Οι διαδηλώσεις που άλλαξαν τον κόσμο
- 01/05/2014, 19:12
- SHARE
Η Εργατική Πρωτομαγιά, η πλατεία Ταξίμ και ο πολίτης που στάθηκε μπροστά στα τανκς.
Της Μαρίας Τζωρτζάκη
Οι άνθρωποι πάντα διαδήλωναν, διαδηλώνουν και θα διαδηλώνουν. Για τα δικαιώματά τους (πολλά από αυτά που σήμερα θεωρούνται αυτονόητα), για την ανεξαρτησία τους, για να ασκήσουν πίεση στην εξουσία.
Μέσα στα χρόνια εξέφρασαν την οργή και την αγανάκτησή τους κάποιες φορές ειρηνικά και κάποιες όχι και τόσο. Κι αν ορισμένοι από τους αγώνες του πλήθους βάφτηκαν με αίμα, μέσα από τους κάδους που φλέγονταν, πάντα έλαμπε μία σπίθα ελπίδας. Από την Τουρκία μέχρι την Νέα Υόρκη και από την Ινδία μέχρι την Αθήνα, ο λαός βγήκε στους δρόμους και αντιστάθηκε σε ό,τι τον αδικούσε, τον υποβίβαζε ή του στερούσε την ελευθερία του. Με τις διαδηλώσεις.
Μερικές από αυτές πήραν τη μορφή εξέγερσης, μερικές έμειναν στην ιστορία γιατί επενέβησαν (επιτυχώς) σε αυτή. Και αυτές είναι οι δέκα (συν μία) που (θεωρούμε πως) άλλαξαν τον κόσμο.
Βοστόνη, Boston Tea Party, 1773
Χειμώνας του 1773 στη Βοστόνη. Ένα κρύο απόγευμα του Δεκεμβρίου πλήθος διαδηλωτών συγκεντρώθηκε στο λιμάνι της πόλης για να εμποδίσει την έλευση του πλοίου που μετέφερε τσάι από την Ανατολική Ινδία. Στόχος ήταν η κατάργηση του μονοπωλίου του εμπορίου τσαγιού, το οποίο μέχρι τότε ανήκε αποκλειστικά στην East India Company. Αυτή η μικρή επανάσταση ήταν σημαντική, γιατί πρόκειται για ένα από τα γεγονότα που οδήγησαν, τελικά, στην Αμερικάνικη Ανεξαρτησία.
Σικάγο, Πλατεία Haymarket, 1886 (Εργατική Πρωτομαγιά)
Την 1η Μαΐου γιορτάζεται η ημέρα των εργατών. Εκείνη τη μέρα το 1886, τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν, διεκδικώντας 8ωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Οι εργάτες, ξεκίνησαν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους για να διαδηλώσουν ειρηνικά στην πλατεία Haymarket. Τελικά, ο απολογισμός ήταν θλιβερός, αφού συνελήφθησαν οκτώ διαδηλωτές που δικάστηκαν, τέσσερις από αυτούς καταδικάστηκαν σε θάνατο και άλλος ένας αφαίρεσε μόνος του τη ζωή του στη φυλακή. Η διεθνής προβολή αυτής της δίκης δημιούργησε τα θεμέλια της Εργατικής Πρωτομαγιάς ως εργατικής γιορτής.
Ινδία, Satyagraha (Η Ειρηνική Μέθοδος της Ψυχής), 1930
Είναι η πιο σημαντική κίνηση για την ανεξαρτησία της Ινδίας από την Βρετανία. Οι Ινδοί δεν είχαν το δικαίωμα να εξάγουν το αλάτι τους, αλλά ήταν υποχρεωμένοι να το αγοράζουν επεξεργασμένο από την Αγγλία σε πολύ υψηλότερη τιμή. Τον Μάρτιο του 1930 ο Μαχάτμα Γκάντι ξεκίνησε μια πορεία 24 ημερών από το Ahmedabad στο Dandi, μαζεύοντας κόσμο στη διαδρομή. Όλοι μαζί βούτηξαν στη θάλασσα για να βγάλουν αλάτι. Περισσότεροι από 80.000 άνθρωποι κατέληξαν στη φυλακή για αυτή τους την πράξη.
Ουάσιγκτον, Πορεία για τα Κοινωνικά Δικαιώματα, 1963
Εδώ ακούστηκε ο θρυλικός «I Have a Dream» λόγος του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Πρόκειται για την ειρηνική συγκέντρωση περισσότερων από 200.000 ανθρώπων στην Ουάσινγκτον στις 28 Αυγούστου του 1963. Στόχος τους ήταν να συναντήσουν τον πρόεδρο Τζον Φ. Κένεντι και να διεκδικήσουν ίσα δικαιώματα για τους έγχρωμους πολίτες και για όλες τις μειονότητες. Η πορεία αυτή έμεινε γνωστή ως το γεγονός που οδήγησε στην ψήφιση του Civil Rights Act του 1964, που αναγνώριζε ίσα δικαιώματα σε όλους.
