Η Wikipedia γίνεται 15 χρονών. Θα καταφέρει να τα κάνει 30;
Η γνωστή «συμμετοχική» εγκυκλοπαίδεια συνεχίζει να αντιμετωπίζει προβλήματα και προκλήσεις ως προς την χρηματοδότηση.
Ύστερα από 15 χρόνια, η Wikipedia έχει αναδειχθεί σε μια από εκείνες τις υπηρεσίες του Ίντερνετ που είναι τόσο κομβική για τον διαδικτυακό κόσμο ώστε να είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς θα ήταν η ζωή χωρίς αυτήν. Θα πηγαίναμε στη βιβλιοθήκη να διαβάσουμε τυπωμένα βιβλία; Θα πηγαίναμε σε μια έντυπη εγκυκλοπαίδεια; Ή θα εμπιστευόμασταν την πληροφορία που θα βρίσκαμε μέσω μιας τυχαίας διαδικτυακής αναζήτησης;
Καθώς εορτάζει τα γενέθλιά της, η Wikipedia ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός νέου ταμείου ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων, σχεδιασμένου ώστε να εξασφαλιστεί η μακροημέρευσή της. Όμως, τα χρηματικά ζητήματα είναι μέρος μόνο των ζητημάτων που αντιμετωπίζει η Wikipedia καθώς πλησιάζει στην ενηλικίωσή της.
Τα ευρύτερα ζητήματα αφορούν μια σειρά άλλων κατηγοριών, όπως η διοίκηση και η κουλτούρα.
Όσοι έχουν πρόσβαση στο Ίδρυμα Wikimedia, την οντότητα που θεωρητικά διοικεί την Wikipedia (στον βαθμό που μπορεί να διοικηθεί ένα τέτοιο τεράστιο, συλλογικό φαινόμενο) λένε ότι υπάρχει έλλειψη ισχυρής ηγεσίας. Αυτό απειλεί την ικανότητα του οργανισμού να δαπανήσει χρήματα έξυπνα, ή να καταλήξει σ’ ένα συνεκτικό, μακροπρόθεσμο όραμα.
Μερικές φορές, αυτή η κατάσταση οδηγεί σε εντάσεις και προβλήματα, όπως συνέβη με την απομάκρυνση του Δρ. Τζέιμς Χέιλμαν, ενός εταίρου της Wikimedia που είχε οριστεί από την κοινότητα. Υπήρξε έντονη κριτική αυτής της απόφασης, και της επιλογής του Άρνον Γκεσούρι – ενός στελέχους της Tesla – ως εταίρου. Η εκτελεστική διευθύντρια Λίλα Τρετίκοφ έχει βρεθεί επίσης στο στόχαστρο για το στυλ διοίκησής της.
Φυσικά, δεν θα ήταν η Wikipedia αυτό που είναι αν δεν υπήρχαν κι αυτού του είδους οι εντάσεις, οι οποίες συνοδεύουν κάθε προσπάθεια συλλογικής συμβολής όπως το Linux ή άλλα είδη λογισμικού ανοιχτού κώδικα.
Το ευρύτερο πρόβλημα για την Wikipedia είναι η αίσθηση ότι η ιστοσελίδα ελέγχεται από έναν μικρό, προνομιούχο πυρήνα συντακτών, ο οποίος περιλαμβάνει κυρίως λευκούς άντρες. Στο βαθμό που κάτι τέτοιο ισχύει πραγματικά, απειλεί να μετατρέψει την Wikipedia σε μια εγκυκλοπαίδεια για κάποιους, αλλά όχι για τον καθένα.
Επίσης, η Wikipedia και το Ίδρυμα Wikimedia είναι αντιμέτωπα με ένα ζήτημα ταυτότητας: είναι ο οργανισμός μια εταιρεία τεχνολογίας που παράγει κυρίως μια εγκυκλοπαίδεια, ή ένας μη κερδοσκοπικός εκπαιδευτικός θεσμός που βασίζεται στο διαδίκτυο; Αυτές οι δύο εκδοχές απαιτούν και διαφορετικές προσεγγίσεις, σε κάποιο βαθμό.
Πάντως, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Wikipedia και ο ιδρυτής της, Τζίμι Γουέιλς, αξίζουν επαίνου – πόσες ιστοσελίδες κατάφεραν να επιβιώσουν για 15 χρόνια, έχοντας ταυτόχρονα 20 δισεκατομμύρια pageviews τον μήνα;
Παρά τα όποια προβλήματα, η Wikipedia παραμένει ένα πανίσχυρο παράδειγμα του τι μπορούν το διαδίκτυο και ευρύτερα η ανθρωπότητα να πετύχουν όταν συνδυάζονται πολλά μυαλά για τον ίδιο σκοπό. Και αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία σε μια περίοδο που τόσες πολλές εταιρείες τεχνολογίας εστιάζουν κυρίως στο πώς θα αυξήσουν τον τζίρο τους.
