Καλωσήλθατε στο Eurosur

Μη επανδρωμένα αεροσκάφη, αισθητήρες στα ανοιχτά των ακτών, δορυφορικά συστήματα εντοπισμού, συλλογή και διακρατική ανταλλαγή πληροφοριών…

Καλωσήλθατε στο EUROSUR, ένα σύστημα επόπτευσης της «παράτυπης μεταναστευτικής ροής» -κατά την επίσημη ευρωπαϊκή ορολογία- που πήρε το όνομά του από τη σύντμηση των αγγλικών λέξεων European και Surveillance και κατά το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel θα το ζήλευε σε σύλληψη μέχρι και η -made in USA- NSA!

Η ευρωπαϊκή ιδέα «ψήνεται» εδώ και τουλάχιστον τρία χρόνια κι από την περασμένη Πέμπτη πήρε επίσημα «σάρκα και οστά», αφότου -υπό τη βαριά «σκιά» της πρόσφατης τραγωδίας στην Λαμπεντούζα– το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έβαλε τελικά τη «βούλα» του στα σχέδια λειτουργίας του συστήματος. Μία ευρωπαϊκή, κατά τους επικριτές του, εκδοχή του οργουελικού «Μεγάλου Αδελφού».

Δεδηλωμένος στόχος του προγράμματος -κατά το Ε.Κ.- είναι η ενίσχυση του έργου της Frontex στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε., «με τη βελτίωση της ανίχνευσης, της πρόληψης και της καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης και του διασυνοριακού εγκλήματος», τα 2/3 των οποίων γίνονται μέσω θαλάσσης.

Διαβάστε ακόμη: «Νεκροταφείο» μεταναστών η Μεσόγειος

Ως άτυπη επιχειρησιακή πρόβα τζενεράλε θα μπορούσε να θεωρηθεί η εφαρμογή από σήμερα στην Ιταλία ενός νέου «πακέτου μέτρων ασφαλείας» από αέρος και θαλάσσης, νότια της Σικελίας, που σηματοδοτεί τον τριπλασιασμό της ιταλικής αερο-ναυτικής παρουσίας στον νότο της Μεσογείου. Εκεί, όπου κατά δήλωση του Ιταλού υπουργού Άμυνας, Μάριο Μάουρο, στην εφημερίδα Avvenire, «υπάρχει σήμερα το μη-κράτος (non Stato) της Λιβύης»!

Κατά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το EUROSUR θα πρέπει «αρχικά να περιοριστεί στη Μεσόγειο, τον νότιο Ατλαντικό για τις Κανάριες Νήσους και στη Μαύρη Θάλασσα και να επικεντρωθεί στην εσωτερική ασφάλεια». Οι κανονισμοί λειτουργίας του έχουν ήδη συμφωνηθεί με τις 28 κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Ε.Ε.

Κι από τις 2 Δεκεμβρίου θα αρχίσουν πια να εφαρμόζονται σε 18 ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα (τη λίστα συμπληρώνουν οι Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Κροατία, Ιταλία, Μάλτα, Κύπρος, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σλοβενία, Σλοβακία,  Ουγγαρία, Πολωνία, Φινλανδία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία). Όσο για τα υπόλοιπα κράτη-μέλη; Προβλέπεται να μπουν στον «χορό» από την 1η Δεκεμβρίου 2014 και μετά….

Οι πολέμιοι του σχεδίου -και δεν είναι λίγοι- καταγγέλουν τις Βρυξέλλες ότι ισορροπούν επικίνδυνα «μεταξύ κυνισμού και realpolitik».«Αν και οι Ευρωπαίοι πολιτικοί προσπαθούν να αφήσουν να εννοηθεί το αντίθετο, στους διακυρηγμένους στόχους της EUROSUR δεν συμπεριλαμβάνονται οι επιχειρήσεις διάσωσης προσφύγων», επισημαίνει το Der Spiegel.

Στον κανονισμό του δεν αναφέρεται πουθενά πώς θα συντονίζονται τέτοιου είδους επιχειρήσεις, ούτε τι θα γίνονται όσοι πρόσφυγες διασώζονται εφεξής. Επιπλέον, η εφαρμογή του δεν αλλάζει τίποτε στην -επιβαρυντική για τις μεσογειακές χώρες- «Συνθήκη του Δουβλίνου», διατηρώντας έτσι τη «μέγγενη» στον ευρωπαϊκό νότο, που δέχεται τις μεγαλύτερες πιέσεις της μεταναστευτικής ροής.

Διαβάστε ακόμη: Ενρίκο Λέτα: «Να γίνει το 2014 έτος στροφής για το μεταναστευτικό»

Παρά τις ασφαλιστικές δικλείδες, εγείρονται επίσης εύλογα ερωτήματα για τον σεβασμό θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Πόσο δε μάλλον όταν προβλέπονται -τουλάχιστον στο πιλοτικό στάδιο- διμερείς συμφωνίες συνεργασίας με χώρες όπως η Αλγερία, η Λιβύη, αλλά και η Τουρκία (η οποία τώρα βλέπει να ανοίγει ένα «παράθυρο» για ανταλλάγματα, κυρίως στη διεκόλυνση των διαδικασιών στην παροχή βίζας).

Και φυσικά, τίθεται και θέμα κόστους. Οι αρχικές εκτιμήσεις ότι η εγκατάσταση και τα λειτουργικά έξοδα της EUROSUR θα φθάσει τα 244 εκατ. ευρώ κρίνονται ήδη ως ανεδαφικές. Μελέτη του Heinrich Böll Foundation ανέβαζε το ποσό στα 874 εκατ. Ευρώ. Αλλά τα «στοιχήματα» -γράφει στο EUobserver ο Ιρλανδός δημοσιογράφος Ντέιβιντ Κόριν- τώρα αυξάνονται με τον παράλληλο «χορό» εκατομμυρίων που στήνεται από την αμυντική βιομηχανία γύρω από την EUROSUR.

«Αν και χρηματοδοτείται κυρίως από την Ε.Ε.», αναφέρει ο Κόριν, «το σχέδιο γίνεται με την ισχυρή συμμετοχή των μεγαλύτερων κατασκευαστών όπλων, όπως της βρετανικής BAE, της γαλλο-γερμανικής EADS και της ισπανικής Indra. Κι αυτό δεν είναι παρά ένα από τα διάφορα -χρηματοδοτούμενα από τα ευρωπαϊκά ταμεία- προγράμματα για την επόπτευση των θαλασσών».

«Υπάρχει π.χ. το OPARUS, με αντικείμενο τον τρόπο που τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό όσων Αφρικανών ή Ασιατών προσπαθούν να περάσουν στην Ευρώπη. Σε αυτό μετέχουν η BAE, η EADS και οι γαλλικές Thales και Dassault. Μαζί και η ισραηλινή Israel Aerospace Industries (IAI), μία κατασκευάστιρα μη επανδρωμένων αεροσκαφών, που χρησιμοποιήθηκαν για τον βομβαρδισμό αμάχων στη Λωρίδα της Γάζας».

Διαβάστε ακόμη: Business με το Πεντάγωνο

«Υπάρχει μικρή πια αμφιβολία ότι η Ε.Ε. υιοθετεί μία κλιμακούμενη στρατιωτική προσέγγιση στο ζήτημα της μετανάστευσης και της παροχής ασύλου», εκτιμά στο άρθρο του ο Ιρλανδός δημοσιογράφος. «Επικεφαλής της Frontex -της ευρωπαϊκής υπηρεσίας διαχείρισης των συνόρων, που θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επόπτευση του EUROSUR», προσθέτει, «είναι ο Ίλκα Λαϊτίνεν, ένας Φιλανδός ταξίαρχος».

«Αυτός επίσης μετέχει στη συμβουλευτική επιτροπή του Security and Defence Agenda, ενός think tank με έδρα τις Βρυξέλλες, που βασίζεται στη χρηματοδότηση από την αμυντική βιομηχανία. Ο ίδιος και το προσωπικό του βρίσκονται σε τακτική επικοινωνία με την Ευρωπαϊκή Αμυντική Υπηρεσία (EDA), ένα όργανο που συστάθηκε για να τη στήριξη των κατασκευαστών όπλων της Γηραιάς Ηπείρου».

«Και η Frontex», καταλήγει, «έχει βγει στη γύρα για φώνια, αγοράζοντας drones που θα είναι κατάλληλα για τον εντοπισμό μεταναστών. Είναι γνωστό ότι προσκάλεσε ισραηλινές και αμερικανικές κατασκευάστριες εταιρίες για να κάνουν επίδειξη των “φονικών εργαλείων” τους στο προσωπικό της. Μάλιστα, το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ συμβούλευσε προσφάτως τους Αμερικανούς κατασκευαστές όπλων να παρακολουθούν από κοντά την Frontex, καθώς μπορεί να δώσει «ευκαιρίες για εξαγωγές».

Επί του παρόντος, πάντως, κατόπιν διαβούλευσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αποφασίστηκε η απόρριψη της πρότασης του Λονδίνου να δίνονται και στις ΗΠΑ όσες πληροφορίες θα συγκεντρώνονται από το EUROSUR…

Διαβάστε ακόμη: Ζητούνται πιλότοι μη επανδρωμένων αεροσκαφών