Έκθεση Home/s στο Μουσείο Μπενάκη

Της Τέτας Καραμπίνη

Ο Ρωμαίος φυσικός, φιλόσοφος και ιστοριογράφος, Πλίνιος ο Πρεσβύτερος ( 23-79 μ.X) είχε πει: «Σπίτι είναι όπου είναι η καρδιά». Πόσο έχει αλλάξει αυτό στις μέρες μας; Υπάρχει άραγε κάποιο μέρος στο οποίο είμαστε, όντως, ασφαλείς;

Το Ινστιτούτο Goethe-Institut Athen σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη δημιούργησαν το ArtUP!, ένα project από 17 καλλιτέχνες από τη Βουλγαρία, την Ελλάδα και την Τουρκία με στόχο να δημιουργήσει τοπικές και διαδικτυακές εκθέσεις και να επαναπροσεγγίσει την έννοια του «σπιτιού».

Τι σημαίνει, λοιπόν, να ανήκουμε κάπου; Που νιώθουμε πραγματικά «σαν το σπίτι μας»; Σε μια περίοδο που το ποσοστό της μετανάστευσης έχει αυξηθεί δραματικά, πως βιώνουν οι άνθρωποι την αλλαγή αυτή; Οι άνθρωποι πλέον νιώθουν οικεία με τα πράγματα, με τα άτομα ή μήπως νιώθουν περισσότερη ασφάλεια μέσα σε ένα πλαστό διαδικτυακό κόσμο που η τεχνολογική επανάσταση έχει δημιουργήσει;

«Για τον Vilém Flusser, φιλόσοφο, θεωρητικό της επικοινωνίας και της τεχνολογίας, η αίσθηση του “ανήκειν” είναι θεμελιώδης, αλλά με τον πιο αντιφατικό τρόπο. Ό,τι αντιλαμβανόμαστε ως σπίτι μας, “μας επιτρέπει να αναγνωρίζουμε τον κόσμο”, αλλά την ίδια στιγμή μας εμποδίζει να τον δούμε πραγματικά. “Μη συνειδητές συνήθειες” μας παγιδεύουν και αναπόφευκτα αφήνουν μικρά περιθώρια για αλλαγές. Κάτι τέτοιο όμως, για τον Flusser, γίνεται αντιληπτό μόνο όταν απομακρυνθούμε από αυτές και ενδεχομένως βρεθούμε -δίχως άλλη πλέον επιλογή- σε ένα νέο, μη γνώριμο περιβάλλον. Η αίσθηση του “ανήκειν” σήμερα δεν σχετίζεται πλέον μόνο με το σπίτι ή την πατρίδα, αλλά και με τα πολλαπλά δίκτυα, στα οποία συμμετέχουμε και το αστικό περιβάλλον, το οποίο επαναδιεκδικούμε».

Η Δάφνη Δραγώνα και Κατερίνα Γκουτζιούλη επιμελήθηκαν την έκθεση 17 ψηφιακών έργων τέχνης, καθένα απ’ τα οποία προσεγγίζει με το δικό του τρόπο την έννοια του σπιτιού. Πόσο η διαφορετικότητα επηρεάζει τις ισορροπίες στη σημερινή κοινωνία, πόσο δεκτικές είναι οι κοινωνίες, τι σημασία παίζει η γλώσσα, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι υπαρκτά ή ουτοπικά, πόσο σημαντική θέση κατέχουν τα κοινωνικά δίκτυα στη ζωή μας; Πόσο έχει επηρεάσει το tech boom τις συνήθειές μας; Αποτελούν οι αναρίθμητες συνδέσεις και οι συγκινησιακές σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ πολιτών σήμερα το νέο σπίτι των πολλών;

Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα θέτει η έκθεση Home/s, μέσω φωτογραφιών, ντοκιμαντέρ, video και installations, σε μια προσπάθεια να καταλάβουμε την αναγκαιότητα του «ανήκειν» στην σημερινή δικτυωμένη εποχή.

