Ποια είναι και τι προβλέπει η Συνθήκη Σένγκεν

Οι Financial Times με δημοσίευμά τους αναφέρονται στο ενδεχόμενο αποβολής της Ελλάδας από τη ζώνη Σένγκεν, λόγω της στάσης της Αθήνας στο προσφυγικό ζήτημα.

Σύμφωνα με την εφημερίδα, η ΕΕ θα προειδοποιήσει την Αθήνα για αυτό το ενδεχόμενο. «Αρκετοί Ευρωπαίοι υπουργοί και αξιωματούχοι βλέπουν την απειλή για έξοδο της Ελλάδας από τη Σένγκεν, ως το μόνο μέσο για να πείσουν τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα να εφαρμόσει τις υποσχέσεις του και να ζητήσει ευρωπαϊκή βοήθεια για το θέμα», αναφέρει χαρακτηριστικά το δημοσίευμα.

Η αδύναμη διοίκηση της Ελλάδας έχει δεχθεί περισσότερους από 700.000 πρόσφυγες αυτό το έτος τονίζουν οι FT και σχολιάζουν ότι δεδομένου του μεγέθους της κρίσης, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι είναι εξοργισμένοι από την άρνηση της Αθήνας να δεχθεί τη βοήθεια από την Frontex καθώς και ανθρωπιστική βοήθεια από την ΕΕ, όπως επίσης και από την αποτυχία της κυβέρνησης να αλλάξει το καθεστώς χορήγησης ασύλου.

Μάλιστα κατά το δημοσίευμα το οποίο επικαλείται Ευρωπαίους διπλωμάτες, οι υπουργοί Εσωτερικών που θα συναντηθούν την Παρασκευή, πρόκειται να απευθύνουν σαφή προειδοποίηση στην Ελλάδα, ότι θα ληφθούν δραστικά μέτρα εάν η κυβέρνηση δεν αναλάβει δράση για το ζήτημα πριν τη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου.

Ποια είναι όμως και τι προβλέπει μέχρι τώρα η Συνθήκη Σένγκεν;
Η Συνθήκη του Σένγκεν πήρε το όνομά της από την ομώνυμη πόλη του Λουξεμβούργου, όπου υπεγράφη στις 14 Ιουνίου 1985 συμφωνία ανάμεσα σε πέντε κράτη μέλη των τότε Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΕΚ) (Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία).

Στόχος αυτής της συμφωνίας ήταν η προοδευτική κατάργηση των ελέγχων στα κοινά σύνορα, η καθιέρωση της ελεύθερης κυκλοφορίας για όλα τα πρόσωπα, υπηκόους των 5 κρατών που την υπέγραψαν, καθώς και η αστυνομική και δικαστική συνεργασία τους.

Με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997) προβλέφθηκε η ενσωμάτωση της Συμφωνίας Σένγκεν στους θεσμούς της ΕΕ. Από την αρχή έως σήμερα, 26 από τα σημερινά 28 κράτη μέλη της ΕΕ (αυτοεξαιρέθηκαν η Βρετανία και η Ιρλανδία) έχουν υπογράψει πράξεις προσχώρησης στη Συμφωνία. Ωστόσο, για η εφαρμογή της Συμφωνίας, δηλαδή η ένταξη στο Χώρο Σένγκεν, βρίσκεται ακόμη σε αναστολή για την Κύπρο, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Κροατία.

Το λεγόμενο «κεκτημένο του Σένγκεν» περιλαμβάνει μέτρα με τα οποία καταργείται ο έλεγχος στα εσωτερικά σύνορα των χωρών και ενισχύεται η ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σημαντικότερο από τα μέτρα αυτά είναι η απαίτηση τα κράτη μέλη που έχουν εξωτερικά σύνορα της ΕΕ να είναι υπεύθυνα για να εξασφαλίζουν την πραγματοποίηση αποτελεσματικών ελέγχων και την επαρκή επιτήρηση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Κατά συνέπεια οι επιθεωρήσεις και οι έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ πρέπει είναι αυστηροί για την παρεμπόδιση της λαθρομετανάστευσης, της διακίνησης ναρκωτικών, λαθρεμπορίου όπλων και άλλων παράνομων δραστηριοτήτων.

Η λειτουργία του Χώρου Σένγκεν συνεπάγεται κοινούς κανόνες περί ασύλου (τους οποίους ορίζει το Δουβλίνο Ι, ΙΙ και ΙΙΙ, το δικαίωμα των εθνικών αστυνομιών να καταδιώκουν άτομα και έξω από τα σύνορα της χώρας τους, τον διαχωρισμό στα αεροδρόμια σε πτήσεις «εντός Σένγκεν» και πτήσεις «εκτός Σένγκεν», τη διαμόρφωση κοινής λίστας χωρών των οποίων οι πολίτες χρειάζονται βίζα, τη δημιουργία του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν (SIS), που επιτρέπει σε όλες τις αστυνομικές υπηρεσίες των χωρών μελών να μοιράζονται κοινά αρχεία καταζητούμενων και ανεπιθύμητων ατόμων, καθώς και κλεμμένων αντικειμένων, και τέλος, τη δημιουργία κοινών προσπαθειών για την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών.

Με την εφαρμογή όλων αυτών, οι πολίτες των χωρών της Ζώνης Σένγκεν έχουν το δικαίωμα να ταξιδεύουν σε οποιαδήποτε κράτος μέλος χωρίς την επίδειξη ταυτότητας ή διαβατηρίου. Το δικαίωμα αυτό έχει καταστεί ένα από τα κυριότερα σύμβολα της μέχρι τώρα ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Ένας πολίτης μιας χώρας εκτός Ζώνης Σένγκεν μπορεί να ταξιδέψει σε ένα κράτος μέλος για μια διάρκεια τριών μηνών (90 ημερών), με την προϋπόθεση ότι πληροί τους όρους Σένγκεν, δηλαδή να έχει στην κατοχή του έγκυρο διαβατήριο, θεώρηση εισόδου σύντομης διαμονής, να μπορεί να αποδείξει το σκοπό του ταξιδιού του, να έχει επαρκείς πόρους συντήρησης για την περίοδο παραμονής και για την επιστροφή και να μην είναι καταχωρημένος στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν για την άρνηση εισόδου (δεν πρέπει να θεωρείται επικίνδυνος για τη δημόσια τάξη ή εθνική ασφάλεια όλων των κρατών Σένγκεν).