Grant Thornton: Η εικόνα των ελληνικών επιχειρήσεων σήμερα

Μελέτη με τίτλο: «Επανεκκίνηση της ελληνικής επιχειρηματικότητας στο νέο οικονομικό περιβάλλον» παρουσιάζει το βράδυ της Τρίτης σε εκδήλωση στην Αθήνα η Grant Thornton. Ο διεθνής οίκος, αξιοποιώντας ιστορικά και τα μετέπειτα χρηματοοικονομικά στοιχεία, αποτυπώνει την τρέχουσα οικονομική πραγματικότητα που βιώνουν οι ελληνικές επιχειρήσεις.

Αναλυτικά, στα βασικά συμπεράσματα της έρευνας συγκαταλέγονται:

– Ο κύκλος εργασιών των εταιρειών του δείγματος για το 2015 θα μειωθεί κατά 3,1%. Ωστόσο, αν εξαιρεθεί ο τομέας Επεξεργασίας και Εμπορίας Πετρελαιοειδών, παρατηρείται ότι υπάρχουν τομείς που αναμένεται να παρουσιάσουν άνοδο, δημιουργώντας τάσεις ανάπτυξης για το τρέχον έτος. Εν τούτοις, παραμένει το ερώτημα το οποίο δεν μπορεί να απαντηθεί αυτή τη στιγμή, πόσο θα επηρεαστεί η ανοδική τάση από τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων και από τα εισπρακτικά μέτρα τα οποία θα ληφθούν στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος, της επιτυχούς αξιολόγησης και της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.

Εξετάζοντας μεμονωμένους κλάδους, παρατηρείται ότι σημαντική άνοδο αναμένεται να έχουν κλάδοι που σχετίζονται με τον τουρισμό, όπως τα Ξενοδοχεία, με την πρωτογενή παραγωγή, όπως τα Αγροτικά Προϊόντα και με ορισμένα καταναλωτικά προϊόντα, όπως το Εμπόριο και Αντιπρόσωποι-Εισαγωγείς Οχημάτων.

– Ιδιαίτερα θετική σημασία έχει η αναμενόμενη απόδοση σε τομείς οι οποίοι έχουν καταγράψει υψηλές απώλειες κατά την περίοδο 2009-2014 και φαίνεται να σταθεροποιούνται το 2015. Συγκεκριμένοι κλάδοι των Βιομηχανικών Αγαθών, των Προϊόντων και Υπηρεσιών Υγείας, αναμένεται ότι θα κινηθούν σε ανοδική τροχιά για το 2015. Ωστόσο και στο 2015 οι μισοί περίπου κλάδοι συνεχίζουν να καταγράφουν απώλειες ή να κινούνται οριακά.

– Από την ανάλυση του μοντέλου αξιολόγησης «financial growth/health matrix», σε σχέση με το προηγούμενο έτος, παρατηρείται βελτίωση του γενικού οικονομικού κλίματος, όπως αυτό εκφράζεται από τη μετατόπιση κλάδων προς ευνοϊκότερες περιοχές του μοντέλου είτε λόγω βελτίωσης της οικονομικής τους θέσης είτε βελτίωσης της δυναμικής τους είτε λόγω και των δύο.

– Ως «Illuminators», (Υγιής χρηματοοικονομική διάρθρωση και προοπτική ανάπτυξης) αναγνωρίζονται κλάδοι, όπως Είδη Προσωπικής Φροντίδας, Ανακύκλωσης και Διαχείρισης Απορριμμάτων, Αεροπορικών Εταιρειών, αλλά και βιομηχανικοί κλάδοι, όπως Χημικά και Πλαστικά. Παράλληλα, αναγνωρίζονται και αναπτυσσόμενοι κλάδοι, όπως οι Μεταφορές, αλλά και παραδοσιακοί, όπως ο Καπνός.

