Ως εδώ

Η εικόνα του νεκρού τρίχρονου Aylan Kurdi συγκλονίζει. Κι όμως, η λέξη «συγκλονίζει» είναι πολύ μικρή για να περιγράψει αυτό το ατελείωτο δράμα. Η φωτογραφία του θαλασσοπνιγμένου παιδιού που ξεβράστηκε στα τουρκικά παράλια δεν ήρθε εδώ για να περάσει απαρατήρητη. Θα μας στοιχειώνει όλους. Ακόμη κι αν πολλοί θέλουν να την ξεχάσουν, ή κάνουν πως δεν την βλέπουν. Ή, ακόμη χειρότερα, θίγονται και διαμαρτύρονται επειδή δεν είναι «πρέπον» να αναμεταδίδουμε τόσο «σκληρές» εικόνες.

Όμως ποια εικόνα είναι πραγματικά «σκληρή»; Ο πνιγμένος Aylan ή η φρίκη ενός ατέρμονου πολέμου που έχει γεννήσει τις μεγαλύτερες φρικαλεότητες του 21^ου αιώνα; Γιατί αυτό που συμβαίνει στη Συρία, το Ιράκ και τα κουρδικά εδάφη δεν είναι «ένας ακόμη πόλεμος». Είναι «Ο» πόλεμος. Είναι μια κατάμαυρη κηλίδα στην ανθρώπινη ιστορία που δεν πρέπει να ξεχαστεί ποτέ.

Τα προσφυγικά κύματα Σύρων, Ιρακινών και πολλών ακόμη εθνοτήτων από τις εμπόλεμες ζώνες της ευρύτερης περιοχής, μετέτρεψαν τη Μεσόγειο τους χειμώνες που μας πέρασαν σε ένα απέραντο νεκροταφείο. Όμως τα μηνύματα δεν τα πήραμε. Η Ευρώπη, ή αλλιώς ο αποκαλούμενος «Δυτικός κόσμος», δεν αντέδρασε. Οι εικόνες από τα καμένα πτώματα, τα παραμορφωμένα σώματα αμάχων και τα μικρά παιδιά που με αφρούς στο στόμα υπέφεραν μετά τη χρήση χημικών όπλων σε κατοικημένες περιοχές της Συρίας, έθεσε τους δυτικούς συμμάχων προ των ευθυνών τους. Η απάντησή τους ήταν ελλιπής και, όπως έδειξε η εξέλιξη της κατάστασης, ανούσια.

Μπορεί κάποια –ή όλα- τα χημικά όπλα του καθεστώτος Άσαντ να καταστράφηκαν κάπου στα ανοιχτά της Κρήτης, αλλά ο πόλεμος, που ισοπεδώνει ολόκληρες πόλεις σκοτώνει κατά χιλιάδες τους κατοίκους τους και σβήνει από τον χάρτη λαμπρά ανθρώπινα δημιουργήματα χιλιάδων ετών, παραμένει εκεί.

Υπολογίζεται ότι από τα 20 εκατ. κατοίκων της Συρίας περίπου τα 12 εκατ. εγκατέλειψαν τα σπίτια τους. Από αυτούς, τα 8 εκατ. έχουν εγκατασταθεί σε άλλες περιοχές εντός της χώρας. 4 εκατ. ζουν σε προσφυγικούς καταυλισμούς στις γειτονικές χώρες (Τουρκία, Λίβανο, Ιορδανία). Κι από όλους αυτούς τους ανθρώπους, μόλις 250.000 έχουν καταφέρει να φτάσουν σε εδάφη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ακαδημαϊκοί, ανθρωπιστικές οργανώσεις, αλληλέγγυες ομάδες, εθελοντές και αμέτρητες ακόμη συλλογικότητες σε ολόκληρο τον κόσμο εκλιπαρούν τις κυβερνήσεις της Δύσης να σταματήσουν την καταστροφή. Να δώσουν ένα τέλος στις εικόνες φρίκης για να μην ξαναδούμε κανέναν Aylan να ξεβράζεται πνιγμένος σε κάποια παραλία. Ζητούν να εμποδιστούν οι διακινητές προσφύγων – όχι με τις υποσχόμενες στρατιωτικές ενέργειες εναντίον τους, αλλά με το να δέχονται τους πρόσφυγες από τη Συρία στις πρεσβείες και τα προξενεία τους στις χώρες όπου συγκεντρώνονται. Να ανοίξουν τις διπλωματικές τους αποστολές κυρίως στην Τουρκία, για να μπορούν οι άνθρωποι που κατάφεραν να γλιτώσουν προσωρινά από τον άμεσο θάνατο, να ταυτοποιούνται και να κατευθύνονται οργανωμένα κι ακίνδυνα σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Αντ’ αυτού –κι εδώ είναι η παράνοια ενός εγκλήματος χωρίς καμία απολύτως «λογική»- οι άνθρωποι που καταφεύγουν στις χώρες γύρω από τη Συρία κι επιθυμούν να περάσουν στην Ευρώπη, πληρώνουν χιλιάδες δολάρια σε διακινητές για να φτάσουν στα ελληνικά νησιά ή τη Νότια Ιταλία. Και μόλις τα καταφέρουν (ή αν τα καταφέρουν) οι αρχές τους καταγράφουν κανονικά. Σαπισμένες βάρκες και φουσκωτά που αγοράζουμε για τα παιδιά μας στην παραλία γεμίζουν ασφυκτικά με δεκάδες ανθρώπους. Άνδρες, γυναίκες, παιδιά. Παιδιά! Σαν τον Aylan. Τα οποία περνούν θανάσιμους κινδύνους έως ότου διασχίσουν τις χώρες-«ορμητήρια» και μπουν σε μια μισοβυθισμένη βάρκα με την ελπίδα να μη βουλιάξει. Να μην την πάρει το κύμα. Να μην πέσει πάνω στα βράχια.

