Να γιατί οι αεροπορικές πτήσεις παραμένουν ακριβές

Οι συνέπειες της πρόσφατης πτώσης των τιμών του πετρελαίου δείχνουν πόσο σημαντικό είναι το αργό πετρέλαιο στη ζωή των Αμερικανών.

Ας πούμε, εξαιτίας της φτηνής βενζίνης αυξήθηκε ο αριθμός των οδηγών στους δρόμους, και μαζί μ’ αυτό αυξήθηκε κι ο αριθμός των θανάτων από αυτοκινητιστικά δυστυχήματα – κατά 10% τους πρώτους εννέα μήνες του 2015.

Παράλληλα, αφότου απομονωμένες πόλεις στη Βόρεια Ντακότα γέμισαν με χιλιάδες ανθρώπους πρόθυμους να εργαστούν στον κλάδο των σχιστολιθικών κοιτασμάτων, πλέον τα διαμερίσματα που χτίστηκαν για να τους στεγάσουν είναι άδεια, τώρα που η ζήτηση έχει πιάσει πάτο.

Υπάρχει όμως ένα πεδίο της οικονομίας των ΗΠΑ όπου η πτώση των τιμών του πετρελαίου δεν έχει γίνει αισθητή: τα αεροπορικά εισιτήρια.

Το καύσιμο των αεροσκαφών – που καταλαμβάνει ένα μεγάλο μέρος των εξόδων των αεροπορικών εταιρειών – κοστίζει σήμερα περίπου το ένα τρίτο απ’ ό,τι κόστιζε πριν από δύο χρόνια. Όμως, η μείωση των τιμών των αεροπορικών εισιτηρίων είναι ελάχιστη – περίπου 3% ανά τρίμηνο πέρυσι.

Πόσο κερδίζουν οι αεροπορικές εταιρείες από την πτώση των τιμών; Σύμφωνα με τον Βολοντμίρ Μπιλότκα, λέκτορα οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Newcastle, τα καύσιμα παραδοσιακά είναι περίπου το ένα τρίτο των λειτουργικών εξόδων των εταιρειών.

Καθώς η τιμή του καυσίμου μειώνεται, καταλαμβάνει ολοένα και μικρότερο μερίδιο αυτών των εξόδων, και πλέον τα καύσιμα είναι μόλις το 15% των εξόδων των εταιρειών, αν υποθέσουμε ότι οι υπόλοιπες κατηγορίες εξόδων παραμένουν σταθερές.

Μια τέτοια μεταβολή είναι, βεβαίως, προς όφελος των εταιρειών. Πέρυσι, οι τέσσερις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ – American, Southwest, Delta και United – είχαν κέρδη 22 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Παρόλ’ αυτά, οι εταιρείες δεν φαίνονται διατεθειμένες να μειώσουν τις τιμές των εισιτηρίων ώστε να κλέψουν πελάτες η μία απ’ την άλλη. Ακόμα και κάποιες επιμέρους χρεώσεις που είχαν εισαχθεί σε παλαιότερες και δυσκολότερες χρονιές, όπως π.χ. η χρέωση για θέση στο παράθυρο ή στο διάδρομο, παραμένουν στη θέση τους. Το ίδιο συμβαίνει και με χρεώσεις που στόχο είχαν, αρχικά, την κάλυψη των τότε αυξανόμενων δαπανών για καύσιμα (!).

Θεωρητικά, υποτίθεται ότι τουλάχιστον μια εταιρεία θα έπρεπε να είναι διατεθειμένη να μειώσει τις τιμές των εισιτηρίων για να κερδίσει επιπλέον πελάτες από τον ανταγωνισμό. Τίποτα τέτοιο, όμως, δεν συμβαίνει. Αντιθέτως, οι εταιρείες ξοδεύουν τα λεφτά τους στην αγορά νέων αεροσκαφών και σε κινήσεις που κάνουν χαρούμενους τους μετόχους, όπως π.χ. η επαναγορά μετοχών.

«Δεν έχει μείνει παρά ελάχιστος ανταγωνισμός στον κλάδο αεροπορικών εταιρειών των ΗΠΑ» λέει ο Μπιλότκα. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, η συγκεντροποίηση του κλάδου έχει ενταθεί μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων, και πλέον οι εταιρείες δεν επιθυμούν να επιβληθούν μέσα από έναν πόλεμο τιμών.

Εξάλλου, η συγκεντροποίηση αυτή σημαίνει ότι ιδιοκτησιακά οι εταιρείες δεν διαφέρουν και τόσο μεταξύ τους. Ας πούμε, οι πέντε μεγαλύτεροι διαχειριστές κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών ελέγχουν από κοινού το 17% τόσο της American όσο και της Delta. Τέτοια φαινόμενα οδηγούν στο να είναι τα εισιτήρια περίπου 10% ακριβότερα απ’ ό,τι θα ήταν υπό άλλες συνθήκες, με διαφορετικά ιδιοκτησιακά καθεστώτα, σύμφωνα με μελέτη της Charles River Associates.

Και η αλήθεια είναι ότι οι ρυθμιστικές αρχές δεν μπορούν να κάνουν και πολλά πράγματα, παρά μόνο να περιμένουν την είσοδο νέων εταιρειών στην αγορά. Εφόσον οι ίδιες αυτές αρχές ενέκριναν τις εξαγορές και τις συγχωνεύσεις που οδήγησαν σ’ αυτή την κατάσταση, θα ήταν κάπως περίεργο τώρα να παραπονεθούν για έλλειψη ανταγωνισμού.

Κι αυτό σημαίνει ότι δεν πρόκειται να γίνουν σύντομα μειώσεις στις τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων στις ΗΠΑ.

Πηγή: Business Insider