Πάει περίπατο η επιστροφή στην ανάπτυξη στο β’ εξάμηνο;

Η προσμονή του κλεισίματος της αξιολόγησης πριν από το Πάσχα, ακόμη και στα μέσα Απριλίου, είχε κάνει πολλά ανώτερα κυβερνητικά στελέχη από το υπουργείο Οικονομικών, Οικονομίας και όχι μόνο, να μιλούν για επιστροφή στην ανάπτυξη στο β’ εξάμηνο του 2016.

Τα τελευταία νέα, όμως, δεν ήταν απλώς άσχημα, αλλά έδειξαν ότι η κατάσταση αντί να εξομαλύνεται, εντείνεται ακόμη περισσότερο.

Το «περίμενε» του Ντόναλντ Τουσκ και το ξερό «όχι» του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στον Αλέξη Τσίπρα για έκτακτη σύνοδο κορυφής μετά το ναυάγιο της διεξαγωγής του Eurogroup τη Μεγάλη Πέμπτη προσέκρουσε μόνο στις ισχυρές ενστάσεις του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος χαρακτήρισε αντιδημοκρατικές και παράλογες τις απαιτήσεις νομοθέτησης προληπτικών μέτρων εφόσον δεν βγουν τα νούμερα που έχουν ήδη συμφωνηθεί από τον Ιούλιο του 2015.

Η ελληνική κυβέρνηση επιχείρησε να αναζητήσει συμμαχίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο γνωρίζοντας εκ των προτέρων τη στάση που θα κρατούσαν οι περισσότεροι Ευρωπαίοι εταίροι, καθώς το δείγμα γραφής που έχει στα χέρια της από τον τρόπο με τον οποίο χειρίζονται οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις το προσφυγικό ζήτημα αρκεί για να καταδείξει τις πραγματικές τους προθέσεις.

Η στάση Γιούνκερ δεν φαίνεται να αρκεί για να ικανοποιήσει την επιθυμία της Αθήνας να βρεθεί άμεση λύση στα νεοεμφανιζόμενα προσχήματα των δανειστών – κυρίως του ΔΝΤ. Ιδίως όταν αυτή η στάση φαίνεται πως δεν πηγάζει από την ξαφνική συμπάθεια του προέδρου της Κομισιόν προς το πρόσωπο ενός πρωθυπουργού τον οποίο πριν μερικούς μήνες είχε δηλώσει ότι «δεν εμπιστεύεται», αλλά από την αντίδραση στις δημόσιες δηλώσεις του ΔΝΤ ότι δεν πιστεύει τα αποτελέσματα της Eurostat και της Κομισιόν για το ελληνικό πρωτογενές πλεόνασμα.

Στην ουσία, η υιοθέτηση έκτακτων προληπτικών μέτρων είναι μια έμμεση παραδοχή λαθών από πλευράς Κομισιόν, και η «έκρηξη» Γιούνκερ στο Κολέγιο των Επιτροπών την Τετάρτη ήρθε απλώς για να ενισχύσει τη γνωστή σε όλους διαπίστωση ότι άλλη μια σειρά φοροεισπρακτικών μέτρων και βαθύτερης λιτότητας θα αποτελειώσει σχεδόν ό,τι απέμεινε από την ελληνική παραγωγική βάση.

Η «έκπληξη» των ΗΠΑ δια στόματος του υφυπουργού Οικονομικών, Νέιθαν Σιτς, με την έμμεση αλλά σαφή στήριξη της Ουάσινγκτον στο αίτημα του ΔΝΤ για νομοθέτηση προληπτικών μέτρων, φέρνει απλώς στο προσκήνιο έναν ακόμη «παίκτη» στην σκακιέρα των συγκρούσεων μεταξύ διαφορετικών δυνάμεων.

Πρόκειται για έναν συναγωνισμό απόδοσης ευθυνών και διαμοιρασμού των εξουσιών στη νέα ευρωπαϊκή πραγματικότητα που χαράσσεται από το 2010 μέχρι σήμερα, και που βρήκε την Ελλάδα στο επίκεντρό της.

Οι συγκρούσεις στο εσωτερικό της Ευρώπης είναι, άλλωστε, πολλαπλές. Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ δεν έκρυψε ποτέ την επιθυμία του να επιστρέψει στην Κομισιόν τις ευθύνες που της αναλογούν – άλλωστε είναι ο πρώτος εκλεγμένος από τους πολίτες πρόεδρός της. Το ευρωκοινοβούλιο άρχισε δειλά-δειλά να αποκτά ουσιαστικό λόγο στα προγράμματα δανειοδότησης της ευρωζώνης, ο Μάριο Ντράγκι έχει να αντιμετωπίσει μια κρίση υποπληθωρισμού και χαμηλής ανάπτυξης σε συνδυασμό με τις συνεχείς επιθέσεις του Βερολίνου για την πολιτική χαμηλών επιτοκίων και τον επηρεασμό της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ, και ο Κλάους Ρέγκλινγκ του ESM έρχεται για πρώτη φορά να προβάρει -με αφορμή την Ελλάδα- το κοστούμι του επικεφαλής ενός ιδιότυπου «ευρωπαϊκού ΔΝΤ», με σαφείς επιρροές από το περιβάλλον Σόιμπλε.

Όλα αυτά, σε συνδυασμό με το επερχόμενο δημοψήφισμα στη Βρετανία, τη συνεχιζόμενη ισπανική κυβερνητική κρίση, τις επερχόμενες μεγάλες εκλογές σε Γερμανία και Γαλλία το 2017 και το άλυτο προσφυγικό ζήτημα που εξακολουθεί να διχάζει την Ευρώπη και να υψώνει νέα τείχη (κυριολεκτικά και μεταφορικά), συνθέτουν ένα τόσο εύθραυστο περιβάλλον, όπου η προσμονή για ελληνική ανάπτυξη μέσα στο έτος μοιάζει περισσότερο ως θαύμα και λιγότερο ως μια ρεαλιστική πραγματικότητα.

Ο παράγοντας του «θετικού ατυχήματος» που θα φέρει μια, αναπάντεχη με βάση της τελευταίες εξελίξεις, συμφωνία, είναι εκείνο που ποντάρουν όσοι στηρίζουν για τους δικούς τους σκοπούς την Ελλάδα. Αυτό το αναπτυξιακό σοκ είναι η τελευταία ελπίδα της κυβέρνησης για να δει τους στόχους που η ίδια συμφώνησε πέρσι να πιάνονται, και τον «εφιάλτη» των πρόσθετων μέτρων να μένει στο συρτάρι.

Όμως μια και μόνο ένδειξη ότι ίσως κάτι δεν πάει καλά μέσα στο β’ εξάμηνο, αρκεί για να πυροδοτήσει νέες αμφιβολίες, να δικαιώσει το ΔΝΤ και το Βερολίνο για την ανοιχτή αμφισβήτηση της αξιοπιστίας της Κομισιόν και των οργάνων της, και να μετατρέψει τις κινδυνολογίες του Σόιμπλε και της Λαγκάρντ σε αυτοεκπληρούμενες προφητείες. Κι όλα αυτά πάντοτε στην πλάτη των Ελλήνων πολιτών.