Ζητείται ιδιωτικό νησί σε τιμή ευκαιρίας
Οι ξένοι «κροίσοι» που θέλουν να μιμηθούν τον Ρώσο μεγιστάνα Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ, νέο ιδιοκτήτη του Σκορπιού.
Η πτώση των τιμών και η αδυναμία αρκετών ιδιοκτητών-κληρονόμων να τα συντηρήσουν έχουν επαναφέρει τα ιδιωτικά νησιά της Ελλάδας στη λίστα των επιλογών των ξένων «Κροίσων», που διαβλέπουν σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες.
Του Νίκου Χ. Ρουσάνογλου
Έχουν χαρακτηριστεί τα «μαργαριτάρια» των θαλασσών, βρέχονται από ειδυλλιακά νερά και προσφέρουν στους κατόχους τους μοναδικές στιγμές χαλάρωσης και κυρίως προστασία από τα αδιάκριτα μάτια. Ο λόγος για τα ιδιωτικά νησιά, μια αγορά που τα τελευταία χρόνια έχει ανθήσει, καθώς δεν είναι λίγες οι διασημότητες και οι «κροίσοι» αυτού του κόσμου που έχουν αποφασίσει να αποκτήσουν τον προσωπικό τους επίγειο παράδεισο. Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από τη λίστα των επιλογών τους, όταν πρόκειται για την απόκτηση ενός ιδιωτικού νησιού. Η χώρα διαθέτει 6.000 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες, από τα οποία μόλις τα 127 κατοικούνται. Από αυτά δε, μόλις τα 79 διαθέτουν πληθυσμό άνω των 100 κατοίκων.
Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα, οι αγοραπωλησίες ιδιωτικών νησιών κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας μετριούνταν στα δάχτυλα του ενός χεριού. Από τις αρχές του 2013, όμως, έχουν πραγματοποιηθεί τόσες αγοραπωλησίες ιδιωτικών νησιών, όσες δεν είχαν γίνει τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Συνολικά έχουν αλλάξει χέρια οκτώ ιδιωτικά νησιά, όλα σε ξένους αγοραστές, με την πλέον προβεβλημένη αυτών να αφορά την πώληση του Σκορπιού από την εγγονή του Αριστοτέλη Ωνάση, Αθηνά Ωνάση.
Μάλιστα, η αυξημένη αυτή κινητικότητα προβλέπεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, λόγω της πρόσφατης νομοθετικής πρωτοβουλίας, βάσει της οποίας όποιοι πολίτες εκτός Ε.Ε. προβούν σε αγορά ή χρονομεριστική μίσθωση ακινήτων (για περίοδο 10 ετών) αξίας τουλάχιστον 250.000 ευρώ, θα λαμβάνουν αυτομάτως και πενταετή άδεια παραμονής στη χώρα, με δυνατότητα άμεσης ανανέωσης για άλλα πέντε χρόνια για τους ίδιους και τα μέλη της οικογένειάς τους. Άλλωστε, η πλειονότητα των ενδιαφερόμενων αγοραστών για ιδιωτικά νησιά προέρχεται από χώρες εκτός Ε.Ε., όπως η Ρωσία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Διαβάστε ακόμη: «Παραλία, ήλιος και θάλασσα σε ευνοϊκές τιμές»
Στην περίπτωση του Σκορπιού, αγοραστής ήταν η Ρωσίδα Εκατερίνα Ριμπολόβλεβα, κόρη του δισεκατομμυριούχου Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ. Αν και η διαθήκη του Αριστοτέλη Ωνάση, εφοπλιστή-έμβλημα της ελληνικής ναυτιλίας, απαγόρευε την πώληση του Σκορπιού από τους κληρονόμους του, εντούτοις βρέθηκε νομική φόρμουλα για να ξεπεραστεί το εμπόδιο και πλέον στο νησί έχουν προχωρήσει οι εργασίες καθαρισμού για την υποδοχή της νέας ιδιοκτήτριας. Πάντως, το δημόσιο έχει παραπέμψει την υπόθεση της πώλησης του Σκορπιού στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, προκειμένου να λάβει γνωμοδότηση για το αν η πώληση του νησιού στα ανοιχτά της Λευκάδας ζημιώνει ή όχι τα συμφέροντα του δημοσίου. Στη διαθήκη του, ο Αριστοτέλης Ωνάσης όριζε ότι το νησί μπορούσε να μεταβιβαστεί μόνο στο δημόσιο ή να μετατραπεί σε χώρο κατασκήνωσης για τα παιδιά των υπαλλήλων της πρώην Ολυμπιακής Αεροπορίας.
