Τι είναι η περίφημη «Λέσχη των Παρισίων» που επανήλθε στο προσκήνιο

Του Τάσου Ζάχου*

Για ακόμα μια φορά επανέρχεται το σενάριο να προσφύγει η Ελλάδα στην περίφημη «Λέσχη των Παρισίων» και αυτή τη φορά από έναν εταίρο μας στην Ευρωζώνη, την Ολλανδία. Όπως αποκαλύπτει δημοσίευμα της εφημερίδας «Κεφάλαιο», η ολλανδική κυβέρνηση με ανάρτησή της στην επίσημη ιστοσελίδα της, εκτιμώντας ότι ελλοχεύει κίνδυνος χρεοκοπίας της Ελλάδας ή άμεσης αδυναμίας πληρωμής των υποχρεώσεών της προς τους δανειστές, βάζει πλέον τη Λέσχη στο πλαίσιο των πιθανών επιλογών για λύση στο ελληνικό ζήτημα χρέους.

«Η χορήγηση εγγυήσεων πάντα συνοδεύεται από ορισμένους κινδύνους. Όταν μια χώρα αδυνατεί να αποπληρώσει τα χρέη της, το θέμα αυτό θα συζητηθεί στη Λέσχη των Παρισίων» αναφέρει η σχετική ανάρτηση της ολλανδικής κυβέρνησης.

Μόνο για το 2015 η Ελλάδα υπολογίζεται ότι πρέπει να καλύψει χρηματοδοτικές ανάγκες της τάξης των 29 δισ. ευρώ προς τους πιστωτές της. Ο… γολγοθάς των πληρωμών ξεκινάει το Μάρτιο, με το υπουργείο Οικονομικών να πρέπει να πληρώσει κάτι περισσότερο από 1,5 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ, το οποίο έχει ξεκαθαρίσει ότι δε δέχεται κάποια παράταση για αυτές τις οφειλές. Άλλωστε ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών Γιάν(ν)ης Βαρουφάκης έχει παραδεχθεί πως δεν…ξέρει ακόμα πως θα αποπληρωθούν τα άμεσα χρέη της Ελλάδας προς ΔΝΤ (τώρα) και ΕΚΤ (Ιούλιο και Αύγουστο ύψους 6,7 δισ. ευρώ).

Το πρόβλημα ρευστότητας είναι ιδιαίτερα οξύ μέσα στο Μάρτιο, ενώ για την ώρα δεν έχει ξεκαθαριστεί πώς και από πού θα βρεθούν τα λεφτά με δεδομένο ότι τα έσοδα του δημοσίου υστερούν το τελευταίο δίμηνο τουλάχιστον. Επίσης τον ίδιο μήνα η Αθήνα πρέπει να βρει 750 εκατ. ευρώ, για να πληρώσει τόκους και ακόμη να ανανεώσει τρεις εκδόσεις εντόκων γραμματίων, συνολικού ποσού 4,6 δισ. ευρώ, ποντάροντας στις ήδη φορτωμένες ελληνικές τράπεζες, αλλά και στην επιστροφή των ξένων επενδυτών στις εκδόσεις.

Διαβάστε ακόμη: Θα πληρώσουμε 322,1 δισ. ευρώ για τόκους και χρεολύσια μέχρι το 2030

Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι παρά τη συμφωνία στο Eurogroup, η «χρηματοοικονομική ασφυξία της χώρας παραμένει, καθώς δεν προβλέπεται η καταβολή χρημάτων από τους εταίρους προκαταβολικά, εφόσον δεν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των ελληνικών προτάσεων στα τέλη Απριλίου. Ακόμη όμως δείχνουν ότι παρά την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους το 2012 και τη μεταφορά μεγάλους μέρους των πληρωμών για μετά το 2022 (δάνεια του EFSF), η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει «βουνό πληρωμών» άμεσα μπροστά της, ενώ το χρέος μας ως ποσοστό του ΑΕΠ εξακολουθεί να παραμένει σε επίπεδα ρεκόρ (πάνω από 180% του ΑΕΠ για το 2014).

