Ανασφάλιστοι στην Ελλάδα του 2016: Μια τεράστια βόμβα

Της Νατάσσας Ν. Σπαγαδώρου

Είναι τρομακτικό να ακούς από ειδήμονες ότι στην Ελλάδα της κρίσης υπάρχουν όχι μόνο δυόμισι εκατομμύρια ανασφάλιστοι, όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία, αλλά πολύ περισσότεροι, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο ακόμη και για πέντε εκατομμύρια ανθρώπους. Μάλιστα πρόκειται για συμπολίτες μας που απώλεσαν ξαφνικά την ασφάλισή τους λόγω ανεργίας, αλλά και για εργαζομένους οι οποίοι τυγχάνουν να είναι λειτουργικά ανασφάλιστοι και βρίσκονται στο έλεος των εργοδοτών τους, που δεν φροντίζουν για τις εισφορές τους. Ωστόσο, στην Ελλάδα είναι μάλλον συνήθη φαινόμενα η «μαύρη» εργασία και η καθυστέρηση ή η μη καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών.

Το Παράλληλο Πρόγραμμα, που ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο, περιείχε την περίφημη ρύθμιση για όσους δεν είναι ασφαλισμένοι, την οποία η κοινωνία περίμενε εδώ και καιρό. Παρ’ όλα αυτά δεν γνωρίζουμε εάν τα 100 εκατ. ευρώ, τα οποία έχει «κλειδώσει» το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους για ιατρική περίθαλψη, αλλά και για διαγνωστικές εξετάσεις, επαρκούν για τον τεράστιο όγκο των αναγκών που υπάρχουν. Σε κάθε περίπτωση σημασία έχουν η χρηματοδότηση και ο σχεδιασμός από πλευράς υπουργείου Υγείας και, γενικότερα, της κυβέρνησης, που όμως, κατά πώς φαίνεται, έχουν χαθεί κάπου στις «αγαθές» προθέσεις.

Στην πραγματικότητα, οι ανασφάλιστοι, σύμφωνα με το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε, δεν θα έχουν πρόσβαση σε διαγνωστικές εξετάσεις, ενώ δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτό προσθήκες που αφορούν την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας των δικαιούχων οι οποίοι έχουν παρακολουθήσει προγράμματα του ΚΕΘΕΑ και του ΟΚΑΝΑ, καθώς και παράτυπων μεταναστών (παιδιά κάτω των 18 ετών, έγκυοι και ασθενείς με ψυχικά νοσήματα).

Για το πενιχρό ποσό των 100 εκατ. ευρώ έκαναν λόγο ο ΣΦΕΕ και η ΠΕΦ στέλνοντας μήνυμα πως δεν επαρκούν, κρούοντας παράλληλα το καμπανάκι του κινδύνου για την ήδη χαμηλή δαπάνη που έχει ο πληθυσμός της χώρας (1,945 δισ. ευρώ). Επομένως, «οποιαδήποτε αυθαίρετη επιβάρυνση του ήδη χαμηλού προϋπολογισμού για το φάρμακο θα προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες». Έτσι, αφού χαιρετίζουν «την προσπάθεια της κυβέρνησης να προσφέρει μέτρα ανακούφισης και να διασφαλίσει την καθολική υγειονομική κάλυψη του πληθυσμού με την ψήφιση και την έκδοση του νόμου 4368», επισημαίνουν: «Η δαπάνη αυτή συμπεριλαμβάνεται στον ήδη μειωμένο προϋπολογισμό της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης και συνεπώς στην υπέρβαση και στο clawback. Η δυσμενής οικονομική συγκυρία και η επιβάρυνση των συνθηκών που επικρατούν στην ευρύτερη γεωγραφική μας περιοχή είναι συνεχιζόμενες, οδηγούν σε αυξανόμενο αριθμό δικαιούχων και εντείνουν την πίεση στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας. Το 1,945 δισ. είναι ανέφικτος στόχος και δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες ούτε των ασφαλισμένων πολιτών. Ως εκ τούτου, απαιτείται να βρεθούν εναλλακτικοί πόροι χρηματοδότησης για την κάλυψη της επιπρόσθετης δαπάνης των διευρυμένων δικαιούχων και όχι η περαιτέρω συρρίκνωση της υπάρχουσας προϋπολογισθείσας δαπάνης».

