Ποια είναι τα μεγάλα λάθη των διεθνών οίκων αξιολόγησης
Οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης μπήκαν στη ζωή και στο λεξιλόγιό μας στα χρόνια των μνημονίων. Ποια είναι, όμως, τα λάθη που κάνουν;
Ανάλυση που φέρει την υπογραφή του διακεκριμένου οικονομολόγου Νουριέλ Ρουμπινί φιλοξενούν οι Financial Times. Ο τίτλος είναι: «Τα νέα μεγάλα λάθη των διεθνών οίκων αξιολόγησης» και σε αυτό ο Ρουμπινί καταγράφει τα σφάλματα στα οποία υποπίπτουν σήμερα οι διεθνείς οίκοι.
«Οι οίκοι αξιολόγησης επιτελούν ένα σημαντικό ρόλο. Οι εταιρείες αυτές αξιολογούν τη δυνατότητα των οφειλετών, μεταξύ των οποίων και χώρες, να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Επειδή οι ρυθμιστικές αρχές συχνά διαφέρουν στην αξιολόγηση του ρίσκου που ενέχει η απόκτηση ενός στοιχείου ενεργητικού, είναι οι οίκοι που υποδεικνύουν τελικά πού μπορούν να επενδύσουν οι επενδυτές και πόσο.
Βοηθούν να καθοριστεί πόσα είναι διατεθειμένες να δανείσουν οι τράπεζες και πόσα πρέπει να πληρώσουν οι κυβερνήσεις και οι πολίτες τους για να δανειστούν. Ενημερώνουν με ποιον είναι διατεθειμένες να συνεργαστούν οι εταιρείες και με ποιους όρους», εξηγεί ο Ρουμπινί και προσθέτει:
«Επί της αρχής, η πιστοληπτική αξιολόγηση θα έπρεπε να βασίζεται σε στατιστικά μοντέλα για τις χρεοκοπίες του παρελθόντος. Στην πράξη, επειδή έχουν υπάρξει πολύ λίγες χρεοκοπίες, η αξιολόγηση των κρατών είναι συχνά μια πολύ υποκειμενική διαδικασία. Οι αναλυτές παρακολουθούν τις εξελίξεις από τη Νέα Υόρκη έως το Λονδίνο, πραγματοποιώντας επισκέψεις μόνον όταν είναι απολύτως απαραίτητο λόγω μιας αξιοσημείωτης κρίσης, ή επειδή μια χώρα πλήρωσε για να επαναξιολογηθεί.
Αυτό σημαίνει ότι οι αξιολογήσεις δεν βασίζονται στις τελευταίες εξελίξεις και ότι οι υποβαθμίσεις έρχονται με καθυστέρηση. Επιπλέον οι οίκοι αξιολόγησης μπορεί να μην έχουν τα κατάλληλα εργαλεία για να παρακολουθήσουν σημαντικές παραμέτρους, όπως η δυνατότητα μιας χώρας να καινοτομεί και η οικονομική κατάσταση μη κρατικών οντοτήτων».
Παράλληλα, ο Ρουμπινί τονίζει: «Οι επενδυτές έχουν προσπαθήσει να βρουν αξιόπιστες εναλλακτικές στους οίκους αξιολόγησης. Οι μετρήσεις της αγοράς για το ρίσκο -όπως οι αποδόσεις των ομολόγων ή τα ασφάλιστρα κινδύνου (credit default swaps)- αντιδρούν γρήγορα στις αλλαγές (και πολλές φορές υπεραντιδρούν), αλλά δεν αποτελούν συστημικούς μηχανισμούς για την αποκάλυψη κρυφών κινδύνων και την αποτροπή κρίσεων.
Για να αξιολογήσει κανείς τον μακροοικονομικό κίνδυνο μιας χώρας, πρέπει να εξετάσει προσεκτικά τους ισολογισμούς της, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων στο τραπεζικό σύστημα και στον ευρύτερο τραπεζικό τομέα».
Και καταλήγει: «Ο εντοπισμός του ρίσκου δεν είναι εύκολη υπόθεση και είναι δελεαστικό να αφήνεις τους άλλους να κάνουν τη σκληρή δουλειά. Αλλά οι οίκοι αξιολόγησης ακολουθούν μια ad hoc και αργή διαδικασία. Τα σήματα της αγοράς, όπως οι αποδόσεις των ομολόγων, είναι πολύ ευμετάβλητα και «θορυβώδη». Χρειάζεται συστηματική ανάλυση βασισμένη σε στοιχεία για να κατανοήσει κανείς τους κινδύνους που κρύβονται σε ένα παγκόσμιο σκηνικό που αλλάζει».
