H ψηφιακή ευκαιρία αξίας 70 δισ. δολαρίων, οι startups και η Upstream

Το Λονδίνο, ένα μεγάλο παγκόσμιο οικονομικό κέντρο, εξακολουθεί να κινείται σε πυρετώδεις ρυθμούς σε όλα τα επίπεδα και να φιλοξενεί μεγάλα events που δείχνουν την τάση για τα επόμενα χρόνια σε τομείς όπως η οικονομία, η τεχνολογία και οι επιχειρήσεις. Ένα από αυτά ήταν και το Startup Grind Europe, το οποίο έλαβε χώρα την Τετάρτη 15 Ιουνίου στην «καρδιά» του Λονδίνου, συγκεντρώνοντας για ακόμα μια φορά το ενδιαφέρον μεγάλων επιχειρήσεων, startups και επενδυτών από όλο τον κόσμο.

Ορμώμενο από τη Slicon Valley, το Startup Grind αποτελεί τη μεγαλύτερη ανεξάρτητη κοινότητα startup στον κόσμο, υποστηρίζοντας τα οικοσυστήματα νεοφυούς επιχειρηματικότητας σε πάνω από 85 χώρες, σε στενή συνεργασία με οργανισμούς όπως είναι η Google for Entrepreneurs.

To FortuneGreece.com, μετά από πρωτοβουλία του Startup Grind Athens και του Δημήτρη Λιτσικάκη, βρέθηκε στη μεγάλη παγκόσμια γιορτή των νεοφυών επιχειρήσεων, στην οποία πήραν μέρος πάνω από 600 επενδυτές, ιδρυτές εταιρειών και δημοσιογράφοι, ώστε να μιλήσουν για επιχειρηματικότητα και καινοτομία σε παγκόσμια επίπεδο. Ενδεικτικά ανάμεσα στους ομιλητές ξεχώρισαν συμμετοχές όπως αυτή του προέδρου της Alphabet και CEO της Google για πάνω από 10 χρόνια, του Eric Schmidt, του συνιδρυτή της εταιρείας Deliveroo, William Shu, της οποία η αξία εκτιμάται ότι αγγίζει πλέον το ένα δισ. δολάρια, βάζοντας το αγγλικό startup στην κλειστή ομάδα των Unicorns, αλλά και εκπροσώπων εταιρειών όπως το Skype, το BlaBlaCar, το Shazam, της Intercom κ.α. (αναλυτικά οι ομιλητές που συμμετείχαν εδώ). Παράλληλα έδωσαν το παρόν διεθνή επενδυτικά σχήματα όπως το Spark Capital, το Accel Partners, το Salesforce Ventures και άλλοι επενδυτές.

Ανάμεσα τους και μια εξίσου σημαντική ελληνική συμμετοχή, αυτή του ιδρυτή και προέδρου της Upstream, Μάρκου Βερέμη, ο οποίος μίλησε στο Fortune για την εταιρεία, για τις ελληνικές startups, αλλά και για τη σημασία τέτοιων εκδηλώσεων.

«Γιατί στηρίζουμε προσπάθειες όπως το Startup Grind»

«Είναι μεγάλη χαρά και τιμή να έχουμε τη δυνατότητα να συμμετέχουμε και να στηρίζουμε ενεργά τις σημαντικές δραστηριότητες και πρωτοβουλίες του Startup Grind, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό» αναφέρει ο Μάρκος Βερέμης.

Άλλωστε η κουλτούρα της Upstream είναι τέτοια, που ο ιδρυτής της γνωρίζει καλά τι σημαίνει μια νεοφυής επιχείρηση να ξεκινάει με μικρά, αλλά αποφασιστικά βήματα και να καταφέρνει να περνάει με επιτυχία στο στάδιο της ανάπτυξης. Η εταιρεία ιδρύθηκε πριν από 15 χρόνια ως μια μικρή, αλλά ταυτόχρονα πρωτοποριακή για την εποχή, start up προσπάθεια, στον χώρο του mobile marketing και της τεχνολογίας κινητής τηλεφωνίας. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχε καν οικοσύστημα τέτοιων εταιριών στην Ελλάδα. Πλέον η Upstream λειτουργεί ως  μια από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου μέσω κινητών συσκευών (m-commerce) στον κόσμο. Το σύνολο του τζίρου της Upstream προέρχεται από το εξωτερικό και, πιο συγκεκριμένα από τις αναδυόμενες αγορές της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής, και της Νοτιοανατολικής Ασίας.