– Ως «Spotlighters», (Υψηλή μόχλευση και προοπτική ανάπτυξης) αναγνωρίζονται κλάδοι, όπως Ξενοδοχεία και Σούπερ Μάρκετ. Επίσης, κλάδοι πρωτογενούς παραγωγής, όπως Αγροτικά Προϊόντα, Κτηνοτροφία, αλλά και προϊόντα και δραστηριότητες σχετικές με αυτούς τους τομείς π.χ. Εμπόριο Φρούτων και Λαχανικών.

– Ως «Moonlighters», (Υγιής χρηματοοικονομική διάρθρωση και σχετικά περιορισμένη ή καθόλου ανάπτυξη) αναγνωρίζονται κλάδοι, όπως Φαρμακευτικών Εταιρειών και Διαφόρων Ειδών Διατροφής, Παραγωγής Αλκοολούχων Ποτών και Υποστήριξης Χερσαίων Μεταφορών.

– Ως «Gloomers» (Υψηλή μόχλευση και σχετικά περιορισμένη ή καθόλου ανάπτυξη) αναγνωρίζονται κλάδοι, όπως Ιχθυοκαλλιέργειες, Ακίνητη Περιουσία, Διάφορα Βιομηχανικά Προϊόντα, Εκδόσεις, Τηλεόραση, Εφημερίδες, Διαφήμιση, Ιατρικές Υπηρεσίες και Κλωστοϋφαντουργία.

– Από τη χαρτογράφηση σε επίπεδο εταιρειών, της ελληνικής επιχειρηματικότητας, προκύπτει βελτίωση του οικονομικού κλίματος το προηγούμενο έτος. Αρκετές επιχειρήσεις βελτιώνουν τα θεμελιώδη μεγέθη τους και διαφοροποιούνται από τον κλάδο στον οποίο ανήκουν.

– Εξαιρώντας τον τομέα Επεξεργασίας και Εμπορίας Πετρελαιοειδών, ο κύκλος εργασιών των εταιρειών του δείγματος έχει μειωθεί κατά 13% στην εξεταζόμενη περίοδο. Ικανοποιητικός αριθμός εταιρειών ανακτά επίπεδα δραστηριότητας προ κρίσης, εντούτοις οι απώλειες στις υπόλοιπες εταιρείες είναι σημαντικές.

– Από την εξέταση του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων ανάλογα με το μέγεθός τους, φαίνεται ότι αυτό αποτελεί κρίσιμο παράγοντα. Οι πολύ μεγάλες επιχειρήσεις φαίνεται να αυξάνουν τον κύκλο εργασιών τους, εντούτοις, εάν δεν λάβουμε υπόψη τον τομέα Επεξεργασίας και Εμπορίας Πετρελαιοειδών, συνάγεται ότι έχουν χάσει το 10% των πωλήσεών τους. Αντίθετα, σε επίπεδο μικρών εταιρειών, αυτές έχουν απολέσει το 35% των πωλήσεών τους.

– Η συνολική λειτουργική κερδοφορία εμφανίζεται μειωμένη κατά 32% (4,8 δισ. ευρώ) από το 2009 στο 2014. Η συρρίκνωση της λειτουργικής κερδοφορίας των εταιρειών συμπίεσε σχεδόν κατά 30% το σχετικό περιθώριο. Οι μισές επιχειρήσεις έχουν δει την κερδοφορία τους να μειώνεται στην εξεταζόμενη περίοδο. Αξιοσημείωτο είναι ότι, όπως φαίνεται, οι επιχειρήσεις μικρότερου μεγέθους είναι πιο προσαρμοστικές στις νέες συνθήκες. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, η συνολική κερδοφορία προ φόρων των επιχειρήσεων του δείγματος εμφανίζεται μειωμένη κατά 86% ( 5,3 δισ. ευρώ). Ενθαρρυντική η διαπίστωση ότι κατά τα δύο τελευταία έτη αυξάνεται ο αριθμός των εταιρειών με κερδοφορία. Εντούτοις, τα προβλήματα ρευστότητας παραμένουν.

