Τι δεν σας λέει κανείς για τα 45 δισ. που «δώρισε» ο Ζούκερμπεργκ

Μέχρι στιγμής, θα έχετε σίγουρα ακούσει πως ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ και η σύζυγός του Πρισίλα Τσαν δεσμεύτηκαν να χαρίσουν για φιλανθρωπικό σκοπό το 99% της εκτιμώμενης περιουσίας τους στο Facebook, η οποία ανέρχεται στα 45 δισεκατομμύρια δολάρια.  Ο Ζούκερμπεργκ προέβη στην εν λόγω ανακοίνωση μέσω επιστολής στην κόρη του Μαξ από το Facebook. Τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία μεταβιβάζονται στο Chan Zuckerberg Initiative, με σκοπό να γίνει ο κόσμος στον οποίο θα μεγαλώσει η κόρη τους καλύτερος, όπως αναφέρει.  Η εν λόγω δωρεά, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του BBC, αντιστοιχεί σε 45 δισ. δολάρια, δεδομένης της παρούσας αξίας του Facebook.

Όπως έγραψε ο Ζούκερμπεργκ, στόχος της εν λόγω πρωτοβουλίας είναι να προωθήσει τις ανθρώπινες δυνατότητες και την ισότητα για όλα τα παιδιά της επόμενης γενιάς.  Σε πρώτη φάση θα επικεντρωθεί σε τομείς όπως το personalised learning, η αντιμετώπιση ασθενειών, η διασύνδεση ανθρώπων και η δημιουργία ισχυρών κοινοτήτων. H επιστολή χαιρετίστηκε με αμέτρητα «likes», μεταξύ άλλων από τον Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ, την Μελίντα Γκέιτς (σύζυγο του Μπιλ Γκέιτς, συνιδρυτή της Microsoft), και τη Σακίρα.

Μέχρι εδώ όλα καλά, αλλά γιατί όλο και περισσότεροι υπερ -πλούσιοι διαλέγουν να φτιάχνουν τα δικά τους ιδρύματα ή εταιρείες, από το να δίνουν τα χρήματα τους σε ήδη υπάρχοντα;

Φιλανθρωπικό ίδρυμα ή οικογενειακή επιχείρηση;

Επί της ουσίας, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ δωρίζει χρήματα που είναι αρκετά για να χρηματοδοτηθεί ένα από τα μεγαλύτερα φιλανθρωπικά ιδρύματα του κόσμο για 45 χρόνια. Αντ’ αυτού, όμως, ιδρύει ένα δικό του. Ο λόγος είναι εξής: Το «όχημα» της δωρεάς του θα είναι το «Ίδρυμα Τσαν Ζούκερμπεργκ», ένας οργανισμός που θα λειτουργεί σαν οικογενειακή επιχείρηση, θα το ελέγχει ο ίδιος και μέσω αυτού θα διατηρήσει και τον έλεγχο του Facebook στο «άμεσο μέλλον». Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ θα μεταβιβάσει την κυριότητα των μετοχών που διατηρεί στο Facebook, χωρίς την καταβολή φόρων υπεραξίας. Θα επωφεληθεί επίσης από την πιθανότητα το ίδρυμά του να «ζήσει» περισσότερο από τον ίδιο κι έτσι οι κληρονόμοι του, αλλά και οι κληρονόμοι αυτών να μείνουν ανεπηρέαστοι από την φορολογία ακινήτων.

Στέλεχος του Facebook επιβεβαίωσε πως η οργάνωση του ιδρύματος θα γίνει υπό τη μορφή οικογενειακής επιχείρησης και όχι φιλανθρωπικού ιδρύματος. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει πως σε αντίθεση με τα φιλανθρωπικά ιδρύματα, τα οποία υποχρεούνται να δαπανήσουν τα χρήματά τους σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, το «Ίδρυμα Τσαν Ζούκερμπεργκ» θα έχει τη δυνατότητα να δαπανήσει τα χρήματά του σε ό, τι θέλει, συμπεριλαμβανομένων ιδιωτικών, κερδοσκοπικών επενδύσεων.

Ποια είναι η Πρισίλα Τσαν που κέρδισε τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ;

Αν και οι φιλανθρωπικές δράσεις θα είναι σίγουρα ένας από τους προορισμούς των χρημάτων, δεν θα είναι ο μοναδικός. Τα χρήματα, σύμφωνα με ανακοίνωση του Facebook, θα πάνε σε «φιλανθρωπικές, δημόσιες δράσεις και άλλες δραστηριότητες για το κοινό καλό». Ποια θα μπορούσε να ήταν μία τέτοια δραστηριότητα; οι ιδιωτικές επενδύσεις.

Μάλιστα, ανακοίνωση του Facebook το καθιστά σαφές: «Το Ίδρυμα Τσαν Ζούκερμπεργκ θα συνεχίσει την αποστολή του χρηματοδοτώντας μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, προχωρώντας σε ιδιωτικές επενδύσεις και συμμετέχοντας στον πολιτικό διάλογο, έχοντας ως στόχο σε κάθε περίπτωση τη δημιουργία θετικών επιπτώσεων σε περιοχές που το έχουν μεγάλη ανάγκη. Τυχόν κέρδη από επενδύσεις σε εταιρείες, θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση συμπληρωματικών εργασιών για την προώθηση της αποστολής του».