Είναι λύση όμως η προσφυγή σε ένα τέτοιο άτυπο όργανο, όπως η Λέσχη των Παρισίων, για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους;

Τι είναι η λέσχη των Παρισίων
Το Club de Paris, όπως είναι παγκοσμίως γνωστό, ιδρύθηκε το Μάη του 1956 και στην πρώτη συνάντηση των μελών του εξετάστηκε η αίτηση της κυβέρνησης της Αργεντινής για ρύθμιση του εξωτερικού της χρέους. Από τότε η Λέσχη των Παρισίων έχει καταλήξει σε 422 συμφωνίες με 88 διαφορετικές χώρες για την αναδιάρθρωση εξωτερικού χρέους συνολικής αξίας 553 δισ. δολαρίων ΗΠΑ, με τελευταία σημαντική συμφωνία πάλι με την Αργεντινή για συνολικό χρέος 10 δισ. ευρώ προς τους πιστωτές της, τον Μάιο του 2014.

Αρχικά η λέσχη αποτελούνταν από έντεκα χώρες, ενώ σήμερα συμμετέχουν οι εξής δεκαεννιά: Γερμανία, Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Καναδάς, Δανία, Ισπανία, Ηνωμένες Πολιτείες, Φιλανδία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ιαπωνία, Νορβηγία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ρωσία, Σουηδία, Ελβετία.

Η Λέσχη έχει την έδρα της στο Παρίσι, ενώ στις μηνιαίες συνεδριάσεις της, εκτός των δεκαεννιά μελών της, συμμετέχουν και εκπρόσωποι του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), της Παγκόσμιας Τράπεζας, της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Εμπόριο, και άλλων παγκόσμιων, ή περιφερειακών οργανισμών.

Δείτε ακόμη: Οι λέσχες των πλουσίων του κόσμου

Η διαδικασία «ένταξης» στη Λέσχη
Το συγκεκριμένο club αποτελεί μια άτυπη συνέλευση που πραγματοποιείται σε μηνιαία βάση ή τριμηνιαία στο Παρίσι μεταξύ πιστωτών που έχουν δανείσει χώρες, οι οποίες δυσκολεύονται να εξυπηρετήσουν το χρέος τους, ώστε να βρεθούν λύσεις, όπως αναδιάρθρωση, επιμήκυνση, haircut ή και διαγραφή του προβληματικού χρέους.
Πρόεδρος της Λέσχης, παραδοσιακά ορίζεται κάποιο υψηλόβαθμο διευθυντικό στέλεχος του γαλλικού υπουργείου Οικονομικών, ενώ η συζήτηση του προβληματικού χρέους μιας χώρας πραγματοποιείται μόνον κατόπιν σχετικής πρόσκλησης της Λέσχης προς τον υπουργό Οικονομικών της χώρας αυτής και, μάλιστα, μόνο αφού έχει οπωσδήποτε προηγηθεί η προσφυγή της στο ΔΝΤ, από την οποία να προκύπτει η αδυναμία της να εξυπηρετήσει το εξωτερικό της χρέος.

Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση, τα μέλη της «Λέσχης» ακούν τον εκπρόσωπο του ΔΝΤ, ο οποίος αναλύει τις μεταρρυθμίσεις που έχει ζητήσει το Ταμείο, ώστε να μπορέσει να εξασφαλίσει κατ’ αρχήν την αποπληρωμή των δικών του δανείων. Τα κριτήρια με τα οποία η «Λέσχη των Παρισίων» αποδέχεται, ή απορρίπτει την αίτηση ρύθμισης του χρέους μιας χώρας δεν είναι σταθερά. Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της «Λέσχης»: «Οι πιστωτές επιδιώκουν την εξόφληση των πιστώσεών τους στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Ετσι, ζητούν την άμεση καταβολή ενός όσο το δυνατόν μεγαλύτερου ποσού. Τα χρέη που δεν μπορούν να εξοφληθούν ρυθμίζονται με τρόπο που να διασφαλίζεται η ισορροπία των μελλοντικών πληρωμών και με στόχο να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα νέας αίτησης της χρεωμένης χώρας ενώπιον της “Λέσχης των Παρισίων”».

Η ξεχωριστή περίπτωση των Ευρωπαϊκών χωρών
Κάθε σκέψη από την Ευρωζώνη για προσφυγή σε ένα τέτοιο άτυπο μηχανισμό όσον αφορά στην Ελλάδα ή σε κάποια άλλη χώρα – μέλος της Ε..Ε μόνο προβληματική θα μπορούσε να είναι. Και αυτό γιατί παραδοσιακά στη συγκεκριμένη Λέσχη προσφεύγουν χώρες από την Αφρική, τη Λατινική Αμερική και πρώην κομμουνιστικές χώρες, ενώ δεν υπάρχει κάποιο αντίστοιχο παράδειγμα χώρας με επίπεδο ευημερίας συγκρίσιμο με αυτό της Ελλάδας, που να έχει λάβει διαγραφή χρέους από το συγκεκριμένο club.

