα, ώστε να τιμωρείται η συγκρότηση ομάδων με στρατιωτική πειθαρχία, εμφάνιση κλπ. («τάγματα εφόδου»).

Γιατί η συζήτηση επικεντρώνεται στη σύσταση συμμορίας και εγκληματικής οργάνωσης;

Το άρθρο 187 του Ποινικού Κώδικα ποινικοποιεί τη σύσταση εγκληματικής οργάνωσης. Αν συνεπώς αποδειχθεί ότι τα μέλη της Χ.Α. συγκροτούν τέτοια οργάνωση, μπορούν να επιβληθούν ποινικές κυρώσεις ακόμη και σε όσους από αυτούς δεν εμπλέκονται άμεσα στην τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων.

Μπορεί η Χρυσή Αυγή να αντιμετωπιστεί ως συμμορία-τρομοκρατική οργάνωση;

Το κόμμα της ΧΑ. ως τέτοιο δεν μπορεί να καταστεί αντικείμενο ποινικών κυρώσεων, αφού αυτές αφορούν καταρχήν φυσικά πρόσωπα, ούτε και να αποβληθεί από τη Βουλή ή από τις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Αυτό μόνο οι ψηφοφόροι μπορούν να το αποφασίσουν.

Πως μπορεί να στοιχειοθετηθεί υπόθεση κατά της Χρυσής Αυγής στο δικαστήριο;

Το άρθρο 187 του Ποινικού Κώδικα απαιτεί την ύπαρξη δομημένης και με διαρκή δράση ομάδας από τρία ή περισσότερα πρόσωπα (οργάνωση) «που επιδιώκει» τη διάπραξη συγκεκριμένων κακουργημάτων. Στα αρμόδια ποινικά δικαστήρια εναπόκειται να κρίνουν κατά πόσο συντρέχουν οι όροι εφαρμογής του ανωτέρω άρθρου.

Μήπως θέτουμε την κοινή βία, στην εξυπηρέτηση της πολιτικής;

Η άσκηση βίας είναι συστατικό στοιχείο της ιδεολογίας του φασισμού και του ναζισμού και πρέπει να αντιμετωπίζεται αφενός με τα μέσα του ποινικού δικαίου και αφετέρου με την προσήκουσα αντίδραση της αστυνομίας, την οποία όμως δεν τη βλέπουμε, ακόμη και στις περιπτώσεις όπου τα γεγονότα ήταν προβλέψιμα (π.χ. στον Μελιγαλά, όπου επρόκειτο για επετειακή εκδήλωση σε συγκεκριμένη ημερομηνία).

Τι ισχύει στο εξωτερικό;

Στην Γερμανία για παράδειγμα προβλέπεται η διάλυση πολιτικών κομμάτων που κρίνεται ότι βρίσκονται εκτός συνταγματικού τόξου. Το 1952 τέθηκε εκτός νόμου το ναζιστικό κόμμα και ακολούθησε, τρία χρόνια αργότερα, το κομουνιστικό.  Επίσης στην Τουρκία το 1998 το Συνταγματικό Δικαστήριο έθεσε εκτός νόμου το Κόμμα Ευημερίας του Γκιουλ.

Κάθε χώρα έχει τη δική της ιστορική διαδρομή και άρα αντιμετωπίζει με διακριτό τρόπο παρόμοια φαινόμενα. Στην Ελλάδα υπήρχε μια τραυματική προϊστορία με την επί δεκαετίες απαγόρευση του ΚΚΕ και με τις προβλέψεις των χουντικών ψευδοσυνταγμάτων (άρθρο 58 «Συντάγματος» 1968/1973) περί απαγορεύσεως κομμάτων από το ψευδεπίγραφο «συνταγματικό δικαστήριο»-όργανο του καθεστώτος. Συνεπώς ο συντακτικός νομοθέτης συνειδητά απέφυγε να θεσπίσει διαδικασία απαγόρευσης κόμματος. Εξάλλου η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι, εφόσον διαλυθεί ένα κόμμα, γρήγορα ιδρύεται ένα άλλο με παρόμοια πολιτική στόχευση και ιδεολογία, αλλά με διαφορετικό τίτλο.

Διαβάστε ακόμη: Προφυλακιστέος ο 45χρονος δολοφόνος του Παύλου Φύσσα