– Κύρια συνέπεια της μείωσης της κερδοφορίας αποτέλεσε η μείωση του φόρου εισοδήματος που επιβάρυνε τις επιχειρήσεις κατά 60% στην εξεταζόμενη περίοδο, κάνοντας εμφανές ότι η συρρίκνωση της δραστηριότητας και αποδοτικότητας των επιχειρήσεων έχει πολλαπλασιαστικά αρνητικά αποτελέσματα στη φοροδοτική τους ικανότητα.

– Μείωση του απασχολούμενου προσωπικού στις εταιρείες του δείγματος κατά 19% αναδεικνύει τη σφοδρή κάμψη της απασχόλησης, επικυρώνοντας το κύριο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας.

– Στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, οι μισές επιχειρήσεις παρουσιάζουν μείωση της καθαρής περιουσίας τους.

– Στην εξεταζόμενη περίοδο, ο καθαρός δανεισμός των επιχειρήσεων μειώθηκε κατά 7,5 δισ. ευρώ Η μείωση στο συνολικό καθαρό δανεισμό των επιχειρήσεων έχει τις βάσεις της κυρίως στην αδυναμία πρόσβασης σε νέα δανειακά κεφάλαια και την αυξανόμενη πίεση από πλευράς χρηματοπιστωτικού τομέα για την αποπληρωμή δανειακών υποχρεώσεων που έχουν ως συνέπεια τη συρρίκνωση πραγματοποίησης νέων επενδύσεων.

– Μια στις επτά επιχειρήσεις κατά μέσο όρο έχει δανεισμό υψηλότερο από τον κύκλο εργασιών της. Η σχετική εικόνα είναι εντονότερη, όσο μειώνεται το μέγεθος των επιχειρήσεων. Το 2014, καθαρός δανεισμός 18,2 δισ. ευρώ αποδίδεται σε επιχειρήσεις των οποίων ο δανεισμός υπερέβαινε τις πωλήσεις τους.

– Η αποπληρωμή του δανεισμού για αρκετούς κλάδους είναι σχεδόν αδύνατη υπό τις παρούσες συνθήκες με το δανεισμό τους να έχει διαμορφωθεί σε επίπεδα δραστηριότητας που δεν προβλέπεται να ανακτηθούν στο άμεσο μέλλον.

– Ο δείκτης ρευστότητας των περισσότερων επιχειρήσεων είναι οριακός. Περισσότερες από 1 στις 4 επιχειρήσεις δεν καλύπτουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις τους με τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία του ενεργητικού τους. Στις επιχειρήσεις αυτές, το συνολικό έλλειμμα κεφαλαίου κίνησης ανέρχεται στα 11,3 δις, ευρώ το οποίο θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί.

– Η έλλειψη ρευστότητας παραμένει το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η αγορά και καλούνται να λύσουν οι επιχειρήσεις. Η περαιτέρω συμπίεση του εργασιακού κόστους, η αύξηση στους φόρους και η έλλειψη επενδύσεων, που θα δημιουργούσαν συνθήκες ρευστότητας και νέων θέσεων εργασίας, θα επιτείνει το πρόβλημα με απρόβλεπτες συνέπειες στην απόδοση των επιχειρήσεων.

Σκοπός της έρευνας είναι η συστηματική παρακολούθηση της χρηματοοικονομικής απόδοσης και διάρθρωσης 4.997 ελληνικών επιχειρήσεων, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε 88 διαφορετικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Η ανάλυση χρησιμοποιεί ιστορικά χρηματοοικονομικά μεγέθη της περιόδου 2009-2014, προκειμένου να αποτυπώσει την τρέχουσα οικονομική πραγματικότητα που βιώνουν οι ελληνικές επιχειρήσεις.