Τα μεγαλύτερα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα του 2015

Ως κορυφαίο επίτευγμα της χρονιάς ανακύρηξε το κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό Science την τεχνική γονιδιακής επεξεργασίας CRISPR. Αν και δεν ανακαλύφθηκε φέτος, η μέθοδος CRISPR φανέρωσε μόλις το 2015 τις εντυπωσιακές δυνατότητές της να επεμβαίνει στο DNA με πιο ακριβή τρόπο από κάθε άλλη τεχνική έως τώρα. Η συγκεκριμένη μέθοδος έχει δημιουργήσει σκύλους και πρόβατα με έξτρα μύες και κατσίκες με μακρύ τρίχωμα, ενώ σειρά μπορεί να έχουν κοτόπουλα που δεν μεταφέρουν τη γρίπη των πτηνών και κατοικίδια ζώα που δεν προκαλούν αλλεργίες. Εδώ όμως αρχίζουν και τα ηθικά προβλήματα. Έως πού μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος όταν παίζει με την ίδια τη φύση;

Χρειάστηκε να περάσουν περίπου δέκα χρόνια και τρία δισεκατομμύρια μίλια μέχρι το New Horizons της NASA να φτάσει τελικά στον Πλούτωνα. 16 μήνες μετά την άφιξή του, η ανθρωπότητα είδε για πρώτη φορά με τόσο αναλυτικό τρόπο τις εικόνες από τον πιο μακρινό πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Οι επιστήμονες θα χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από το διαστημόπλοιο για να μάθουν περισσότερα για το μυστηριώδη πλανήτη-νάνο Πλούτωνα και τα φεγγάρια του.

Ίντερνετ στα πέρατα της Γης θέλουν να φέρουν η Google και το Facebook. Αυτό για τις εταιρείες θα έχει δύο τεράστια πλεονεκτήματα: την πρωτιά στην προσπάθεια να φτάσει το διαδίκτυο σε δισεκατομμύρια ανθρώπους που δεν γνωρίζουν καν πώς λειτουργεί, αλλά και να αποκτήσουν ακόμη περισσότερους “πελάτες” στις πλατφόρμες τους. Το Facebook ανακοίνωσε ότι ήδη το πρόγραμμά του με την ονομασία Internet.org προχωρά σε συνεργασία με τη γαλλική εταιρεία Eutelsat Communications για να επιτρέψει μέσω αυτού την πρόσβαση στο διαδίκτυο σε μεγάλες περιοχές της υποσαχάριας Αφρικής. Η Google έχει ήδη γνωστοποιήσει ότι θα ρίξει τουλάχιστον 1 δισ. δολάρια στο πρόγραμμα της SpaceX του Έλον Μασκ για να βάλει σε χαμηλή τροχιά πάνω από τη Γη ένα δίκτυο δορυφόρων οι οποίοι θα φέρουν το ίντερνετ σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Έλον Μασκ και Τζεφ Μπέζος κατάφεραν κάτι που κανένας ιδιώτης δεν είχε κάνει ποτέ ξανά: Να στείλουν ιδιωτικούς πυραύλους σε τροχιά γύρω από τη Γη και να τους δουν να επιστρέφουν πίσω ανέπαφοι. Οι ιδρυτές των SpaceX και Blue Origin κατάφεραν με διαφορά μερικών μηνών να δουν τους επαναχρησιμοποιήσιμους πυραύλους τους να εκτοξεύουνται με ασφάλεια, να αφήνουν πίσω τους ορισμένα τμήματα (Blue Origin) ή ακόμη και έτοιμους προς χρήση δορυφόρους (SpaceX) και να προσγειώνονται ξανά στις βάσεις τους. Με αυτές τις επιτυχίες η ανθρωπότητα μπήκε πλέον για τα καλά σε μια διαστημική κούρσα η οποία θα βασίζεται σε πυραύλους που μπορούν να χρησιμοποιοηθούν ξανά. Κι αυτό είναι ίσως το κορυφαίο επίτευγμα της ιδιωτικής διαστημικής πρωτοβουλίας στην ιστορία της.

Φέτος η Apple έκανε κάτι που για πρώτη φορά είδαμε σε ένα smartphone: Να μετατρέπει τον τρόπο που αγγίζουμε τις οθόνες των κινητών μας σε σήμα διαφορετικών εντολών. Το λεγόμενο 3D Touch μετράει με πόση δύναμη σκρολάρετε την οθόνη του κινητού και αναλόγως στέλνει τις αντίστοιχες εντολές σε συγκεκριμένες εφαρμογές για να συμπεριφερθούν διαφορετικά. Η συγκεκριμένη καινοτομία αναδείχθηκε ως η καλύτερη της χρονιάς κι ήδη φήμες αναφέρουν ότι και τα νέα κινητά της Samsung θα φέρουν κάποια παρόμοια λειτουργία.

