Πώς η Ευρωπαϊκή Ένωση ρυθμίζει τα του οίκου μας

Του Παναγιώτη Αλεβαντή*

Ίσως να μην το ξέρουμε, αλλά ζούμε όλοι σε σπίτια και μας περιβάλλουν συσκευές και αντικείμενα που αποτελούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αντικείμενο νομοθετικών πράξεων ή προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια σειρά ευρωπαϊκών προτύπων, οι Ευρωκώδικες, καλύπτουν το σχεδιασμό των κατασκευών και παρέχουν κοινές μεθόδους υπολογισμού της μηχανικής αντοχής των κατασκευαστικών έργων και των στοιχείων τους. Έτσι, όταν σχεδιάζουν κατασκευές οι πολιτικοί μηχανικοί εφαρμόζουν εκτός από τον αντισεισμικό κανονισμό, που αποτελεί καθαρά εθνική αρμοδιότητα, και τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Παράλληλα, επειδή τα σπίτια μας αλλά και τα κτήρια γενικότερα, αποτελούν μεγάλους καταναλωτές ενέργειας, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ως στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας με τη χρήση καλύτερης μόνωσης αλλά και αποδοτικότερων οικιακών συσκευών. Τα περίφημα ενεργειακά πιστοποιητικά που είναι υποχρεωτικά στο πλαίσιο της αγοράς ή και της ενοικίασης έχουν ως στόχο να ενημερώσουν τους καταναλωτές για την ενεργειακή κατανάλωση των ακινήτων που θα αγοράσουν ή θα νοικιάσουν. Υποχρεώνοντας τους κατασκευαστές να βελτιώνουν τις μονώσεις σε τοίχους και στέγες, να τοποθετούν διπλά τζάμια και να εκμεταλλεύονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ηλιακή ενέργεια.

Και όλες οι οικιακές συσκευές. Οι κουζίνες και οι φούρνοι. Τα ψυγεία, οι καταψύκτες, τα πλυντήρια πιάτων και ρούχων. Οι ηλιακοί ή ηλεκτρικοί θερμαντήρες νερού, οι καυστήρες και οι λέβητες. Τα κλιματιστικά, οι ηλεκτρικές σκούπες ακόμη και οι λαμπτήρες και τα πάσης φύσεως φωτιστικά, φέρουν τώρα την ειδική πολύχρωμη ετικέτα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δείχνει σε ποια ενεργειακή κλάση ανήκουν. Αυτό υποχρεώνει τους κατασκευαστές να βελτιώνουν συνεχώς τις επιδόσεις των συσκευών τους με αποτέλεσμα και οι ετικέτες να προσαρμόζονται ανάλογα. Η βέλτιστη ενεργειακή κλάση μετακινείται από το Α στο Α⁺ και μετά στο Α⁺⁺ και στο Α⁺⁺⁺.

Όμως δεν πρέπει να εξοικονομήσουμε μόνο ενέργεια αλλά και νερό! Γι’ αυτό και οι ετικέτες στα πλυντήρια αναφέρουν και την κατανάλωση νερού που οι κατασκευαστές προσπαθούν να μειώσουν σε κάθε νέο μοντέλο. Πρέπει επίσης να μάθουμε να χρησιμοποιούμε με περίσκεψη τα προϊόντα που ρυπαίνουν το περιβάλλον. Τα απορρυπαντικά, τις χρησιμοποιημένες μπαταρίες, τις χαλασμένες ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, τους λαμπτήρες. Η ανακύκλωση όλων αυτών αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας με βάση αποφάσεις που έχουν ληφθεί από κοινού σε επίπεδο Ένωσης για να προστατευθεί καλύτερα το περιβάλλον και να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικότερα οι φυσικοί μας πόροι. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει και αυστηρές προδιαγραφές για συσκευές, εγκαταστάσεις και διαδικασίες που επιθυμούν να λάβουν το ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα.

Ένας άλλος τομέας που αποτελεί αντικείμενο αυστηρής νομοθετικής ρύθμισης σε επίπεδο Ένωσης είναι και οι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούμε κατά κόρον στα σπίτια μας. Τα απορρυπαντικά, τα καθαριστικά για επιφάνειες, τουαλέτες, μπάνια και νεροχύτες. Τα υλικά χρωματισμού, oι βαφές, τα γυαλιστικά για έπιπλα, αυτοκίνητα και σκάφη. Όλα πρέπει να φέρουν στη συσκευασία τα ειδικά σήματα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και τις ειδικές φράσεις για την τοξικότητα που ενδέχεται να προκαλούν στον άνθρωπο, στις εγκύους, στα οικοσυστήματα και στον υδροφόρο ορίζοντα. Όσοι πολίτες νοιάζονται και τα διαβάσουν καταλαβαίνουν αμέσως πόσο σημαντικό είναι να λάβουν και τα μέτρα προστασίας που επίσης υποχρεωτικά αναγράφονται στη συσκευασία στις γλώσσες της χώρας στην οποία κυκλοφορούν τα προϊόντα.

Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στο νερό. Το οποίο αποτελεί αντικείμενο ειδικής νομοθετικής δέσμης που καλύπτει τις μέγιστες επιτρεπόμενες ποσότητες ορισμένων βλαβερών ουσιών (π.χ. νιτρικά και νιτρώδη άλατα από τα λιπάσματα), καθώς και την προστασία των θαλάσσιων και γλυκέων υδάτων και των συναφών οικοσυστημάτων. Καλύπτεται επίσης η προστασία από πλημμύρες ιδίως στις λεκάνες απορροής μεγάλων διασυνοριακών ποταμών. Ήδη και στην Ελλάδα καταρτίζονται χάρτες με τις ζώνες που εμφανίζουν κίνδυνο πλημμύρας προκειμένου να εκτελεστούν τα απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα και να ενημερωθούν οι πολίτες να μην κτίζουν εκεί γιατί κινδυνεύουν.

Αφού κάναμε το γύρο του σπιτιού ας καθίσουμε στο σαλόνι να απολαύσουμε και την αγαπημένη μας τηλεοπτική σειρά. Πριν ανοίξετε την τηλεόραση να σας υπενθυμίσω την περίφημη οδηγία για την Τηλεόραση Χωρίς Σύνορα. Με βάση την οποία, οι ευρωπαϊκοί τηλεοπτικοί σταθμοί είναι υποχρεωμένοι να αφιερώνουν ένα ορισμένο μέρος του χρόνου τους σε ευρωπαϊκές παραγωγές. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι έχουμε δει άπειρες φορές τα έργα της Αλίκης Βουγιουκλάκη, κι άλλες τόσες τα έργα του Κωνσταντάρα και της Καρέζη. Αλλά και επαναλήψεις σειρών όπως «Κωνσταντίνου και Ελένης» και «Στο παρά 5». Συμπληρώνεται έτσι η ποσόστωση προκειμένου να μπορούμε να δούμε τουρκικές και βραζιλιάνικες σειρές χωρίς να παραβιάζεται η ενωσιακή νομοθεσία.

Μα κάνει τόσο πολλά η Ευρωπαϊκή Ένωση θα απορήσετε! Αυτά κι ακόμη παραπάνω! Γι’ αυτό θα επανέλθουμε …

* Φυσικός, στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com