«Δημιουργούμε και αναπτύσσουμε το προϊόν μας στην Ελλάδα και το διαθέτουμε σε 1.2 δισ. καταναλωτές, σε 43 χώρες, ανά τον κόσμο. Συνεπώς, πράγματι εξάγουμε τεχνογνωσία. Εξαρχής, βασικά χαρακτηριστικά της Upstream ήταν η μεγάλη της εξωστρέφεια, καθώς και η βαθιά της πίστη στις δυνατότητες μιας μικρής τότε, αλλά διευρυμένης πλέον, ομάδας ικανών και φιλόδοξων ανθρώπων που πίστευαν ότι, με σκληρή, έντιμη και επίμονη ομαδική δουλειά, μπορούν να διακριθούν επιχειρηματικά, σε διεθνές επίπεδο, πετυχαίνοντας πράγματα που, ακόμα και για τους ίδιους κατά καιρούς, μπορεί να φάνταζαν αδύνατα» επισημαίνει ο Μάρκος Βερέμης και συμπληρώνει: «Ιδιαίτερο για τα ελληνικά δεδομένα χαρακτηριστικό της Upstream όλα αυτά τα χρόνια είναι η πρακτική της να κάνει τους πιο ικανούς ανθρώπους της συνιδιοκτήτες στην εταιρεία, καταρρίπτοντας σε μεγάλο βαθμό τη διάκριση μεταξύ υπαλλήλου και ιδιοκτησίας, και συνεισφέροντας έτσι στην καλλιέργεια και διατήρηση μιας ενδογενούς, ολοζώντανης και δυναμικής επιχειρηματικής κουλτούρας, στους κόλπους της εταιρείας».

Γίνεται εύκολα αντιληπτό λοιπόν για ποιο λόγο η Upstream έχει επιλέξει να συμμετέχει και να υποστηρίζει ενεργά τις σημαντικές προσπάθειες του Startup Grind που στόχο έχουν να στηρίζουν και να εμπνέουν τους επίδοξους, νέους επιχειρηματίες, είτε στην Ελλάδα, είτε, στην προκειμένη περίπτωση, μέσω του Startup Grind Europe Conference, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ευκαιρίες για συνέργειες σε ανώτατο επίπεδο

Εξηγώντας τη σημασία συμμετοχής στις τέτοιες διοργανώσεις, ο Μάρκος Βερέμης τονίζει τη συμμετοχή σπουδαίων ομιλητών, τη δυνατότητα εξεύρεσης νέων ανθρώπων με ιδιαίτερα skills, αλλά και τις συνέργειες που μπορεί να προκύψουν σε επιχειρηματικό και επενδυτικό επίπεδο.

«Έχεις πολλά πράγματα να κερδίσεις από τη συμμετοχή σου σε τέτοια events όπως το Startup Grind. Κατ’ αρχάς τα παρακολουθούν άνθρωποι που μπορείς να προσλάβεις στην εταιρεία σου. Επίσης μπορείς να βρεις συνεργάτες, καθώς μεγάλες εταιρείες όπως η Google, αλλά και επενδυτές όπως το Accel Partners που συμμετέχουν εδώ στο Λονδίνο, είναι σημαντικοί παγκόσμιοι παίχτες. Ο τρίτος λόγος για τη συμμετοχή μας είναι ότι ακούγοντας τους υπόλοιπους ομιλητές, μπορείς να μάθεις πολλά πράγματα και να κάνεις νέες γνωριμίες. Δεν έχεις για παράδειγμα πολλές φορές τη δυνατότητα να ακούσεις τον Eric Schmidt».

Κατά τη διάρκεια του Startup Grind, o Μάρκος Βερέμης είχε μια πολύ ζωντανή συζήτηση με τον Jeremy Kahn, Senior Technology Reporter του Bloomberg, γύρω από τις δελεαστικές ευκαιρίες που προσφέρουν, σε start-ups και μη, οι αναδυόμενες αγορές του κόσμου, τις ιδιαιτερότητες και τις προκλήσεις που παρουσιάζουν οι αγορές αυτές για εταιρίες της Δύσης που δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένες, καθώς και τον τρόπο με τον οποίον μπορούν να ξεπεραστούν οι προκλήσεις αυτές, προς όφελος τόσο του οικοσυστήματος νεοφυούς επιχειρηματικότητας όσο και των τοπικών καταναλωτών.

