Συμφωνία για τους πρόσφυγες: Kλειστά κέντρα, αυστηροί έλεγχοι και δισ. ευρώ στην Τουρκία

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των 28 χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία όσον αφορά την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος, έπειτα από σχεδόν δώδεκα ώρες διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες, περί τις 04:30 τοπική ώρα (05:30 ώρα Ελλάδας), εξασφαλίζοντας τη συναίνεση της Ιταλίας, που απειλούσε να προβάλει βέτο.

«Οι ηγέτες των 28 χωρών της ΕΕ συμφώνησαν στα συμπεράσματα της συνόδου, συμπεριλαμβανομένων αυτών για τη μετανάστευση», γνωστοποίησε μέσω Twitter ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Ντόναλντ Τουσκ.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «επαναβεβαιώνει ότι προϋπόθεση για μια λειτουργική πολιτική της ΕΕ είναι μια συνεκτική προσέγγιση» στο ζήτημα της μετανάστευσης, η οποία «συνδυάζει τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ». Αυτή «δεν είναι μια πρόκληση που αφορά ένα κράτος μέλος μόνο, αλλά την Ευρώπη ως σύνολο».

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «είναι αποφασισμένο» να «αποτρέψει την επάνοδο των ανεξέλεγκτων ροών» προσφύγων και μεταναστών, όπως είχε συμβεί το 2015, αλλά και «να αναχαιτίσει περαιτέρω την παράνομη μετανάστευση σε όλες τις υπάρχουσες και προκύπτουσες οδούς».

Τα βασικά σημεία του κειμένου των συμπερασμάτων:

Τουρκία
Οι «28» αποφάσισαν να δώσουν πακτωλό χρημάτων στην Τουρκία, τη β’ δόση βάσει της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας. Την ίδια ώρα, υποστηρίζουν ότι η Τουρκία θα πρέπει να τηρήσει τις διμερείς συμφωνίες για τις επιστροφές προσφύγων (σ.σ.: η Τουρκία είχε πει ότι σταματά την εφαρμογή της συμφωνίας με την Ελλάδα για τις επιστροφές).

«Η συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας και οι διμερείς συμφωνίες επανεισδοχής πρέπει να εφαρμοστούν πλήρως, χωρίς διακρίσεις, προς όλα τα κράτη-μέλη», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «συμφωνεί στην εκταμίευση της δεύτερης δόσης του Μηχανισμού για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία και ταυτόχρονα, τη μεταφορά 500 εκατομμυρίων ευρώ από το 11ο αποθεματικό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης στο Καταπιστευματικό Ταμείο Υποδομών της ΕΕ για την Αφρική». Η αντιμετώπιση του προβλήματος της μετανάστευσης «στην καρδιά του προϋποθέτει μια εταιρική σχέση με την Αφρική», με σκοπό «την κοινωνικοοικονομική μεταμόρφωση της Αφρικανικής ηπείρου».

Κλειστά κέντρα μεταναστών
Ακόμη, συμφώνησαν στη δημιουργία κοινών κέντρων υποδοχής αιτούντων άσυλο και επεξεργασίας των αιτήσεών τους, αλλά και να περιορίσουν την ελευθερία κίνησης των μεταναστών από τη μια χώρα στην άλλη, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι αξιώσεις και να καθησυχαστούν οι ανησυχίες που προέβαλαν η Ιταλία και η Γερμανία.

Αναφέρει χαρακτηριστικά το άρθρο 6: «Στα εδάφη της ΕΕ, όσοι διασώζονται, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, θα πρέπει να φροντίζονται στη βάση κοινής προσπάθειας μέσω της μεταφοράς σε ελεγχόμενα κέντρα που θα στηθούν σε κράτη-μέλη σε εθελοντική μόνο βάση, όπου η ταχεία και ασφαλής διαδικασία επεξεργασίας θα επιτρέπει με την πλήρη στήριξη της ΕΕ τον διαχωρισμό μεταξύ παράτυπων μεταναστών -που θα επιστρέφονται- και εκείνων που χρήζουν διεθνούς προστασίας, και για τους οποίους θα εφαρμόζεται η αρχή της αλληλεγγύης. Όλα τα μέτρα στο πλαίσιο αυτών των ελεγχόμενων κέντρων, περιλαμβανομένης της μετεγκατάστασης και της επανεγκατάστασης, θα γίνονται σε εθελοντική βάση, χωρίς να προκαταλαμβάνεται η μεταρρύθμιση του (Κανονισμού του) Δουβλίνου».