Νέα Υόρκη, Stonewall Inn, 1969
Οι φασαρίες που ακολούθησαν την εισβολή της αστυνομίας στο Stonewall Inn στις 28 Ιουνίου 1969 στη Νέα Υόρκη επηρέασαν πολύ την κοινή γνώμη σχετικά με τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων. Όταν το bar που ανήκε στη μαφία και όπου διασκέδαζαν gay άνδρες και γυναίκες έκλεισε, έγινε η αρχή για μια μεγάλη συζήτηση περί διακρίσεων.
Φιλιππίνες, People Power διαμαρτυρία, 1986
Η Κορασόν Ακίνο, που αποκαλούσε τον εαυτό της «απλή νοικοκυρά», ήταν εξόριστη στη Βοστόνη. Όταν επέστρεψε στις Φιλιππίνες, προσπάθησε να ρίξει το δικτάτορα Μάρκος από την εξουσία. Μετά από μήνες διαμαρτυριών και διενέργεια εκλογών με αποτέλεσμα που τον ευνοούσε και πάλι, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους της Μανίλα και ανάγκασαν τον ηγέτη να φύγει. Έτσι η Ακίνο ηγήθηκε μιας νέας, δημοκρατικής χώρας.
Κίνα, Πλατεία Tiananmen, 1989
Ένας πολίτης στέκεται μπροστά από παρατεταγμένα τανκς. Στην Κίνα, στην πλατεία Tiananmen το 1989 τα γεγονότα απαθανατίστηκαν από τις κάμερες και ήταν σκληρά. Τα τανκς και ο στρατός είχαν εντολή να πυροβολήσουν και ο ακριβής αριθμός των νεκρών δεν έγινε ποτέ γνωστός. Η θυσία αυτών των ανθρώπων έκανε όλο τον κόσμο να αντιμετωπίσει την Κίνα και τη διακυβέρνησή της με άλλο μάτι.
Νότια Αφρική, Purple Rain διαμαρτυρία, 1989
Η «Μωβ Βροχή» δεν είναι διάσημη μόνο για το χρώμα της μπογιάς με την οποία γέμισαν οι δρόμοι του Κέιπ Τάουν, αλλά και για το ότι ήταν μία από τις κυριότερες αιτίες που οδήγησαν στο να σταματήσει το απαρτχάιντ στην Αφρική. Τέσσερις μέρες πριν από τις εκλογές η αστυνομία άνοιξε τις κάνουλες και έρανε όσους διαδήλωναν με μωβ μπογιά για να τους «μαρκάρει» και να ξεχωρίζουν για τις πεποιθήσεις τους. Το σχέδιο των αρχών όμως απέτυχε, γιατί οι διαδηλωτές κατάφεραν να αποσπάσουν μία από τις κάνουλες και να γεμίσουν με τη μπογιά τα δημόσια κτίρια και τα γραφεία του National Party, του κόμματος που βρισκόταν τότε στην εξουσία.
Αθήνα, Δεκεμβριανά του 2008
Δεκέμβριος 2008. Πορείες διαμαρτυρίας, καταστροφές κτιρίων, γεγονότα που συντάραξαν την Αθήνα αλλά και όλη την Ελλάδα. Έλαβαν χώρα, αμέσως μετά από τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου, που διεπράχθη κατά τη διάρκεια επεισοδίων στα Εξάρχεια. Ονομάστηκαν αλλιώς και δεύτερα Δεκεμβριανά, ενώ η έκταση που πήραν ήταν τόσο μεγάλη, που κάποιοι έκαναν λόγο για εξέγερση. Ο πραγματικός χαρακτήρας των γεγονότων έγινε αντικείμενο πολιτικής και κοινωνικής τριβής και διχογνωμιών σχετικά με τη φύση και τα αίτιά τους.
Αίγυπτος, Πλατεία Tahrir, 25 Ιανουαρίου 2011
Μετά από 30 χρόνια στην εξουσία ο Χόσνι Μουμπάρακ βρέθηκε αντιμέτωπος με την πρώτη σοβαρή αντίδραση του αιγυπτιακού λαού. Για την ακρίβεια περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι μαζεύτηκαν στην πλατεία Tahrir για να εκφράσουν τον θυμό τους για την κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα τους. Για τις επόμενες δύο εβδομάδες οι δυνάμεις του Μουμπάρακ τους επιτίθεντο με πέτρες, δακρυγόνα και ό,τι άλλο είχαν στη διάθεσή τους. Στις 11 Φεβρουαρίου του 2011 ο πρώην πρόεδρος ανετράπη.
Τουρκία, Πλατεία Ταξιμ, 2013
Η πλατεία Ταξίμ στην Κωνσταντινούπολη, έγινε το σκηνικό όπου διαδραματίστηκαν οι μεγαλειώδεις τουρκικές διαδηλώσεις του 2013. Οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν από τις 28 Μαΐου, όταν οι πολίτες (υπό την ηγεσία των οικολόγων) αντέδρασαν στη δημιουργία εμπορικού κέντρου στο πάρκο Γκεζί. Οι κινητοποιήσεις εξελίχθηκαν σε ταραχές σε όλη τη χώρα, όταν μια ομάδα που κατέβαλε το πάρκο δέχθηκε επίθεση από την αστυνομία. Η αντίδρασή αυτή μεταμορφώθηκε σε κίνημα εναντίον της καθεστωτικής καταπίεσης.