Στην ουσία πρόκειται για μια λύση τύπου «HIPC Heavily Indebted Poor Countries», δηλαδή για υπερχρεωμένες φτωχές χώρες, στις οποίες οι όροι που δίνονται είναι επονείδιστοι, καθώς τίθενται νέα σκληρά προαπαιτούμενα και αν η χώρα τα πληροί, μόνο τότε θα αποφασίζεται μείωση των επιτοκίων και επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής. Αυτή έχει εφαρμοστεί ως τώρα σε 39 χώρες από το ΔΝΤ, οι 33 εκ των οποίων βρίσκονται στην Κεντρική Αφρική…

Όμως δεν είναι η πρώτη φορά που η συγκεκριμένη πρόταση ακούγεται για τη χώρα μας. Το 2011 η Πολωνία και ο τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομίας, Βάλντεμαρ Πάβλακ, πρότεινε δημόσια τη συγκεκριμένη επιλογή ως λύση για την Ελλάδα. Υπενθυμίζεται ότι κατά την έξοδο από το κομμουνιστικό καθεστώς και το οικονομικό του σύστημα, η Πολωνία είχε επωφεληθεί από τη βοήθεια της «Λέσχης των Παρισίων», για να μειώσει το χρέος της κατά 50%. Τα σενάρια εκείνη την περίοδο για μια τέτοια απόφαση είχαν φουντώσει, λόγω και του Ζαν Κλοντ Τρισέ, του πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ, αλλά και προέδρου της Λέσχης για πολλά χρόνια, που σύμφωνα πάντα με τα τότε δημοσιεύματα ενθάρρυνε την κυβέρνηση Παπανδρέου να κάνει αίτημα για παροχή βοήθειας από το Club των Παρισίων.

Επίσης το 2013 ο Σαρλ Βιπλό, καθηγητής Διεθνών Οικονομικών στο Graduate Institute στη Γενεύη, με θητεία ως σύμβουλος σε γαλλική κυβέρνηση, Κομισιόν, ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα και ΟΗΕ, είχε προτείνει ως τολμηρή κίνηση…την προσφυγή της Ελλάδας στη Λέσχη και μάλιστα ως μέσο πίεσης προς τη Γερμανία, ώστε να ανοίξει και επίσημα το ζήτημα του ελληνικού χρέους.

Fortune Debate: Είναι βιώσιμο το ελληνικό χρέος;

Το PSI και το Παρίσι
Πάντως τα μέλη της Λέσχης, που είναι μεγάλοι πιστωτές της Ελλάδας, έπαιξαν τον «άτυπο» ρόλο τους στο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους το 2012, γνωστού ως PSI, που διακρατούσαν οι ιδιώτες επενδυτές. Τότε ο Τσαρλς Νταλάρα, εκπρόσωπος των ιδιωτών στις διαπραγματεύσεις, είχε επισκεφθεί το γαλλικό υπουργείο Οικονομικών και ζήτησε τη συνδρομή και τη συνεργασία της «Λέσχης των Παρισίων», ενώ το κατώφλι της πέρασαν και εκπρόσωποι των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες σημείωσαν σημαντικές απώλειες στους ισολογισμούς τους λόγω του «κουρέματος», που έπειτα καλύφθηκαν από την ανακεφαλαιοποίησή τους.

Σε κάθε περίπτωση η όποια λύση για το ελληνικό χρέος πρέπει να δοθεί αυστηρά σε ευρωπαϊκά πλαίσια και στο πνεύμα της απόφασης του Eurοgroup του 2012 για την Ελλάδα. Σε καμία περίπτωση η χώρα δεν πρέπει να δεχθεί τον «εξοστρακισμό» της από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ενώ μια τέτοια λύση θα ήταν ήττα και για την ίδια την Ευρωζώνη και τα όργανά της. Πόσο μάλλον από τη στιγμή που το ελληνικό χρέος πλέον είναι στα χέρια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών…

*Ο Τάσος Ζάχος είναι Editor in Chief του FortuneGreece.com