Τι σημαίνει η κρίση στο Ιράκ για την παγκόσμια οικονομία;
Οποιαδήποτε σοβαρή αναστάτωση στη δεύτερη μεγαλύτερη βιομηχανία πετρελαίου του ΟΠΕΚ θα μπορούσε να εκτοξεύσει τις τιμές του πετρελαίου.
του Κρις Μάθιους
Όποιες ελπίδες είχε η ιρακινή κυβέρνηση να τακτοποιήσει γρήγορα την εξέγερση των σουνιτών ανταρτών αποδείχθηκαν αβάσιμες.
Το «Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε» (ΙΚΙΛ) -ή καλύτερα «Ισλαμικό Κράτος» όπως ανακοίνωσε χθες πως θα αποκαλείται από εδώ και πέρα– έχει εδραιώσει τις νίκες του τις τελευταίες εβδομάδες, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου της Μοσούλης, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της χώρας, η οποία βρίσκεται κοντά σε σημαντικές πετρελαιοπηγές. Η κατάληψη της πόλης αυτής την 10η Ιουνίου προκάλεσε μία από τις μεγαλύτερες αυξήσεις στην τιμή spot του αργού πετρελαίου, τύπου Brent των τελευταίων μηνών.
Η τιμή του πετρελαίου παρέμεινε σχετικά σταθερή, με το αργό Brent σταθερό σε υψηλό εννέα μηνών στα 114 δολάρια ανά βαρέλι, αλλά όχι υψηλότερα, παρ’ ότι η ιρακινή κυβέρνηση δεν δείχνει σημάδια επικράτησης έναντι των ανταρτών, οι οποίοι έχουν ξεκινήσει επιθέσεις σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από τη Βαγδάτη. Η συντριπτική πλειοψηφία της παραγωγής πετρελαίου του Ιράκ βρίσκεται στο σιιτικό νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, οπότε η ιρακινή παραγωγή, σε γενικές γραμμές, δεν έχει διακοπεί.
Ο Φρανσίσκο Μπλανς, επικεφαλής έρευνας εμπορευμάτων και παραγώγων στην Bank of America-Merrill Lynch, λέει ότι το καλύτερο σενάριο είναι η ιρακινή παραγωγή πετρελαίου να παραμείνει σχετικά ανεπηρέαστη από τον πόλεμο, προβλέποντας ότι η σύγκρουση θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο και ότι οι τιμές του πετρελαίου θα κυμανθούν γύρω στα 116 δολάρια ανά βαρέλι φέτος και 113 δολάρια το 2015.
Αλλά με την επιτυχία του «Ισλαμικού Κράτους» μέχρι στιγμής, είναι λογικό να αναρωτηθούμε τί θα συμβεί με ενδεχόμενες νέες νίκες των τζιχαντιστών και πώς θα επηρεαστούν οι παγκόσμιες αγορές πετρελαίου.
Αν και είναι απίθανο η ένοπλη ισλαμιστική οργάνωση να έχει τα μέσα για να καταλάβει τη Βαγδάτη, θα μπορούσε να σπείρει τον όλεθρο στην πόλη μέσω βομβιστικών και άλλων επιθέσεων σε υποδομές ζωτικής σημασίας. Μια έκθεση του NBC News επικαλέστηκε την Τρίτη έναν ανώνυμο «ανώτερο αξιωματούχο αντιτρομοκρατίας των ΗΠΑ», ο οποίος πιστεύει ότι πρέπει να περιμένουμε επιθέσεις στην πρωτεύουσα τις επόμενες ημέρες. Σύμφωνα με την έκθεση:
«Το πιο ανησυχητικό στοιχείο των πρόσφατων ενεργειών των ανταρτών είναι η στόχευση των κρίσιμων υποδομών του Ιράκ, όπως το διυλιστήριο πετρελαίουΜπαϊτζι, το μεγαλύτερο της χώρας. Τώρα, παρ’ ότι το Ιράκ έχει ένα από τα μεγάλα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, μπορείτε να δείτε μεγάλες ουρές αυτοκινήτων στα βενζινάδικα».
