Στροφή τώρα στο επιχειρείν για την ελληνική οικονομία

Με μια γρήγορη ματιά στη λίστα των 100 μεγαλύτερων εταιρειών στην Ελλάδα, μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κάποιος ότι σε αυτή περιλαμβάνονται οι συνήθεις ύποπτοι, τόσο στους επιχειρηματικούς ομίλους όσο και στους κλάδους δραστηριότητας.

Αυτό από μόνο του ως φαινόμενο είναι ένα αρνητικό γεγονός, καθώς δεν παρατηρείται κάποιος ανερχόμενος όμιλος ή ένας νέος δυναμικός κλάδος. Βέβαια, δεν θα μπορούσαμε να περιμένουμε κάτι τέτοιο μέσα στην κρίση.

Οι γενικές διαπιστώσεις αναφορικά με τα οικονομικά αποτελέσματα είναι ότι οι ζημιές καλά κρατούν. Μάλιστα, με εξαίρεση τους εξωστρεφείς ομίλους, η μείωση στον κύκλο εργασιών είναι σημαντική. Όμως για πρώτη φορά βλέπουμε και κάποια άλλα ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά. Οι τράπεζες έχουν περιορίσει την παρουσία τους σε 4 εκπροσώπους, η κερδοφορία ενισχύεται σε πολλούς ομίλους από την πώληση θυγατρικών του εξωτερικού, και όχι από οργανική ανάπτυξη, ενώ έχουν σημειωθεί και σημαντικές αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς σε αρκετές παραδοσιακές δυνάμεις.

Το γεγονός ότι από τους 100 μεγαλύτερους ομίλους στη χώρα οι 59 σημείωσαν μείωση πωλήσεων το 2012 έναντι του 2011 ενώ 45 είναι ζημιογόνοι είναι ανησυχητικό. Πολλοί από αυτούς ίσως να μην υπάρχουν του χρόνου όχι στη λίστα των 100, αλλά σε καμία λίστα, καθώς θα έχουν χρεωκοπήσει.

Ωστόσο διακρίνονται κάποια ενθαρρυντικά σημάδια από τη λίστα των 20 ταχύτερα αναπτυσσόμενων εταιρειών. Για παράδειγμα, ο κλάδος των εξειδικευμένων ιατρικών υπηρεσιών αποκατάστασης και ιαματικού τουρισμού φαίνεται να είναι ένας νέος δυναμικός κλάδος. Επίσης, ανερχόμενοι κλάδοι είναι η παραγωγή και η εμπορία γενόσημων και πρωτότυπων φαρμάκων, καθώς και η εμπορία ελληνικών προϊόντων, όπως το ελαιόλαδο και τα τρόφιμα, τα οποία όμως πωλούνται πλέον με προστιθέμενη αξία και όχι χύμα.

Σημαντικότερο όλων, όμως, είναι ότι τα ίδια εμπόδια και οι ίδιες στρεβλώσεις που υπάρχουν διαχρονικά στην ελληνική οικονομία εξακολουθούν και υπάρχουν. Μεγάλοι όμιλοι μεταφέρουν τη διοικητική τους έδρα εκτός της χώρας στην προσπάθειά τους να αντλήσουν χρηματοδότηση, ενώ αρκετοί μεταφέρουν ή θα μεταφέρουν ακόμη και τις παραγωγικές μονάδες τους λόγω της υπερφορολόγησης και του υψηλού ενεργειακού κόστους. Το τραγικότερο όλων είναι ότι δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητό στους πολιτικούς ότι μόνο η διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας θα δώσει λύση στο υπ’ αριθμόν ένα κοινωνικό πρόβλημα, που είναι η ανεργία. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, υπάρχουν περίπου 500 εμπόδια στην Ελλάδα για την ίδρυση και ανάπτυξη επιχειρήσεων.

Η ανθεκτικότητα των 100 μεγαλύτερων ομίλων και η δυναμική των 20 ταχύτερα αναπτυσσόμενων επιχειρήσεων μπορεί να συμπαρασύρει το σύνολο της οικονομίας σ’ έναν αναπτυξιακό ρυθμό, αρκεί να εξαλειφθούν τα εμπόδια που βάζουν το ελληνικό κράτος και η ελληνική νοοτροπία. Η ελάφρυνση των φορολογικών βαρών, η επιχειρηματοκεντρική τραπεζική, ο διαχωρισμός της φοροαδυναμίας από τη φοροδιαφυγή και η απλοποίηση των αδειοδοτήσεων είναι κάποια από αυτά.

Στις νέες επιχειρήσεις πρέπει να δοθεί έμφαση με την παροχή αναπτυξιακών κινήτρων και πρόσβασης σε χρηματοδοτικές πηγές όπως το ΕΣΠΑ. Για παράδειγμα, θα πρέπει επαγγελματίες του ιδιωτικού τομέα, όπως τα venture capital funds και τα private equity funds να έχουν ενεργό ρόλο στη διανομή των πόρων του ΕΣΠΑ, με την παράλληλη υποχρέωση της συνεπένδυσης με ένα ποσοστό 20%-30%. Πρόσθετα κίνητρα θα μπορούσαν να είναι η μειωμένη φορολογική και ασφαλιστική επιβάρυνση για τα πρώτα 5 έτη λειτουργίας ή η αποποινικοποίηση της πρώτης αποτυχίας – πτώχευσης.

Πάνω από όλα, όμως, είναι η στροφή προς το επιχειρείν. Η δημιουργία νέων καινοτόμων –όχι απαραίτητα στην τεχνολογία– εταιρειών που θα αξιοποιούν δημιουργικά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, που είναι το περιβάλλον, ο πολιτισμός και το γνωστικό επίπεδο των νέων, μπορούν να αναδείξουν νέες εταιρείες στις δύο λίστες.

(Ο Πάνος Μιχαλόπουλος είναι συνιδρυτής και πρόεδρος των εταιρειών HELLASTAT A.E., ARK-ANALYTICS AG, HELAEA ΕΠΕ και αρθρογράφος του Fortune).

*Το άρθρο δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα