Η πραγματική βόμβα στην οικονομία της Κίνας
Το χρέος της αγοράς ακινήτων ίσως έχει την ίδια επίδραση στην οικονομία της Κίνας που είχε και σ’ εκείνη των ΗΠΑ.
του Κρις Μάθιους για το fortune.com
Καθώς περισσότερα κακά οικονομικά νέα κάνουν την εμφάνισή τους σε σχέση με την Κίνα, η προσοχή είναι στραμμένη στη χρηματιστηριακή αστάθεια της χώρας και την πιθανότητα οι επιδράσεις αυτού του φαινομένου να γίνουν αισθητές στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.
Η πτώση των κινεζικών μετοχών έρχεται ως αποτέλεσμα της επιβραδυνόμενης οικονομίας και θα διογκώσει τα προβλήματα της χώρας καθώς οι επενδυτές χάνουν πολλά χρήματα με κάθε διαδοχικό κατρακύλισμα. Όμως, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι αν και οι μεταβολές στο χρηματιστήριο είναι αυτές που εμφανίζονται στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, αυτό που πραγματικά καθορίζει τη μοίρα μιας οικονομίας είναι οι αγορές χρέους.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το χρηματοπιστωτικό σύστημα σχεδόν κατέρρευσε αφότου οι σημαντικότεροι χρηματοπιστωτικοί θεσμοί της χώρας στοιχημάτισαν στην ιδέα ότι οι τιμές των ακινήτων θα συνέχιζαν να αυξάνονται για πάντα, ή ότι η «χρηματοοικονομική μηχανική» θα τους έσωζε όταν οι τιμές θα έπεφταν τελικά. Στην Κίνα, η αγορά ακινήτων λειτουργεί εντελώς διαφορετικά, αλλά παραμένει η κινητήρια δύναμη πίσω από μια τεράστια έκρηξη χρέους που πλέον απειλεί ολόκληρη την οικονομία της.
Στις ΗΠΑ, οι εγγυημένες υποχρεώσεις χρέους συνέβαλλαν στη δημιουργία της ζήτησης για επένδυση σε ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια, ενώ τελικά πολλοί ιδιοκτήτες κατέληξαν να μην είναι σε θέση να αποπληρώσουν το χρέους αφότου η φούσκα έσκασε. Στην Κίνα, δεν υπάρχει ατομική ιδιοκτησία της γης όπως υπάρχεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, και άρα δεν υπάρχει και το πρόβλημα της λήψης ενυπόθηκων δανείων από τον μέσο πολίτη, ο οποίος στη συνέχεια δεν θα μπορεί να το αποπληρώσει. Οι τοπικές αρχές, μη όντας σε θέση να θεσπίσουν φόρους, βασίζονται σε «εργαλεία χρηματοδότησης τοπικής αυτοδιοίκησης» (LGFV) για να χρηματοδοτήσουν έργα υποδομών. Όπως έχει γράψει ο Λιάο Φαν, καθηγητής στην Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών:
«Αν και φέρουν τον επιχειρηματικό μανδύα, τα LGFV είναι μάλλον κλάδος της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το πιο αξιόπιστο περιουσιακό τους στοιχείο είναι η γη. Και συχνά χρησιμοποιούν τη γη ως βασική εγγύηση για την εξασφάλιση μακροχρόνιων δανείων από την Αναπτυξιακή Τράπεζα της Κίνας. Με αυτή την αρχική χρηματοδότηση, τα LGFV ξεκινούν τη λειτουργία τους και δανείζονται περαιτέρω μέσω βραχυπρόθεσμων δανείων από κρατικές εμπορικές τράπεζες ή μέσω της πώλησης ομολόγων στη διατραπεζική αγορά ομολόγων. Εφόσον τα έσοδα από την πώληση ή εκμετάλλευση της γης είναι το κύριο μέσο για την αποπληρωμή τέτοιων χρεών, οι τοπικές διοικήσεις που βρίσκονται πίσω από τα LGFV έχουν κάθε λόγο ώστε να διατηρούν την τιμή της γης σε υψηλά επίπεδα ώστε να συνεχίζουν τον κύκλο».
Οι τοπικές αρχές δανείζονται αυτά τα χρήματα με την ευχή της κεντρικής κυβέρνησης. Στην πραγματικότητα, το πακέτο ύψους 570 δισεκατομμυρίων δολαρίων που επαινέθηκε ως η κινέζικη απάντηση στην κρίση – και μάλιστα μια απάντηση πολύ μεγαλύτερη από εκείνη των ΗΠΑ αν συγκρίνουμε το ΑΕΠ της κάθε χώρας – προήλθε μέσω χρέους της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτό το πρόγραμμα συνέβαλλε στην οικονομική ανάπτυξη της Κίνας από το 2008 μέχρι σήμερα, αλλά πλέον δείχνει τα όριά του. Καθώς η ανάπτυξη της χώρας επιβραδύνεται, η κεντρική κυβέρνηση ανησυχεί για την ικανότητα των τοπικών αρχών να χρηματοδοτήσουν το χρέους.
Μόνο ο χρόνος θα επιτρέψει να αποκαλυφθεί η πλήρης διάσταση της οικονομικής επιβράδυνσης της Κίνας. Όμως, αν φτάνουμε κοντά στο σημείο έναρξης μιας χρηματοοικονομικής κρίσης στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της χώρας, οι αγορές χρέους θα είναι πρώτες που θα καταρρεύσουν.