Το ποσό δεν γνωστοποιήθηκε επισήμως, αλλά μεσίτες ―που δεν επιθυμούν να κατονομαστούν― εκτιμούν ότι ξεπέρασε τα 115 εκατ. ευρώ, όταν μόλις το 2008 φημολογείται ότι είχε κατατεθεί προσφορά που ξεπερνούσε τα 200 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, η Αθηνά είχε επιλέξει τότε να μην πωλήσει τον Σκορπιό, καθώς δεν είχε καταλήξει σε οριστικές αποφάσεις για την τύχη του νησιού, θεωρώντας ότι αποτελούσε και τον κυριότερο συνδετικό της κρίκο με την ελληνική της καταγωγή. Σήμερα, όμως, η κατακόρυφη άνοδος της φορολογίας, σε συνδυασμό με τα ετήσια έξοδα συντήρησης του Σκορπιού, που υπολογίζονται σε περίπου 1 εκατ. ευρώ, οδήγησαν την Αθηνά στην απόφαση πώλησης, έστω και με σημαντική έκπτωση έναντι του πρόσφατου παρελθόντος.
Διαβάστε επίσης: Το «χρυσό» διαζύγιο του ολιγάρχη του Σκορπιού
H κρίση έριξε τις τιμές αλλά…
Όπως αναφέρει στο Fortune η Κωνσταντίνα Στρατή, εκπρόσωπος του μεσιτικού γραφείου Stratis Estate, η υψηλότερη φορολογία είναι ένας από τους λόγους που η διαθεσιμότητα νησιών προς πώληση είναι μεγαλύτερη από το παρελθόν και κυρίως σε αισθητά χαμηλότερες τιμές. «Οι τιμές είναι σίγουρα μειωμένες σε σχέση με την περίοδο πριν από την οικονομική κρίση. Ωστόσο, ακόμα και σε αυτά τα χαμηλότερα επίπεδα, παρατηρούμε ότι υπάρχει μια αισθητή απόκλιση, σε σχέση με το ποσό που είναι διατεθειμένοι να δαπανήσουν οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές» αναφέρει η Κωνσταντίνα Στρατή. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές αγοραπωλησίες γίνονται σε επίπεδα αισθητά μειωμένα, έναντι της αρχικής, ζητούμενης τιμής.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η περίπτωση της πώλησης της Οξειάς από την οικογένεια Σταμούλη (Ελληνοαυστραλοί), στον εμίρη του Κατάρ, Χαλίφα αλ Θάνι. Ο εμίρης απέκτησε την Οξειά πριν λίγους μήνες και αυτήν την περίοδο ολοκληρώνει νέες συμφωνίες για την απόκτηση ακόμα πέντε νησίδων, που βρίσκονται επίσης στις Εχινάδες Νήσους, απέναντι από τον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας. Σύμφωνα με τον Μάικ Βασιλείου, επικεφαλής του μεσιτικού γραφείου Ktimatiki Corfac International και πρόεδρο της FIABCI Ελλάδος, το ποσό εκτιμάται ότι δεν θα ξεπεράσει τα 3,5 εκατ. ευρώ ―και για τα πέντε νησιά ―και κρίνεται ως ιδιαίτερα ελκυστικό και σίγουρα αισθητά χαμηλότερο σε σχέση με την περίοδο πριν από την κρίση, όταν ένα και μόνο νησί στο σύμπλεγμα των Εχινάδων δύσκολα κόστιζε λιγότερο από 1-1,5 εκατ. ευρώ. Άλλωστε και η Οξειά στοίχισε στον Άραβα επενδυτή λιγότερο από 5 εκατ. ευρώ, έναντι της αρχικά ζητούμενης τιμής των 7 εκατ. ευρώ. Οι πολεοδομικοί περιορισμοί που συνοδεύουν τις Εχινάδες (είναι ενταγμένες στο καθεστώς Νatura 2000, ως περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους), σημαίνουν ότι ο εμίρης αποκτά τα νησιά για λόγους προσωπικούς, καθώς δεν είναι εφικτή η τουριστική αξιοποίηση.