Το Fortune επικοινώνησε με τον καρδιολόγο Γιώργο Βήχα, ο οποίος υπηρετεί στο ΠΕΔΥ Αγίου Δημητρίου, είναι μέλος του ΙΣΑ και από τους πρώτους εθελοντές στο Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού. Όπως αναφέρει, οι προαναφερθείσες ρυθμίσεις αναμένεται να περάσουν μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, με κοινή υπουργική απόφαση. Το ερώτημα, ωστόσο, είναι γιατί δεν πέρασαν μέχρι τώρα και χρειάζεται αυτό να συμβεί σε μεταγενέστερο χρόνο. Εύλογα, λοιπόν, προκύπτει το ερώτημα, «αν τελικά έχουμε ασθενείς δύο ταχυτήτων στην Ελλάδα;» ή «πόσο ελεύθερο και καθολικό είναι πραγματικά το σύστημα υγείας;». Με άλλα λόγια, είναι πασιφανές ότι κυβέρνηση και πολιτεία συμπεριφέρονται στους ανασφάλιστους ως πολίτες β’ κατηγορίας. Σχολιάζοντας τη χρηματοδότηση που προβλέπει το Παράλληλο Πρόγραμμα, ο συνομιλητής μας υπογραμμίζει ότι είναι εξαιρετικά χαμηλή, και μάλιστα είναι πολύ δύσκολο να την καλύψει ο ΕΟΠΥΥ, ένας υπερχρεωμένος οργανισμός. Άρα πώς είναι δυνατόν να εξυπηρετηθούν οι ομάδες αυτές;

Όπως αναφέρει ο Γιώργος Βήχας, οι ανασφάλιστοι καλύπτονται από τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, καθώς και από τα Κοινωνικά Ιατρεία. Τα τελευταία ανθούν στην Ελλάδα της ύφεσης, αναδεικνύοντας με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την ευαισθησία του Έλληνα και τη δυναμική του εθελοντισμού. Στη χώρα μας σήμερα λειτουργούν περί τα 40 με 45 Κοινωνικά Ιατρεία, τα οποία καλύπτουν πολύ βασικές εξετάσεις. Σημειωτέον ότι η κίνηση στα Κοινωνικά Ιατρεία της χώρας καταγράφει διαρκή αύξηση, όπως και στα νοσοκομεία του ΕΣΥ. Δεδομένης δε της σχεδόν παντελούς έλλειψης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, είναι λογικό το σύστημα συνολικά να βρίσκεται στο «κόκκινο».

Φυσικό επακόλουθο της δραματικής αυτής κατάστασης είναι οι περισσότεροι ανασφάλιστοι να «κόβουν» τη θεραπεία τους. Τα παραδείγματα που μας αναφέρει σοκάρουν. Ο ίδιος γνωρίζει περιπτώσεις συνταξιούχων ή χαμηλόμισθων η σύνταξη ή ο μισθός των οποίων κυμαίνεται στα 600 ευρώ. Οι άνθρωποι αυτοί καταλήγουν με τον πενιχρό μισθό τους να καλύπτουν μετά βίας βασικές ανάγκες και σταδιακά να σταματούν τις θεραπείες τους ή να τις λαμβάνουν με καθυστέρηση. Πολλοί άνθρωποι πλέον μένουν ακάλυπτοι από την αγωγή τους, σημειώνει ο συνομιλητής μας, και δεν χρειάζεται πολύ μυαλό για να σκεφθεί κάποιος ότι κάτι που δεν φροντίζεις για την υγεία σήμερα θα το πληρώσεις αργότερα, και μάλιστα πολύ οδυνηρά. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα έχει αυξηθεί η βρεφική θνησιμότητα, ενώ έχουμε περισσότερους θανάτους απ’ ό,τι γεννήσεις για πρώτη φορά μετά το 1937.

Ειδικότερα, οι γεννήσεις από το 2012 βαίνουν διαρκώς μειούμενες, ενώ καταγράφονται και συνειδητές βλάβες στους πολίτες από συγκεκριμένες πολιτικές. Ακόμη και ένας δείκτης από τους πέντε που θέτουν τα Ηνωμένα Έθνη συνιστά γενοκτονία, αναφέρει με νόημα ο Γιώργος Βήχας. Άραγε, ακούει κανείς;

*Το κείμενο δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα.

Διαβάστε όλες τις εξελίξεις για το ασφαλιστικό ΕΔΩ