Δύο ανεξάρτητες επιστημονικές ομάδες που πραγματοποιούν πειράματα με τον μεγάλο επιταχυντή αδρονίων (LHC) του CERN, ανακοίνωσαν ότι έχουν ταυτόχρονες ενδείξεις πως πιθανώς ανακάλυψαν ένα νέο θεμελιώδες σωματίδιο, ένα μποζόνιο πολύ βαρύτερο από εκείνο του Χιγκς. Οι εκπρόσωποι των πειραμάτων CMS και ATLAS ανακοίνωσαν ότι προς το παρόν, με βάση τις έως τώρα στατιστικές αναλύσεις, η βεβαιότητα για μια νέα ανακάλυψη είναι μικρή. Αν όμως πράγματι ανακαλυπτόταν ένα νέο πολύ βαρύ σωματίδιο, τότε θα επρόκειτο για σημαντικό επίτευγμα, που θα άνοιγε επιτέλους την πόρτα σε μια νέα φυσική, πέρα από τα ήδη γνωστά. Το σωματίδιο Χιγκς θα ωχριούσε μπροστά σε μια τέτοια ανακάλυψη.

Από το 2014 γνωρίζαμε ότι η Apple θέλει να μετατρέψει τα κινητά μας σε πιστωτικές κάρτες. Μέσα στο έτος την ακολούθησαν η Samsung και η Google. Έτσι τα Apple Pay, Android Pay και Samsung Pay μπήκαν στη ζωή εκατομμυρίων καταναλωτών αλλάζοντας εντελώς την τάση των συναλλαγών παγκοσμίως. Κι αν η θεωρία είναι κάπως κουραστική, το 1 τρισ. δολάρια που αναμένεται να φτάσουν αυτού του είδους οι συναλλαγές έως το 2017 δεν είναι καθόλου αστείο.

Εμβόλιο κατά του Έμπολα πρόσφερε 100% προστασία απέναντι στον ιό σε κλινικές δοκιμές που διεξήχθησαν στη Γουινέα, όπως ανακοίνωσαν τον Αύγουστο ερευνητές και αξιωματούχοι εξαγγέλλοντας την «αρχή του τέλους» για τον ιό. Ο κόσμος βρίσκεται προ ενός αποτελεσματικού εμβολίου κατά του Έμπολα, ανακοίνωσε αμέσως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, χαιρετίζοντας τα αποτελέσματα της πρώτης δοκιμής του εμβολίου VSV-ZEBOV σε ανθρώπους που ζουν σε ζώνη υψηλού κινδύνου. Οι δοκιμές έδειξαν ότι το εμβόλιο προσφέρει «100% προστασία έναντι του Έμπολα ύστερα από μία περίπου εβδομάδα», δήλωσε μετά τα εξαιρετικά νέα ο ερευνητής Sven Trelle από το Πανεπιστήμιο της Βέρνης.

Το Σεπτέμβριο του 2015 η επιστημονική κοινότητα είδε μια διεθνή ομάδα επιστημόνων να ανακοινώνει ότι ένα νέο ανθρώπινο είδος μόλις ανακαλύφθηκε! Ο συγγενής του σύγχρονου ανθρώπου ονομάστηκε Homo naledi, προς τιμήν του σπηλαίου στο οποίο βρέθηκε, και καταχωρίστηκε στο γένος των Homo στο οποίο ανήκει και ο σύγχρονος άνθρωπος. Εντοπίστηκε σε μια απομονωμένη σπηλιά, 30 μίλια βορειοδυτικά από το Γιοχάνεσμπουργκ στη Νότια Αφρική, ενώ όπως φαίνεται, έθαβε και εκείνος τους νεκρούς του. Ο Homo naledi είχε χαρακτηριστικά προσώπου που μοιάζουν εκπληκτικά με τα ανθρώπινα, όπως επίσης και τα πόδια του, αλλά και στοιχεία που θυμίζουν πιθηκοειδές, ενώ ο εγκέφαλος του έχει το μέγεθος ενός πορτοκαλιού. Επίσης, το μέσο ύψος του ήταν 1,5 μέτρο και ζύγιζε 45 κιλά.