Δείτε σχετικά αποσπάσματα από τη συζήτηση με θέμα τη ψηφιακή ευκαιρία αξίας 70 δισ. δολαρίων στις αναδυόμενες αγορές:

Οι startups και το ελληνικό οικοσύστημα

Στη συνέχεια η συζήτηση μας περνάει στη προσπάθεια που γίνεται στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια από νεοφυείς επιχειρήσεις και στο κατά πόσο μπορούμε να περιμένουμε περισσότερα από το οικοσύστημα.

«Παρόλες τις όποιες προκλήσεις, και παρόλο που υπάρχουν φυσικά ακόμα πολλά περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης, βλέπω σημαντικά βήματα προόδου τα τελευταία χρόνια να έχουν γίνει στο ελληνικό οικοσύστημα νεοφυούς επιχειρηματικότητας.  Είναι εντυπωσιακή η αύξηση των εταιριών τεχνολογίας τα τελευταία πέντε χρόνια. Ενδεικτικά ενώ είχαμε μόλις 16 startups τεχνολογίας το 2010, σήμερα έχουμε πλέον περισσότερα από 200, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία. Μερικά μάλιστα από αυτά τα startups, όπως π.χ. τα Taxibeat, Workable, Bugsense, e-food και άλλα, έχουν πραγματοποιήσει εξαιρετικά καλή πορεία, προσφέροντας έμπρακτα στην ελληνική οικονομία. Η Workable, για παράδειγμα , η οποία αναπτύσσει HR software για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και της οποίας οι ιδρυτές εργάζονταν παλαιότερα στην Upstream, πρόσφατα πέτυχε χρηματοδότηση περίπου 25 εκατ. δολ. Οι παραπάνω εταιρείες έχουν σημαντική αξία και ο βασικός τους κορμός παραμένει στην Ελλάδα. Συνολικά, αν και ευελπιστώ να αυξηθούν μελλοντικά σε αριθμό, ήδη διαφαίνονται άξιες λόγου start up εταιρίες»

Για τη συνταγή πίσω από την επιτυχία μιας startup εταιρείας, ο κ. Βερέμης επισημαίνει ότι αυτό που κυρίως μετράει είναι το προϊόν και η ομάδα που θα το υποστηρίξει. Αν αυτός ο συνδυασμός πετύχει, ακολουθούν οι πελάτες και σε δεύτερο στάδιο οι επενδυτές. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Persadο, της εταιρείας που ξεπήδησε από τα σπλάχνα της Upstream και στον τελευταίο γύρο χρηματοδότησης εξασφάλισε 30 εκατ. δολάρια από επενδυτές όπως η Goldman Sachs, η Bain Capital, η  American Express και η Citi.

«Υπάρχουν εταιρίες που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία πέντε χρόνια και έχουν πλέον μεγάλες αποτιμήσεις. Όλες έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά: είναι αποκλειστικά εξαγωγικές, έχουν δυνατό προϊόν γνώσης, έχουν μεγαλώσει γρήγορα με πάνω από 50 εργαζόμενους, έχουν προσελκύσει ξένους επενδυτές και φυσικά έχουν εξαιρετικούς εργαζόμενους στους οποίους ανήκει μεγάλο μέρος της επιχείρησης».

Οι επενδύσεις

Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί και στο κομμάτι της χρηματοδότησης των start up εταιριών, ιδιαίτερα μέσα από τα Jeremy Funds. Βέβαια, ενδεικτικό για το δρόμο που έχουμε ακόμα να διανύσουμε, είναι το γεγονός ότι κατά το έτος 2015, ενώ το Ισραήλ επένδυσε $3.6 δισ. σε νέες εταιρίες από venture capital funds (με έσοδα $5.4 δις από προηγούμενες επενδύσεις) η Ελλάδα επένδυσε αντίστοιχα μόλις $50 εκατ.

«Αυτό ωστόσο που μου αποπνέει τη μεγαλύτερη αισιοδοξία για το μέλλον του ελληνικού οικοσυστήματος νεοφυούς επιχειρηματικότητας είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει κατά την άποψή μου ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε μορφωμένους ανθρώπους. Κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει ξεκάθαρη δυνατότητα να χτιστούν εξαγωγικές εταιρείες που βασίζονται στη γνώση αυτών των ανθρώπων. Και όχι απαραιτήτως μόνο εταιρείες τεχνολογίας, καθώς πλέον κάθε εταιρεία, ακόμα και σε παραδοσιακούς τομείς, πρέπει να έχει την τεχνολογία στο επίκεντρο της λειτουργίας της. Για παράδειγμα η Ελλάδα διαθέτει ορισμένους από τους καλύτερους προγραμματιστές στην Ευρώπη και είναι σημαντικό να μη μας διαφεύγουν, εκτός Ελλάδος. Για το λόγο αυτό άλλωστε και στην Upstream αναπτύσσουμε το προϊόν μας εδώ. Όσο το προϊόν μας προσφέρει αξία και είναι καλύτερο από τους ανταγωνιστές μας, θα συνεχίζουμε να μεγαλώνουμε και το ελληνικό οικοσύστημα νεοφυούς επιχειρηματικότητας θα έχει τη δυνατότητα να προσφέρει ολοένα και περισσότερα στην ελληνική οικονομία».