Πάντως, στο πρόσφατο χωροταξικό σχέδιο για τον τουρισμό περιλαμβάνεται διάταξη που για πρώτη φορά επιχειρεί να θέσει κάποιους όρους στα ακατοίκητα νησιά. Βάσει αυτής, η κάλυψη των τουριστικών εγκαταστάσεων δεν μπορεί να ξεπερνά το 3% της συνολικής έκτασης του νησιού. Ταυτόχρονα, τα νησιά που απαγορεύεται να αξιοποιηθούν τουριστικά πλέον θα πρέπει να έχουν ελάχιστη έκταση 300 στρεμμάτων, έναντι 500 στρεμμάτων που ίσχυε μέχρι σήμερα. Ειδικότερα, για έκταση από 300 – 2.000 στρέμματα επιτρέπεται συντελεστής δόμησης 0,05 και για έκταση από 2.000 – 4.000 στρέμματα ο συντελεστής διαμορφώνεται σε 0,03. Πρόκειται για ρυθμίσεις που αναμένεται να τονώσουν σημαντικά το επενδυτικό ενδιαφέρον για ιδιωτικά νησιά.
ΕΟΤ και τουριστική επιχειρηματικότητα στο νέο νομοσχέδιο
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η ρύθμιση για τη χορήγηση πενταετούς άδειας παραμονής σε όσους πολίτες εκτός Ε.Ε. επενδύσουν τουλάχιστον 250.000 ευρώ στην ελληνική αγορά ακινήτων, η οποία έχει τύχει θετικής αποδοχής από τους φορείς της αγοράς, που θεωρούν πως θα συμβάλλει στην τόνωση των αγοραπωλησιών των ιδιωτικών νησιών. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Κτηματομεσιτών Ελλάδος, Γιάννη Ρεβύθη, «το μέτρο αυτό ήταν κάτι που ζητούσαμε από την Πολιτεία τα τελευταία τέσσερα χρόνια». Κατά τον ίδιο, η πρόσφατη κινητικότητα στην αγορά των ιδιωτικών νησιών αποδεικνύει ότι η ελληνική αγορά μπορεί να προσελκύσει ξένους επενδυτές και η ρύθμιση αυτή αναμένεται να βοηθήσει σημαντικά στο μέλλον.
“Υπάρχουν «κελεπούρια» στην Ελλάδα. Τρέξτε να αγοράσετε!”
Σύμφωνα με τον Μάικ Βασιλείου, «για αρκετά χρόνια η πώληση ενός ιδιωτικού νησιού ήταν κάτι εξαιρετικά σπάνιο. Οι λόγοι πολλοί, αλλά ο σημαντικότερος είναι η γραφειοκρατία που αποθάρρυνε κυρίως τους ξένους επενδυτές». Σύμφωνα με τον Μάικ Βασιλείου, μεταξύ των εμπλεκόμενων υπουργείων είναι τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας, Υποδομών και Πολιτισμού. Για την πώληση κάθε νησιού, πρέπει να υπάρχει γνωμάτευση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας ότι δεν διαθέτει αρχαία, όπως επίσης και της Δασικής Υπηρεσίας ότι δεν είναι χαρακτηρισμένο ως δασικό. Αντίστοιχα, χρειάζεται βεβαίωση από τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Ναυτιλίας (μέσω του Πολεμικού Ναυτικού) ότι το υπό αγορά νησί δεν υπόκειται σε δεσμεύσεις για λόγους εθνικής ασφάλειας. Να σημειωθεί ότι όλα τα πιστοποιητικά αυτά μπορεί να απαιτήσουν έως και δώδεκα μήνες, προκειμένου να εκδοθούν.
Ποιοι διαθέτουν ιδιωτικά νησιά
Οι περισσότεροι από τους κατόχους νησιών, οι οποίοι σήμερα τα διαθέτουν προς πώληση, τα έχουν κληρονομήσει από προγόνους τους, που με τη σειρά τους τα απέκτησαν στην αμέσως μετά την Τουρκοκρατία περίοδο. Ως εκ τούτου, πολλοί από τους ιδιοκτήτες υποχρεώθηκαν να καταφύγουν ακόμα και στον Άρειο Πάγο, προκειμένου να τα διεκδικήσουν. Οι περισσότεροι εξ αυτών πέτυχαν την έκδοση αποφάσεων που τους κατοχύρωναν τίτλους ιδιοκτησίας. Εκτός όμως από κληρονόμους και γόνους εύπορων οικογενειών, ανέκαθεν τα ιδιωτικά νησιά προσέλκυαν τους εφοπλιστές.