Οι βάρκες αυτές συνήθως καταστρέφονται μεσοπέλαγα. Ή αναποδογυρίζουν. Οι άνθρωποι μέσα πανικοβάλλονται μόλις δουν άλλο πλοιάριο· είτε είναι της ακτοφυλακής, είτε οτιδήποτε άλλο. Και πέφτουν στο νερό. Κι ύστερα το κύμα ξεβράζει στην ακτή τα νεκρά τους κορμιά. Σαν αυτό του Aylan.

Στην κάμερα του Al Jazeera o 13χρονος Kinan Masalmeh έδωσε τη μία και μοναδική λύση στο ατελείωτο δράμα ενός πολέμου που δεν πρέπει να ξεχάσουμε ποτέ. «Χρειαζόμαστε εδώ και τώρα τη βοήθειά σας. Σταματήστε τον πόλεμο. Δεν θέλουμε να μείνουμε στην Ευρώπη, απλώς σταματήστε τον πόλεμο».

Πόσο πιο ξεκάθαρο μήνυμα να σταλεί στις ευρωπαϊκές ηγεσίες από αυτό του Kinan; Τι άλλο πρέπει επιτέλους να ειπωθεί; Πόσες ακόμη εικόνες νεκρών παιδιών στα παράλιά μας μπορούμε να αντέξουμε; Γιατί θα πρέπει να στέλνουμε –ως Ευρωπαίοι- τις ειδικές δυνάμεις τις αστυνομίας σε μέρη όπου χρειάζονται γιατροί, νοσηλευτές, φαγητό, νερό και άνθρωποι που θα καταγράφουν τους πρόσφυγες γρήγορα και με αξιοπρέπεια, για να μην θαλασσοπνίγονται στη Μεσόγειο; Έπρεπε να διαπιστώσουμε τώρα ότι τα τρία τελευταία καλοκαίρια κολυμπούμε σε φαινομενικά θερμές και «φιλόξενες» θάλασσες γνωρίζοντας ότι έχουν μετατραπεί σε υγρό τάφο χιλιάδων ανθρώπων;

Σταματήστε τον πόλεμο τώρα, θα συμπληρώσω κι εγώ, χωρίς να έχει ο δικός μου λόγος καμία σημασία μπροστά στα λόγια του Kinan, που από τη Συρία και τη φρίκη του πολέμου βρέθηκε στην Ουγγαρία να περιγράφει στα 13 του χρόνια με απόλυτη διαύγεια τι είναι εκείνο που πραγματικά πρέπει να γίνει. Χωρίς να συνεχίσουμε να εφευρίσκουμε εμπόδια, σαν την ήδη «παραβιασμένη» συνθήκη Δουβλίνο Ι ή ΙΙ ή ΙΙΙ ή όπως αλλιώς λέγεται.

Δίχως να ρίχνουμε άλλο νερό στον μύλο της ρατσιστικής ακροδεξιάς που εκμεταλλεύεται σε ολόκληρη την Ευρώπη την κατάσταση για να αναγεννήσει μίση και πάθη που ανήκουν σε μια άλλη εποχή, επτά δεκαετίες πριν· που αιματοκύλησαν και τότε την ανθρωπότητα στο όνομα μιας παράνοιας που ξεπερνά τα στενά όρια μιας «εμπόλεμης σύρραξης».

Το δράμα των προσφύγων είναι η τελευταία ευκαιρία αυτής της γενιάς να αποδείξει ότι είναι πραγματικά «άνθρωποι». Χωρίς άλλα κροκοδείλια δάκρυα για όλους εκείνους τους Aylan που χάθηκαν στα νερά της Μεσογείου. Ας ακούσουμε επιτέλους τον 13χρονο Kinan. Το παιδί που από καθαρή «τύχη» δεν είχε τη μοίρα του τρίχρονου συμπατριώτη του. Ακόμη…