Πώς η Βενεζουέλα έφτασε σε κατάσταση χάους

Της Έφης Πάλλη

Το πέπλο μιας βαθιάς οικονομικής, πολιτικής και ως εκ τούτων κοινωνικής κρίσης έχει καλύψει την άλλοτε «πλούσια» Βενεζουέλα. Η χώρα της Λατινικής Αμερικής που, υπό την ηγεσία του Ούγκο Τσάβες, είχε καταφέρει να εφαρμόσει ένα μοναδικό αλλά και αμφιλεγόμενο πολιτικό σύστημα που ισορροπούσε ανάμεσα στην αριστερή ιδεολογία και τον δυτικό τρόπο διακυβέρνησης, βιώνει σήμερα μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους της σύγχρονης ιστορίας της. Η έλλειψη βασικών αγαθών και φαρμάκων, οι σποραδικές διακοπές της ηλεκτροδότησης, η παντελής αδυναμία των νοσοκομείων να περιθάλψουν του ασθενείς δημιουργούν αλυσιδωτές αντιδράσεις από έναν λαό που βρίσκεται σε εξαθλίωση και προ των πυλών μιας βίαιης εξέγερσης.

Ο πρόεδρος και εκλεκτό «παιδί» του Τσάβες, Νικολάς Μαδούρο, ανακοίνωσε τα ξημερώματα του περασμένου Σαββάτου πως η κατάσταση έκτακτης οικονομικής ανάγκης στην οποία βρίσκεται η χώρα από τον Ιανουάριο, θα παραταθεί για 90 ημέρες. Η αντιπολίτευση υπό την ηγεσία Ενρίκε Καπρίλες ζήτησε, για ακόμα μια φορά, τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος και κάλεσε τις ένοπλες δυνάμεις να αποφασίσουν αν θα είναι «με το Σύνταγμα ή με τον Νικολάς Μαδούρο».

Χιλιάδες πολίτες κατέκλυσαν τους δρόμους της πρωτεύουσας διαδηλώνοντας υπέρ της διενέργειας δημοψηφίσματος με την αντιπολίτευση να έχει συγκεντρώσει 1.800.000 υπογραφές μέχρι στιγμής. Την ίδια ώρα ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Αριστόμπουλο Ιστούρις, δήλωσε πως οι υπογραφές αυτές είναι απάτη και μαζί με τον πρόεδρο Μαδούρο, κατηγορούν τις πολιτικές του «παγκόσμιου ιμπεριαλισμού με πυρήνα την Ουάσινγκτον» για την σημερινή κατάσταση στην Βενεζουέλα.

Στην πραγματικότητα, η μεγάλη πτώση των τιμών του πετρελαίου τα τελευταία χρόνια (ενδεικτικά το 2012 η τιμή του αργού ήταν 103,42$ ανά βαρέλι, ενώ το 2014 47,05$ το βαρέλι, με την πτώση να συνεχίζεται ακόμα περισσότερο το 2015) σε συνδυασμό με τον αυστηρό έλεγχο στην ιδιωτική πρωτοβουλία και την αποθάρρυνση των βιομηχάνων που δεν είχαν πρόσβαση σε κεφάλαια οδήγησε την Βενεζουέλα να σημειώνει το 2015 έλλειμμα του δημοσίου της τάξεως του 18% – 20% του ΑΕΠ με τον πληθωρισμό να έχει σκαρφαλώσει στο εξωπραγματικό 180,9%. Οι εισαγωγές σε είδη πρώτης ανάγκης και φαρμάκων μειώθηκε στο 1/3 και το εμπορικό χρέος να έχει ανέλθει στο 96% των εσόδων της από το πετρέλαιο.

Ενδεικτικό είναι ότι η Βενεζουέλα, η χώρα με τα μεγαλύτερα αποθέματα αργού στον πλανήτη, αναγκάστηκε να εισάγει πετρέλαιο από τις Η.Π.Α. Μέσω της πολιτικής δέσμευσης και κρατικοποίησης των εγχώριων βιομηχανιών που δεν κάλυπταν της ανάγκες της αγοράς, χρησιμοποιούσε το στοκ τους και έπειτα, ελλείψει πόρων για την αγορά πρώτων υλών από τις Η.Π.Α και την Ασία, δεν μπόρεσε να προχωρήσει σε συνέχιση της παραγωγικής διαδικασίας και υποχρεώθηκε να εισάγει από τις διεθνείς αγορές «μαύρο χρυσό».

Ο πρόεδρος Μαδούρο…συνεχίζει να βλέπει παντού εχθρούς και σε παγκόσμια διαδικτυακή σύνδεση της ομιλίας που έδωσε προχθές από το Καράκας, με σκοπό να απαντήσει στα «ψέμματα που γράφονται από τις παγκόσμιες ολιγαρχίες των ΜΜΕ εναντίον του ίδιου και της χώρας», εξαπέλυσε τα πυρά του κατά του ισπανικού Τύπου και της Ισπανίας και δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «η Βενεζουέλα βρίσκεται στο επίκεντρο μιας μιντιακής, πολιτικής και διπλωματικής επίθεσης».

Μίλησε για «συνωμοσία» ενάντια στη χώρα του που βάλλεται εξαιτίας του οικονομικού μποϊκοτάζ, του ακήρυχτου πολέμου από τις καπιταλιστικές οικονομίες και δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι «στη Βενεζουέλα κρίνεται η τύχη της ειρήνης στη Λατινική Αμερική» τονίζοντας πως η κυβέρνησή του «προωθεί την διπλωματία της ειρήνης» και, τέλος, αρνήθηκε να προχωρήσει σε ανακοίνωση δημοψηφίσματος.

Η πολιτική κρίση, ο υπερπληθωρισμός, οι ελλείψεις σε βασικά αγαθά, η υπολειτουργία όλων των δημόσιων υπηρεσιών και νοσοκομείων, οι διακοπές στην ηλεκτροδότηση, η άρνηση του Μαδούρο να αποκλιμακώσει την κατάσταση επιμένοντας πως θα ολοκληρώσει τη θητεία του ως το 2019 έχουν δημιουργήσει αγανάκτηση και πόλωση στο εσωτερικό.

Κυβερνητικές πηγές των Η.Π.Α δήλωσαν στην Washington Post ότι προβλέπεται λαϊκή εξέγερση και ανατροπή της κυβέρνησης. Το σενάριο αυτό δεν μοιάζει αβάσιμο, καθώς πρόκειται για έναν λαό σε ανέχεια, οργισμένο και διχασμένο. Το ξέσπασμα ενός πολύ σκληρού εμφυλίου είναι για όλους όσοι παρακολουθούν την κατάσταση των τελευταίων μηνών πολύ πιθανό.

Υπό αυτές τις συνθήκες δεν μπορούν να αποκλειστούν και τα παρακάτω σενάρια, όπως αναφέρουν οι αναλυτές : το ένα είναι, για να παραμείνει τον παρόν καθεστώς στην εξουσία, να απομακρυνθεί ο Μαδούρο από την προεδρία και να σχηματιστεί μια πιο αυταρχική κυβέρνηση, και το δεύτερο, όπως η παγκόσμια Ιστορία έχει δείξει σε ανάλογες περιπτώσεις, να γίνει στρατιωτικό πραξικόπημα….