Δείτε ακόμη: Ο Christian Boltanski στη Στέγη: Ματιές μέσα από τα μάτια

Οι καλλιτέχνες που παίρνουν μέρος στην έκθεση είναι οι: Firat Bingöl (Τουρκία), Yoana Buzova (Bουλγαρία), Ergin Çavuşoğlu (Bουλγαρία), Μάκης Φάρος (Ελλάδα), Τζένη Μαρκέτου σε συνεργασία με την Μάρθα Γιαννακοπούλου (Ελλάδα/ Αμερική), Medea Electronique (Ελλάδα), Ali Miharbi (Τουρκία), Vladimir Mitrev (Βουλγαρία), NullPointerConstant (Ελλάδα), Arzu Ozkal & Claudia Costa Pederson (Τουρκία/ Αμερική), Personal Cinema (Ελλάδα), Έρικα Σκούρτη (Ελλάδα), Raycho Stanev (Βουλγαρία), Ozlem Sulak (Tουρκία), Λίνα Θεοδώρου (Ελλάδα), Hakan Topal (Tουρκία) και Borjana Ventzislavova (Βουλγαρία).

Ενώ εμείς ξεχωρίσαμε τα έργα των:

Ali Miharbi / Séance (2011)

Η μηχανική ηχητική εγκατάσταση του εικαστικού από την Τουρκία καταγράφει τη δραστηριότητα των ατόμων στο Twitter σε ζωντανό χρόνο. Ο εικαστικός έχει τοποθετήσει έναν ειδικό μηχανισμό στο τοίχο, στο οποίο είναι γραμμένες λέξεις-κλειδιά, οι οποίες κάθε φορά που περιλαμβάνονται σε ένα tweet χτυπάει στην επιφάνεια και το αντίστοιχο μηχάνημα. Οι χτύποι διαφοροποιούνται ανάλογα με τη συχνότητα, και αντανακλούν το κύκλο της δράσης αλλά και της αδράνειας στη καθημερινή ζωή.

 

Vladimir Mitrev / Schwarz Rot Gelb (2009-2011)

Η HD βιντεοεγκατάσταση του εικαστικού από τη Βουλγαρία διάρκειας 22’, αποτυπώνει το πέρασμα του από τη πατρίδα του στη Γερμανία. Ο καλλιτέχνης παρουσιάζεται να περπατάει με έναν μεθοδικό και γεμάτο αυτοπεποίθηση βηματισμό, ο οποίος σχηματίζει τη σημαία της Γερμανίας, δείχνοντας με τον αναπαραστατικό τρόπο το πέρασμα του στη νέα του πατρίδα και την αναζήτηση του Βερολίνου.

Δείτε ακόμη: Ημερολόγιο με ζωγραφιές

Borjana Ventzislavova / Migration Standards (2011)

Η 37χρονη εικαστικός από τη Βουλγαρία, η οποία επικεντρώνεται σε έργα φωτογραφίας, video και installations, παρουσιάζει στην έκθεση ένα 5λεπτο HD βίντεο στο οποίο καταγράφονται οι απόψεις τεσσάρων παιδιών για το μεταναστευτικό ζήτημα. Αν παρατηρήσει κανείς προσεχτικά, θα δει πως τα αιτήματα των παιδιών που έχουν μεταναστεύσει έρχονται σε αντίθεση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Τη στιγμή που η ΕΕ επικαλείται την ειρήνη, τη δημοκρατία και τα ίσα δικαιώματα, η μεταναστευτική πολιτική διαχωρίζει την ανθρωπότητα σε πλούσιους και φτωχούς, δυνατούς και αδύναμους.

 

Personal Cinema / Banopticon (2013)

To video game της ομάδας Personal Cinema (Γιάννης Σκουλιδάς, Ηλίας Μαρμαράς, Ξένια Κολιοφώτη, Δάφνη Δραγώνα, Δημήτρης Φωτίου και Αλέξανδρος Σαλαπάτας) διερευνά και εξετάζει τις διάφορες πτυχές της τρέχουσας μεταναστευτικής πολιτικής και τα ζητήματα που προκύπτουν από τις σχέσεις εξουσίας μεταξύ των μεταναστών, τους «ντόπιους» και τις αρχές χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα το κέντρο των Αθηνών.

Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 17 Νοεμβρίου.

Στο πλαίσιο της έκθεσης Home/s θα πραγματοποιηθεί εργαστήριο με ανοιχτή πρόσκληση συμμετοχής στις 9-10 Νοεμβρίου (Arzu Ozkal / Claudia Costa Pederson-Gün, Athens version).

Δείτε ακόμη: Gravity – Τι νέα από το διάστημα;