Τζoν Έλκαν: Το φρέσκο πρόσωπο της Fiat
Ο διάδοχος του Τζιάνι Ανιέλι στρέφει την οικογενειακή επιχείρηση στις παγκόσμιες αγορές.
του Ντέιβιντ Γουίτφορντ
Το «γενεαλογικό δέντρο» της Chrysler είναι σύνθετο. Η εταιρεία «απήχθη» από την Daimler το 1998, πουλήθηκε σε ιδιωτικό επενδυτικό κεφάλαιο το 2007 και διασώθηκε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση το 2008. Από τότε, προσεγγίζει βήμα-βήμα τη Fiat.
Η ιταλική αυτοκινητοβιομηχανία ξεκίνησε να αγοράζει μετοχές αφότου η Chrysler έκανε αίτηση για να υπαχθεί στο Κεφάλαιο 11 περί χρεοκοπίας, και ως το 2011 είχε συγκεντρώσει ένα πλειοψηφικό ποσοστό στην εταιρεία. Η Fiat ελπίζει να αγοράσει σύντομα το 41,5% από ένα συνταξιοδοτικό ταμείο αυτό το καλοκαίρι. Γιατί, εν τέλει, η Chrysler είναι στην πραγματικότητα η Fiat.
Αλλά και η Fiat, αν συνεχίζουμε το συλλογισμό μας, είναι στην πραγματικότητα η Exor, μία επενδυτική εταιρεία με έδρα το ιστορικό εργοστάσιο Lingotto στο Τορίνο. Εκτός από τη Fiat (η οποία κατέχει τη Ferrari, τη Maserati, τη Lancia, την Alfa Romeo και την εφημερίδα La Stampa), η Exor κατέχει μεγάλα μερίδια σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στους τομείς του real estate, του βιομηχανικού εξοπλισμού, των τραπεζών, των μέσων ενημέρωσης και του αθλητισμού, με την ιστορική Γιουβέντους.
Με συνολικές πωλήσεις ύψους 146,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2012, η Exor βρίσκεται στο Νο. 26 της φετινής λίστας Fortune Global 500, 19 θέσεις πιο πάνω από πέρυσι.
Και η Exor, με τη σειρά της, είναι η οικογένεια Ανιέλι. Ο Τζιοβάνι Ανιέλι υπήρξε συνιδρυτής της Fiat το 1899, και ηγέτης της οικογένειας μέχρι το θάνατό του το 1945. Σαν διάδοχό του διάλεξε τον Τζιάνι, ο οποίος υπήρξε τρομερά όμορφος, παθιασμένος και τολμηρός. Πεθαίνοντας, το 2003, άφησε πίσω του μία Fiat στο χείλος της χρεοκοπίας.
Ο διάδοχος του Τζιάνι Ανιέλι είναι ένας σγουρομάλλης μηχανικός που πίνει τσάι αντί για καφέ και προτιμά τις οικογενειακές συγκεντρώσεις από τις νυχτερινές εξόδους στην πόλη. Είναι μόλις 37 ετών και βρίσκεται στη θέση του διευθύνοντα συμβούλου της Exor μόλις από το 2011, αλλά με όλα έχουν γίνει υπό τη διεύθυνσή του -η σταθεροποίηση της Fiat, η επιτυχημένη επένδυση στην Chrysler, η αναδιοργάνωση της οικογενειακής αυτοκρατορίας- κάλλιστα θα μπορούσε να ξεπεράσει τους προγόνους του.
Ο Τζον Έλκαν -γιος της μοναχοκόρης του Τζιάνι Ανιέλι- είναι σήμερα η οικογένεια Ανιέλι.
Το 2012 η Fiat είχε καθαρά κέρδη 1,86 δισεκατομμύρια δολάρια· χωρίς την Chrysler, θα είχε χάσει 1,38 δισεκατομμύρια δολάρια. «Ένιωσα πράγματι ότι ήταν μία ευκαιρία», λέει ο Έλκαν σχετικά με την απόφασή του να αρχίσει να αγοράζει την Chrysler το 2009. «Δεν ένιωσα όμως ότι θα άλλαζε έτσι τους όρους του παιχνιδιού».
Ο μετασχηματισμός της οικογενειακής επιχείρησης υπήρξε δραματικός, με κύριο χαρακτηριστικό τη στροφή προς τις παγκόσμιες αγορές.
Πριν από μία δεκαετία, οι μισές περίπου πωλήσεις της Fiat και των θυγατρικών της προέρχονταν από την Ιταλία· σήμερα, είναι λιγότερο από 10%. Αυτή η εξέλιξη οφείλεται τόσο στη θετική συμβολή της Chrysler, όσο και στις αυξανόμενες πωλήσεις στη Βραζιλία, καθώς και στην κατάρρευση της αγοράς αυτοκινήτου σε όλη την Ευρώπη. Πέρυσι, οι πωλήσεις αυτοκινήτων στην Ιταλία άγγιξαν ένα ιστορικά χαμηλό επίπεδο, κάτι που είχε να δει η χώρα από το 1979.
Διαβάστε: Φρένο στις πωλήσεις αυτοκινήτων στην Ευρώπη
Η ίδια τάση μεταστροφής προς μία παγκόσμια αγορά είναι εμφανής σε ολόκληρη την Exor: Πριν από δέκα χρόνια, τα 3/4 των εσόδων της Exor προέρχονταν από την Ευρώπη· σήμερα, το ποσοστό είναι λιγότερο από 1/3. Η μεγαλύτερη αγορά της Exor είναι πλέον οι ΗΠΑ, και ακολουθούν η Βραζιλία, η Ευρώπη και η Ασία.
Μία από τις προκλήσεις για τη Fiat αφορά το εργατικό δυναμικό και τις σχέσεις της με τα συνδικάτα. Στο ζενίθ της, η εταιρεία απασχολούσε 300.000 εργοστασιακούς εργάτες στην Ιταλία· σήμερα απομένουν μόνο 62.000. Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει και 950 εργαζόμενους που επαναπροσλήφθηκαν πρόσφατα για την κατασκευή της έκτης γενιάς Maserati Quattroporte – κομμάτι της στρατηγικής του Έλκαν να ανακατανείμει τις παραγωγικές υποδομές στην Ιταλία με στόχο την κατασκευή αυτοκινήτων πολυτελείας προς εξαγωγή στο εξωτερικό.
«Η ευκαιρία να κατασκευάσουμε το συγκεκριμένο αμάξι δεν θα υπήρχε αν δεν ήμασταν παρόντες στην παγκόσμια αγορά», επισημαίνει ο Έλκαν. Και προσθέτει: «Αν δεν ήταν αυτές οι παγκόσμιες αγορές, η εταιρεία θα είχε ήδη χρεοκοπήσει».