Ο ίδιος αν και δεν δηλώνει επαγγελματίας επενδυτής, συμμετείχε και συμμετέχει σε πολλές προσπάθειες ως angel investor ή ως σύμβουλος στο Δ.Σ. νέων ελληνικών επιχειρήσεων.   «Η λογική μου ως angel investor, εκτός από το κομμάτι της χρηματοδότησης, είναι να μπορώ να προσφέρω στις εταιρείες σε επίπεδο τεχνογνωσίας και καθοδήγησης, δημιουργώντας υπεραξία, ειδικά σε τομείς που γνωρίζω καλύτερα. Τα τελευταία χρόνια γεννιούνται ομάδες μέσα από εταιρείες, με στελέχη που έχουν ακόμα μεγαλύτερες φιλοδοξίες από την εταιρεία που ξεκίνησαν.  Αυτό σημαίνει υγεία και στην ουσία είναι αυτό που θέλουμε από τα παιδιά μας, δηλαδή να γίνουν καλύτερα από εμάς. Μέσα από την πορεία μας όλα αυτά τα χρόνια, γνωρίζουμε καλά πόσο σημαντικό είναι, πέρα από την όποια επιχειρηματική ιδέα και τη σκληρή δουλειά, οι νέες επιχειρηματικές προσπάθειες να συνοδεύονται και να αλληλοϋποστηρίζονται από τη τεχνογνωσία και τις καλές πρακτικές του ευρύτερου οικοσυστήματος και άλλων «αντίστοιχων» επιχειρηματικών προσπαθειών».

Τα σχέδια της Upstream και οι νέοι στόχοι

Όσο για τη πορεία της Upstream και τα άμεσα σχέδια της εταιρείας, ο πρόεδρος της επισημαίνει ότι οι φιλοδοξίες είναι μεγάλες και ότι ο στόχος είναι η διαρκής ανάπτυξη σε νέες χώρες και σε νέες υπηρεσίες. Ήδη η εταιρεία  δραστηριοποιείται σε 43 αναδυόμενες αγορές της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας, προσφέροντας τη δυνατότητα σε περίπου 1.2 δις τελικούς καταναλωτές στις αγορές αυτές να λαμβάνουν και να πληρώνουν μέσω των κινητών τους συσκευών μια πληθώρα από ηλεκτρονικές υπηρεσίες, όπως χρηματοοικονομικές υπηρεσίες (π.χ. μικροδάνεια, micro-insurance), παιχνίδια, υπηρεσίες εκπαίδευσης (π.χ. μαθήματα ξένων γλωσσών μέσω κινητού) αλλά και υπηρεσίες υγείας (π.χ. σε συγκεκριμένα μέρη της Νιγηρίας, υπηρεσία της Upstream στέλνει ειδοποιήσεις για το τι επιδημίες έρχονται και με ποιο τρόπο μπορεί κανείς να προστατευτεί).

Η Upstream ήδη αριθμεί περίπου 300 εργαζομένους, με τους περισσότερους (ιδίως τους προγραμματιστές) να έχουν έδρα την Αθήνα, με τους υπόλοιπους εργαζομένους να στελεχώνουν τα 9 γραφεία της εκτός Ελλάδας, σε Βουκουρέστι, Γιοχάνεσμπουργκ, Κουάλα Λουμπούρ, Λάγκος, Λονδίνο, Μιλάνο, Ντουμπάι, Ρίο Ντε Τζανέιρο και Σαο Πάολο.

«Όραμα της Upstream είναι να προσφέρει τη δυνατότητα στους επόμενους 3 δισ. τελικούς καταναλωτές των αναδυόμενων αγορών του κόσμου να απολαμβάνουν, μέσω των κινητών τους συσκευών, ηλεκτρονικές υπηρεσίες που προσθέτουν αξία στην καθημερινότητά τους. Υπηρεσίες τις οποίες θα μπορούν πρακτικά να απολαμβάνουν και να πληρώνουν, ανεξάρτητα από το διαθέσιμο τοπικό τεχνολογικό υπόβαθρο, ανεξάρτητα από το αν διαθέτουν ή όχι τραπεζική σχέση, και ανεξάρτητα από το πόσο διαφέρει η αγοραστική τους δύναμη σε σχέση με αυτή των καταναλωτών στις ανεπτυγμένες αγορές του κόσμου».

