Τι κερδίζουμε και τι χάνουμε από την κατακόρυφη πτώση του πετρελαίου

Η επιταχυνόμενη κατάρρευση των διεθνών τιμών του πετρελαίου – η ποσοστιαία πτώση ξεπερνάει το 70% από τα μέσα του 2014 – αποτελεί ουσιαστικά μία μεταφορά πόρων από τις χώρες που παράγουν πετρέλαιο στις χώρες που καταναλώνουν. Η άμεση, επομένως, συνέπεια για την οικονομία της Ελλάδας είναι θετική. Τα νοικοκυριά δαπανούν λιγότερα χρήματα για καύσιμα, βενζίνες ή πετρέλαιο, και επομένως έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν και άλλα προϊόντα ή υπηρεσίες με τα χρήματα που εξοικονομούν. Εξοικονόμηση δαπανών έχουν και οι επιχειρήσεις, ιδιαίτερα οι πιο ενεργοβόρες, όπως είναι οι ενεργειακές, οι μεταλλευτικές, οι ακτοπλοϊκές κ.α.

Η μείωση της τιμής του πετρελαίου ήταν ένας από τους λόγους που περιόρισαν σε οριακά επίπεδα την ύφεση της ελληνικής οικονομίας το 2015, παρά την επιβολή των capital controls, και που μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας φέτος. Ανάλογα ισχύουν και για την Ευρωζώνη συνολικά, καθώς οι χώρες της εισάγουν πετρέλαιο. Η τελευταία πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Δεκέμβριος 2015) ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα αναπτυχθεί με ρυθμό 1,7% φέτος, στηρίζεται στην πρόβλεψη ότι οι τιμές του πετρελαίου θα κινηθούν σε χαμηλά επίπεδα, μαζί με άλλους παράγοντες, όπως η επίδραση της πολύ χαλαρής νομισματικής πολιτικής που ακολουθεί. Πρέπει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι η πτώση της τιμής του πετρελαίου, κάτω και από τα 28 δολάρια το βαρέλι σήμερα, είναι μεγαλύτερη από αυτή που προέβλεπε τον περασμένο μήνα η ΕΚΤ.

Εκτός, όμως, από την άμεση θετική επίδραση που έχει η κατρακύλα των τιμών του πετρελαίου στην Ελλάδα και την Ευρωζώνη, υπάρχουν και έμμεσες επιδράσεις που έχουν να κάνουν με την πορεία των διεθνών χρηματιστηριακών αγορών και τις οικονομίες των χωρών που παράγουν πετρέλαιο. Τα διεθνή χρηματιστήρια επηρεάζονται αρνητικά από τη μεγάλη πτώση των διεθνών τιμών του πετρελαίου, καθώς οι ενεργειακές εταιρίες που έχουν σημαντικό βάρος στους δείκτες τους καταγράφουν σημαντικές ζημιές. Βασικός λόγος για τη μεγάλη πτώση των χρηματιστηρίων από την αρχή του 2016 είναι ασφαλώς η ανησυχία για την επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας, αλλά μεγάλες αγορές, όπως η Wall Street, επηρεάζονται πολύ από τις μεταβολές των τιμών του πετρελαίου.

Η πτώση των διεθνών χρηματιστηρίων επηρεάζεται και από τις πωλήσεις μετοχών, στις οποίες προχωρούν χώρες που παράγουν πετρέλαιο. «Η μεγαλύτερη προσοχή εστιάζεται στις τιμές του πετρελαίου. Οι χώρες που παράγουν πετρέλαιο είναι αναγκασμένες να πουλάνε τα στοιχεία ενεργητικού τους για να χρηματοδοτήσουν τα ανοίγματα των προϋπολογισμών τους. Πουλάνε μετοχές σε όλο τον κόσμο», δήλωσε στέλεχος χρηματιστηριακής εταιρείας στο Τόκιο. Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Σαουδικής Αραβίας, για παράδειγμα, μειώθηκαν κατά 96 δις. δολάρια στο πρώτο 11μηνο του 2015, στα 628 δις. δολάρια, καθώς η κυβέρνηση της χώρας έπρεπε να καλύψει ένα έλλειμμα στον προϋπολογισμό που έφτανε στο 15% του ΑΕΠ της.

Η κάθετη μείωση των εσόδων από πετρέλαιο των παραγωγών χωρών τις αναγκάζει να κάνουν περικοπές στις δαπάνες τους ή/και να υποτιμούν τα νομίσματά τους, με αποτέλεσμα να μειώνεται και η ζήτηση από τις χώρες αυτές, μεταξύ των οποίων είναι και η Ρωσία, για προϊόντα και υπηρεσίες από τις χώρες της Ευρωζώνης. Για παράδειγμα, η υποτίμηση του ρουβλιού και η ύφεση της ρωσικής οικονομίας περιόρισαν πολύ την έλευση Ρώσων τουριστών στην Ελλάδα.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