Φιλανθρωπία και Φοροαπαλλαγές

Ένα ακόμη στοιχείο αυτής της δωρεάς: Ο ιδρυτής του Facebook δεν δωρίζει το 99% των μετοχών του στο Facebook μονομιάς. Θα το κάνει αυτό κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης ζωής του.

Όπως αναφέρει το says.com, o Μαρκ Ζούκερμπεργκ θα αφαιρέσει την εύλογη αξία της δωρεάς του από το φορολογητέο εισόδημά του κατά το έτος που κάνει τη δωρεά. Ένας δωρητής όπως ο Ζούκερμπεργκ θα μπορούσε να αποκομίσει φορολογικό όφελος ίσο περίπου με το ένα τρίτο της αξίας της δωρεάς του. Στην περίπτωση αυτή, ο ίδιος πρόκειται να επωφεληθεί κατά 333 εκατομμύρια δολάρια, βάσει του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων που θα είναι το ποσό της πρώτης φάσης της δωρεάς του.

Αντί να προσφέρει χρήματα στους υπάρχοντες μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ κάνει ό, τι έχουν ξεκινήσει προσφάτως να κάνουν και οι άλλοι ηγέτες επιχειρήσεων. Όλο και περισσότεροι μεταφέρουν τις περιουσίες τους δικούς τους οργανισμούς και αυτό μπορεί να αποδειχθεί προβληματικό.

Η επιθυμία για έλεγχο αφήνει την τεράστια δεξαμενή των χρημάτων που προορίζονται για φιλανθρωπικά ιδρύματα – περίπου 358 δισεκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ το περασμένο έτος – διαιρεμένα μεταξύ των περίπου 1,5 εκατ. μη κερδοσκοπικών οργανισμών της χώρας. Η δημιουργία ενός νέου οργανισμού κάθε φορά που μια εταιρεία ή ένα πλούσιο άτομο θέλει να προωθήσει την αλλαγή, το μόνο που κάνει είναι να συρρικνώνει τα διαθέσιμα κομμάτια της πίτας.

«Μόνο και μόνο επειδή ήταν κάποιος επιτυχημένος στον κερδοσκοπικό κόσμο δεν σημαίνει ότι οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί είναι ένα μάτσο ηλιθίων που σπαράζει η καρδιά τους και πρέπει να έρθει κάποιος για να τους δείξει πως γίνεται η δουλειά», δήλωσε τον Οκτώβριο στην Huffington Post ο γενικός διευθυντής της υπηρεσίας δεδομένων κοινωνικών οργανώσεων, Algorhythm, Ken Berger. Στο παρελθόν, ο ίδιος διεύθυνε το παρατηρητήριο μη κερδοσκοπικών οργανώσεων «Charity Navigator». «Έχουμε ένα από τα πιο πολύπλοκα και εξελιγμένα μη κερδοσκοπικά συστήματα που έχω δει. Η συνεργασία με άλλους είναι η καλύτερη προσέγγιση». Αυτό το τελευταίο μέρος είναι το κλειδί.

Όταν οι κροίσοι στρέφονται στη φιλανθρωπία

Για να συνοψίσουμε, τα χρήματά του Μαρκ Ζούκερμπεργκ δεν πρόκειται να πάνε σε κάποια φιλανθρωπική οργάνωση, αλλά στη δική του οικογενειακή επιχείρηση, η οποία θα του επιτρέψει να αποφύγει τη φορολόγηση μεταβιβάζοντας την ιδιωτική του περιουσία σε ένα ίδρυμα. Βλέπετε, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ δεν χρειάζεται τεράστια φορολογικά πλεονεκτήματα για να κάνει ό, τι θέλει. Μπορεί να κάνει ό, τι θέλει.

Θα λάβει, όμως, αυτά τα φορολογικά οφέλη και τα οφέλη ακίνητης περιουσίας και θα μπορέσει να εγκαταλείψει τις μετοχές του συνεχίζοντας να διατηρεί τον έλεγχο της εταιρείας του. Όπως αναφέρει δημοσίευμα του Daily Beast, είναι απαραίτητο να σταθούμε κριτικά απέναντι στις φιλανθρωπικές απόπειρες του Μαρκ Ζούκερμπεργκ -τόσο στο παρελθόν, όσο και στο παρόν, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι η δέσμευση για δωρεά 45 δισεκατομμυρίων δολαρίων θα αξιοποιηθεί σωστά. Διαφορετικά, η ανακοινωθείσα δωρεά θα πάει χαμένη.

Για παράδειγμα, ο Ζούκερμπεργκ δώρισε 100 εκατομμύρια δολάρια σε σχολεία του Νιούαρκ, σχεδόν χωρίς καμία επίδραση, και στη συνέχεια αποκαλύφθηκε ότι η δωρεά είχε οργανωθεί αποκλειστικά από την Sheryl Sandberg προκειμένου να αντισταθμιστεί η αρνητική δημοσιότητα γύρω από την κυκλοφορία της ταινίας «The Social Network».