Ο κυρίαρχος Ερντογάν και η επόμενη μέρα της Τουρκίας

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ετοιμάζεται να διορίσει μια κυβέρνηση που θα βρίσκεται πλήρως υπό τον έλεγχό του, μετά την τόσο συντριπτική, όσο και αναπάντεχη νίκη του κόμματός του στις βουλευτικές εκλογές, η οποία έκανε να αναβιώσουν οι φόβοι για τις αυταρχικές παρεκκλίσεις του.

Κόντρα σε όλα τα προγνωστικά, το ισλαμοσυντηρητικό κόμμα του Ερντογάν, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), επιβλήθηκε κερδίζοντας το 49,4% των ψήφων και μια απόλυτη πλειοψηφία 316 εδρών στο 550μελές κοινοβούλιο, σύμφωνα με τα οριστικά αποτελέσματα που μεταδόθηκαν τη νύκτα από τα τουρκικά τηλεοπτικά δίκτυα συνεχούς ενημέρωσης.

Μόλις πέντε μήνες μετά την ηχηρή υποχώρηση που σημείωσε στις εκλογές της 7ης Ιουνίου, οι χθεσινές εκλογές ήταν μια λαμπρή ρεβάνς για τον Ερντογάν, ο οποίος είναι εδώ και 13 χρόνια ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης της χώρας και η διακυβέρνησή του προκαλεί ολοένα και περισσότερες ανησυχίες.

Ο ισχυρός ανήρ της χώρας γιόρτασε συμβολικά σήμερα την επιτυχία του με μια προσευχή στο τζαμί του Εγιούπ, όπως έκαναν οι νέοι σουλτάνοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

“Η βούληση του έθνους εκφράσθηκε υπέρ της σταθερότητας (…) ανέκαθεν έλεγα ‘ένα έθνος, μια σημαία, μια χώρα, ένα κράτος'”, δήλωσε εκφράζοντας την ικανοποίησή του.

Σίγουρος για τον εαυτό του, ο αρχηγός του κράτους επωφελήθηκε από την περίσταση για να κάνει κήρυγμα στους επικριτές του, ιδιαίτερα σ’ αυτούς του ξένου Τύπου. “Όλος ο κόσμος οφείλει να σεβαστεί την εθνική βούληση (…) δεν είδα και πολύ αυτόν τον σεβασμό”, σχολίασε ο Ερντογάν.

Η χθεσινή εκλογική επιτυχία του έγινε ομόφωνα δεκτή ως έκφραση της επιθυμίας των τούρκων ψηφοφόρων για σταθερότητα, σε μια χώρα που από την αρχή του καλοκαιριού αντιμετωπίζει την επανάληψη της κουρδικής σύγκρουσης και την τζιχαντιστική απειλή, μετά την επίθεση αυτοκτονίας η οποία στοίχισε τη ζωή 102 ανθρώπων μπροστά από τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Άγκυρας.

“Πνεύμα ενότητας”

Σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός του, ο Αχμέτ Νταβούτογλου, εμφανίσθηκαν ως εγγυητές της ασφάλειας της χώρας επισείοντας το φάσμα του “χάους”.

Οι εκλογές αυτές “έδειξαν την επιτυχία της στρατηγικής του Ερντογάν, ο οποίος δοκίμασε και πάλι την τύχη του στις κάλπες, πήρε ρίσκα για τη χώρα και άλλαξε την προτεραιότητά του από την οικονομία στην ασφάλεια”, συνόψισε σήμερα ο Μουράτ Γετκίν, αρθρογράφος στο Hürriyet Daily News.

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι οικονομικές αγορές χαιρέτισαν την αναγγελθείσα επιστροφή της χώρας σε μια “μονοκομματική κυβέρνηση”, θεωρώντας πως θα φέρει άμεσα τη σταθερότητα.