Στα άμεσα σχέδια της εταιρείας είναι η περαιτέρω επέκτασή της σε ακόμα περισσότερες χώρες.

«Στην Αφρική ήδη δραστηριοποιούμαστε σε 27 χώρες, στη Λατινική Αμερική είμαστε σε τρεις χώρες και στοχεύουμε να πάμε σε όλες. Στη Μέση Ανατολή υπάρχουν ακόμα ορισμένες χώρες στις οποίες θέλουμε να εισέλθουμε, ενώ στην Ασία είναι ακόμα περισσότερες. Ήδη ξεκινήσαμε σε Βιετνάμ και Μαλαισία. Παράλληλα, στα σχέδιά μας για το 2016 είναι να αυξήσουμε τα προϊόντα που προσφέρουμε σε κάθε μια από τις αγορές όπου δραστηριοποιούμαστε, ενισχύοντας ολοένα και περισσότερο το τοπικό περιεχόμενο. Οι αναδυόμενες αγορές αναπτύσσονται ταχύτατα, 3 φορές γρηγορότερα σε σχέση με τις ήδη ανεπτυγμένες αγορές της Δύσης, συνεπώς οφείλουμε να αναπτυσσόμαστε και εμείς αναλόγως, καλύπτοντας τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες τους» αναφέρει ο Μάρκος Βερέμης.

«Το 75% των ανθρώπων μας είναι στην Ελλάδα»

H δύναμη της Upstream είναι καθαρά στη τεχνολογική της πλατφόρμα, η οποία περιλαμβάνει τέτοια υποσύνολα τεχνολογικών δυνατοτήτων, που τελικά  μπορεί να πετύχει πολύ μεγαλύτερα ποσοστά ανταπόκρισης σε σχέση με τους ανταγωνιστές της. Χαρακτηριστικά τo 99% των πωλήσεων της πραγματοποιείται στο εξωτερικό και ανάμεσα στους πελάτες της βρίσκονται κυρίως εταιρείες κινητής τηλεφωνίας και τηλεπικοινωνιών.

«Τα περισσότερα προϊόντα που βρίσκει κανείς στις πλατφόρμες της Δύσης είναι πολύ ακριβά για τους ανθρώπους στις αναδυόμενες αγορές. Ένας Νιγηριανός που έχει 4 – 5 δολάρια στο κινητό του δεν έχει τη δυνατότητα να αγοράζει σχεδόν τίποτα από τη Google. Διαθέτουμε λοιπόν πακέτα από υπηρεσίες σε τιμές προσιτές για τους συγκεκριμένους χρήστες και συνήθως ακολουθούμε τη λογική τύπου netflix, δηλαδή πληρώνουν π.χ. μισό δολάριο το μήνα για κάποια συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων και καταναλώνουν όσο από αυτά θέλουν. Με άλλα λόγια, παρέχουμε τρόπο πληρωμής και τοπικό περιεχόμενο, σωστή τιμή με το σωστό μοντέλο τιμολόγησης και τα σωστά πακέτα –πράγματα που θα συνεχίσουμε, με ακόμα εντονότερους ρυθμούς, να προσφέρουμε και κατά το τρέχον έτος.  Για να μπορείς να κάνεις αυτή τη δουλειά, βασίζεσαι πολύ σε δεδομένα, ως εκ τούτου κινούμαστε στην περιοχή των big data. Πεδίο στο οποίο θα συνεχίσουμε να επενδύουμε και να εξελισσόμαστε ακόμα περισσότερο, κατά τους επόμενους 12 μήνες».

H Upstream για την υλοποίηση των παραπάνω σχεδίων συνεχίζει συστηματικά τις προσλήψεις ικανών και φιλόδοξων ανθρώπων, ενισχύοντας περαιτέρω το έμψυχο δυναμικό της.

«Το 75% των ανθρώπων μας είναι στην Αθήνα. Ακόμα έχουμε γραφεία σε ακόμα δέκα χώρες που λειτουργούν σαν hubs για τις συνολικά 43 χώρες στις οποίες δραστηριοποιούμαστε. Η Upstream έχει μεγάλες φιλοδοξίες και θέλει να συνεχίσει να μεγαλώνει», καταλήγει ο Μάρκος Βερέμης.