Οποιαδήποτε σοβαρή αναστάτωση στη βιομηχανία πετρελαίου του Ιράκ – η οποία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη του ΟΠΕΚ– θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές του πετρελαίου υψηλότερα, ενδεχομένως βλάπτοντας την οικονομική ανάκαμψη στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τι θα μπορούσε να συμβεί, εάν η κατάσταση επιδεινωθεί; «Εάν δούμε οι μάχες να μεταφέρονται στη Βαγδάτη… θα μπορούσε να ωθηθεί η τιμή του πετρελαίου 10 ή 15 δολάρια πάνω από τα σημερινά επίπεδα», αναφέρει ο Μπλανς. Όμως, μια εξάπλωση της σύγκρουσης ακόμη μακρύτερα νότια της Βαγδάτης, στον σιιτικό Νότο, όπου παράγεται το μεγαλύτερο μέρος του ιρακινού πετρελαίου, θα μπορούσε να είναι καταστροφική για τη βιομηχανία πετρελαίου της χώρας. «Εάν οι εξαγωγές διακοπούν, θα μπορούσαμε να μιλάμε για τιμές πετρελαίου στο εύρος των 160 δολαρίων και αυτό είναι ένα πολύ επικίνδυνο επίπεδο για την παγκόσμια οικονομία».
Ένας εμπειρικός κανόνας λέει ότι η αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά 10 δολάρια ανά βαρέλι θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση 0,2% του ΑΕΠ. Μια τέτοια αύξηση των τιμών θα μπορούσε ενδεχομένως να «βυθίσει» τις ΗΠΑ σε ύφεση.
Αυτό το χειρότερο δυνατό σενάριο φαντάζει μακρινό. Επιπλέον, η πρόσφατη άνθηση στην εγχώρια παραγωγή ενέργειας έχει δημιουργήσει ένα «μαξιλάρι» ασφαλείας για την οικονομία των ΗΠΑ. Ο Μπραντ Μακ Μίλαν, επικεφαλής επενδύσεων της Commonweatlh Financial Network, επισημαίνει σε ένα ερευνητικό σημείωμα ότι «οι ΗΠΑ είναι λιγότερο εκτεθειμένες σε καθαρή βάση στις ξένες εισαγωγές». Αυτό το γράφημα από την αμερικανική Διοίκηση Ενεργειακής Πληροφόρησης δείχνει πώς η εγχώρια παραγωγή πετρελαίου έχει αυξηθεί τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν.
Η οικονομία των ΗΠΑ έχει γίνει πιο αποδοτική ενεργειακά από την τελευταία πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970, κάτι το οποίο είναι επίσης θετικό. Το παρακάτω διάγραμμα από την Federal Reserve Bank του Σαν Φρανσίσκο δείχνει ότι η κατανάλωση ενέργειας ανά δολάριο του ΑΕΠ έχει μειωθεί κατά το ήμισυ από την εποχή εκείνη. Έτσι, οι αναταράξεις στην αγορά πετρελαίου προκαλούν λιγότερη ζημιά στην παραγωγή από ότι στο παρελθόν.
Αλλά εν τέλει, η αγορά πετρελαίου είναι παγκόσμια, και οποιεσδήποτε σοβαρές αναταράξεις στη βιομηχανία πετρελαίου του Ιράκ σίγουρα θα γίνουν αισθητές και στις ΗΠΑ, φέρνοντας τους Αμερικανούς στην περίεργη θέση να υποστηρίζουν τις σιιτικές δυνάμεις στο Ιράκ -και τους συμμάχους τους από το Ιράν- ώστε τουλάχιστον να προβάλουν αντίσταση στο «Ισλαμικό Κράτος». Ο πόλεμος πράγματι οδηγεί σε περίεργες συναναστροφές…
Διαβάστε ακόμη:
Tην εγκαθίδρυση ενός «ισλαμικού χαλιφάτου» ανακοίνωσε το ΙΚΙΛ
Η HRW επιβεβαιώνει τις μαζικές εκτελέσεις από το ΙΚΙΛ στο Ιράκ