Το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης σημείωσε άλμα άνω του 5% και η τουρκική λίρα ανέκτησε δυνάμεις σε σχέση με το δολάριο και το ευρώ. Όμως η άνοδος αυτή μπορεί να είναι βραχείας διαρκείας. “Μένει να δούμε αν το AKP θα προσπαθήσει να ανακτήσει την οικονομική αξιοπιστία του που σταδιακά διαβρώθηκε τα τελευταία χρόνια”, προειδοποίησε ο Ουίλιαμ Τζάκσον της Capital Economics.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασε απλώς σήμερα την ικανοποίηση της για “την ισχυρή δέσμευση του τουρκικού λαού στις δημοκρατικές διαδικασίες” και πρόσθεσε πως είναι έτοιμη να εργασθεί με τη μελλοντική κυβέρνηση, ιδιαίτερα πάνω στο πιεστικό ζήτημα των μεταναστών.

Το Βερολίνο έπραξε το ίδιο και παρακίνησε το καθεστώς να ηγηθεί της χώρας “σε πνεύμα εθνικής ενότητας και συμβιβασμού”.

Η τουρκική αντιπολίτευση, ζαλισμένη ακόμη από την ήττα της, εξέφρασε ρητά ανησυχίες για την επιστροφή του Ερντογάν σε πλήρη ισχύ, καταγγέλλοντας τις αυταρχικές παρεκκλίσεις του.

“Νίκη του φόβου”

“Το καθεστώς θα γίνεται όλο και πιο αυταρχικό και θα ασκεί ακόμη περισσότερες πιέσεις”, προβλέπει ο αρθρογράφος Καντρί Γκιουρσέλ της al-Monitor, “αυτό είναι που είχε συμβεί μετά τις εκλογές του 2011 τις οποίες είχε κερδίσει με 50% των ψήφων”.

Οι παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) εξέφρασαν έτσι σήμερα τη λύπη τους για το επίπεδο της “βίας” κατά την προεκλογική εκστρατεία. “Η εκστρατεία σηματοδοτήθηκε από υπερβολικά πολύ φόβο και ο φόβος είναι ο εχθρός της δημοκρατίας”, υπογράμμισε ο Αντρέας Γκρος, Ελβετός βουλευτής του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Χθες, Κυριακή, το βράδυ, ο επικεφαλής του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) Σελαχατίν Ντεμιρτάς είχε καταγγείλει τις εκλογές ως “άδικες” υπογραμμίζοντας ότι διεξήχθησαν υπό την απειλή των τζιχαντιστών.

Στην έκθεσή του, ο ΟΑΣΕ κατηγορεί επίσης το στρατόπεδο του Ερντογάν για “παρεμβάσεις στη συντακτική αυτονομία των μέσων ενημέρωσης”.

Μόλις τέσσερις ημέρες πριν από την ψηφοφορία, η αστυνομία πραγματοποίησε έφοδο στην έδρα δύο τηλεοπτικών καναλιών που πρόσκεινται στην αντιπολίτευση και είχαν τεθεί από δικαστήριο υπό επιτροπεία. Η έφοδος αυτή, η οποία πραγματοποιήθηκε μπροστά στις κάμερες, προκάλεσε αγανάκτηση.

Η εφημερίδα Cumhüriyet, η οποία επικρίνει το τουρκικό καθεστώς, χαρακτήρισε την επιτυχία του AKP “νίκη του φόβου”. Στο κύριο άρθρο, ο διευθυντής της εφημερίδας Τσαν Νουντάρ εξέφρασε τη λύπη του για την ακραία πόλωση της χώρας ανάμεσα “σ’ αυτούς που είναι έτοιμοι να πεθάνουν για τον Ερντογάν και σ’ αυτούς που δεν τον αντέχουν πια”.

Μετά το AKP, το σοσιαλδημοκρατικό Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) ήρθε δεύτερο με 25,4% των ψήφων και 134 έδρες, και ακολουθεί το δεξιό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) με 12% και 41 έδρες, σημειώνοντας μεγάλη οπισθοχώρηση.

Το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), το οποίο είχε μπει θριαμβευτικά στη βουλή τον Ιούνιο, μόλις που κατάφερε να διασωθεί. Με 10,7% των ψήφων, λίγο πάνω από το όριο του 10% για κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, εξέλεξε 59 βουλευτές.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Γαλλικό Πρακτορείο