Εκτός από τον Ωνάση, που ήταν από τους πρώτους που απέκτησε δικό του νησί, σήμερα μεταξύ των κατόχων νησιών περιλαμβάνονται η οικογένεια Εμπειρίκου και ο Σπύρος Καρνέζης, μέσω της εταιρείας Vestri Trading, που διαθέτουν νησιά στο σύμπλεγμα των Πεταλιών, απέναντι από το Μαρμάρι της Εύβοιας. Στους Πεταλιούς διαθέτει νησί και η Παλόμα Πικάσο, κόρη του ζωγράφου Πάμπλο Πικάσο. Η ελληνοκυπριακή οικογένεια Χατζηιωάννου με συμφέροντα στη ναυτιλία (ο Στέλιος Χατζηιωάννου είναι ιδρυτής του ΕasyGroup) διαθέτει τη Σκυροπούλα στις Σποράδες. Ο Γιώργος Οικονόμου, μεγαλομέτοχος της εισηγμένης στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης Dryships, είναι ιδιοκτήτης του Κορτιανού στις Κυκλάδες, ενώ ο Αχιλλέας Μακρόπουλος, επίσης εφοπλιστής, έχει αποκτήσει τον Κυθρό στο Ιόνιο. Η οικογένεια Νομικού διαθέτει τη Χρίστιανη στη Σαντορίνη, ενώ ο Πέτρος Γουλανδρής, γιος του Νικολάου και της Ντόλλυς Γουλανδρή, το Ρευματονήσι στις Κυκλάδες, δίπλα στην Πάρο.
Sir Stelios: Ήρθε η ώρα για την Easyjet της Αφρικής;
Νησιά που πωλούνται
Όπως αποδεικνύουν οι πρόσφατες αγοραπωλησίες, η ζήτηση για την αγορά νησιών στην Ελλάδα προέρχεται κυρίως από ανθρώπους εκτός Ε.Ε. Επομένως, η νέα αυτή διάταξη εκτιμάται ότι θα ευνοήσει την επιτάχυνση των διαδικασιών για την υλοποίηση κι άλλων πωλήσεων. Στο επίκεντρο εκτιμάται ότι θα βρεθεί ένα ακόμα νησί-φιλέτο. Ο λόγος για τη νήσο Πάτροκλο, που βρίσκεται στα ανοιχτά του Σουνίου. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένη πηγή που επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμη, οι ιδιοκτήτες (οικογένεια Γιατράκου) βρίσκονται, από κοινού με ενδιαφερόμενο επενδυτή καναδικής προέλευσης, σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς, ώστε να διευκρινιστεί ποιο τμήμα του νησιού μπορεί να αξιοποιηθεί επενδυτικά και ποιο όχι. Λόγω της εγγύτητας του νησιού των 2.600 στρεμμάτων στην Αττική και των σημαντικών επενδυτικών του προοπτικών, η φερόμενη τιμή πώλησης εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 100 εκατομμύρια ευρώ.
Η ελληνική ναυτιλία αψηφά την κρίση
Για την πώληση κάθε νησιού, πρέπει να υπάρχει γνωμάτευση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας ότι δεν διαθέτει αρχαία, καθώς και της Δασικής Υπηρεσίας ότι δεν είναι χαρακτηρισμένο ως δασικό. Χρειάζεται βεβαίωση από τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Ναυτιλίας (μέσω του Πολεμικού Ναυτικού) ότι το υπό αγορά νησί δεν υπόκειται σε δεσμεύσεις για λόγους εθνικής ασφάλειας.
Στην προσπάθεια για προσέλκυση περισσότερων ξένων αγοραστών στην αγορά ακινήτων της χώρας, αναμένεται να συμβάλει θετικά ο νέος επενδυτικός νόμος, που θα παρέχει πενταετή άδεια παραμονής σε πολίτες εκτός Ε.Ε. που θα αγοράσουν ακίνητα αξίας τουλάχιστον 250.000 ευρώ.
*To κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Fortune, που κυκλοφορεί στα περίπτερα
Διαβάστε επίσης: Ποια είναι τα καλύτερα νέα ξενοδοχεία στην Ελλάδα