Εντατικότεροι έλεγχοι στα σύνορα με Τουρκία
Στο κείμενο συμπερασμάτων αναφέρεται ότι όσον αφορά στην οδό της ανατολικής Μεσογείου χρειάζονται πρόσθετες προσπάθειες για την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας, να εμποδιστούν νέες διελεύσεις από την Τουρκία και να σταματήσουν οι ροές.

Περιφερειακές πλατφόρμες αποβίβασης
Οσον αφορά αυτό για το οποίο είχε γίνει πολύς λόγος το προηγούμενο διάστημα, τα κέντρα μεταναστών εκτός ΕΕ, οι «28» φαίνεται ότι κατέληξαν τελικά στη δημιουργία «περιφερειακών πλατφορμών» για την αποβίβαση μεταναστών που προφανώς επιχειρούν μέσω της Μεσογείου να φθάσουν στην ΕΕ: «Για να αντιμετωπιστεί οριστικά το επιχειρηματικό μοντέλο των διακινητών και να αποτραπεί έτσι η τραγική απώλεια ζωών, είναι αναγκαίο να εξαλειφθεί το κίνητρο να ξεκινούν (οι πρόσφυγες και οι μετανάστες) επικίνδυνα ταξίδια. Αυτό απαιτεί μια νέα προσέγγιση βάσει κοινών ή συμπληρωματικών δράσεων μεταξύ των κρατών-μελών για την αποβίβαση όσων διασώζονται σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Σε αυτό το πλαίσιο το Ευρωπαΐκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να διερευνήσουν γρήγορα την ιδέα περιφερειακών πλατφορμών αποβίβασης (disembarkation platforms) σε στενή συνεργασία με σχετικές τρίτες χώρες καθώς και την Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες του ΟΗΕ και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Τέτοια κέντρα πρέπει να λειτουργούν διαχωρίζοντας τις καταστάσεις κατ’ άτομο, με πλήρη σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου».

Να εμποδιστούν οι νέες διαδρομές
Ακόμη, αφού σημειώνεται ότι πρέπει να τηρηθούν οι συμφωνίες επανεισδοχής και ότι «απαιτούνται επειγόντως περισσότερες προσπάθειες για να διασφαλιστούν οι ταχείες επιστροφές», τονίζεται ότι την ίδια ώρα απαιτούνται και περισσότερες προσπάθειες «για να εμποδιστεί η ανάπτυξη νέων θαλάσσιων ή χερσαίων διαδρομών. Η συνεργασία και η στήριξη προς τους εταίρους στα δυτικά Βαλκάνια παραμένει κλειδί για την ανταλλαγή πληροφοριών για μεταναστευτικές ροές, την αποτροπή της παράνομης μετανάστευσης, την αύξηση των δυνατοτήτων για προστασία των συνόρων και τη βελτίωση των διαδικασιών επιστροφής και επανεισδοχής».

Αυστηρότεροι εξωτερικοί έλεγχοι
Οι «28» συμφώνησαν, επίσης, να κάνουν αυστηρότερους τους ελέγχους των εξωτερικών συνόρων.

Οι μετακινήσεις προσφύγων εντός ΕΕ
Στο κείμενο συμπερασμάτων σημειώνεται: «Αναφορικά με την κατάσταση εσωτερικά στην ΕΕ, δευτερογενείς μετακινήσεις των αιτούντων άσυλο μεταξύ κρατών-μελών απειλούν να θέσουν σε κίνδυνο την ακεραιότητα του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου και το κεκτημένο του Σένγκεν. Τα κράτη-μέλη πρέπει να λάβουν όλα τα αναγκαία εσωτερικά νομοθετικά και διοικητικά μέτρα για να αντιμετωπίσουν τέτοιες κινήσεις και να συνεργαστούν στενά μεταξύ τους προς τον σκοπό αυτό».