Απειλούν το Brexit και ο Tραμπ την παγκοσμιοποίηση;
Το Brexit «χτυπά το καμπανάκι» για τους παγκόσμιους ηγέτες. Το εμπόριο και η παγκοσμιοποίηση δέχονται πυρά.
Εκτός των αστικών ελίτ, πολλοί άνθρωποι δεν βλέπουν τα οφέλη ενός πιο διασυνδεδεμένου κόσμου. Αυτό που βλέπουν είναι το εξής: ο μισθός τους δεν αυξάνεται και οι επαγγελματικές προοπτικές τους δεν είναι και τόσο καλές.
«Νοιώθουν ότι έχουν χάσει τον έλεγχο της ίδιας τους της μοίρας» δήλωσε ο Βρετανός Πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ.
Και ο Ντόναλντ Τραμπ μάλλον συμμερίζεται αυτή την άποψη. Ο ίδιος έσπευσε να χειροκροτήσει το σχεδόν 52% των Βρετανών ψηφοφόρων που επέλεξαν η χώρα τους να βγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Αμερική είναι η επόμενη, είπε ο Τραμπ, αναφερόμενος στους 14 εκατομμύρια πολίτες που τον ψήφισαν στις προκριματικές εκλογές των Ρεπουμπλικάνων (όχι και πολύ λιγότεροι από τα 17,4 εκατομμύρια Βρετανοί που ψήφισαν υπέρ του Brexit).
Είναι πολύ εύκολο να δει κάποιος το Brexit και να επισημάνει την έλευση μιας λαϊκίστικης, εθνικιστικής, ή ακόμα και ρατσιστικής επανάστασης. Όμως, υπάρχουν ακόμα λόγοι να πιστέψουμε ότι η παγκοσμιοποίηση μπορεί να κερδίσει – στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και αλλού.
Καταρχήν, η ψήφος υπέρ της εξόδου από την ΕΕ δεν φαίνεται να ωφελεί τον μέσο Βρετανό. Το χρηματιστήριο στο Ηνωμένο Βασίλειο έπιασε πάτο, το βρετανικό νόμισμα έχει τη χαμηλότερη αξία από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, και οι τράπεζες και άλλες μεγάλες επιχειρήσεις αναρωτιούνται μήπως πρέπει να τα μαζέψουν και να μεταφέρουν ένα μεγάλο μέρος του προσωπικού τους εκτός της χώρας.
«Αν η Βρετανία εισέλθει σε ύφεση και η χώρα χωριστεί, δεν θα φανεί και τόσο καλό στους Αμερικανούς ψηφοφόρους» λέει ο Φρεντ Μπέργκστεν, διευθυντής του Peterson Institute for International Economics.
Εκατομμύρια Βρετανών που ψήφισαν υπέρ της εξόδου από την ΕΕ λένε ήδη ότι έχουν μετανιώσει και θέλουν επανάληψη του δημοψηφίσματος.
Βεβαίως, πάντα επρόκειτο να υπάρξουν νικητές και ηττημένοι από το εμπόριο. Και είναι εμφανές ποιοι είναι οι χαμένοι: οι χειρωνακτικοί εργάτες στις ΗΠΑ και σε πολλές περιοχές της Ευρώπης. Βιομηχανίες κλείνουν, και η εργασιακή προοπτική αυτών των ανθρώπων περιορίζεται. Εντωμεταξύ, οι εργαζόμενοι στον ραγδαία αναπτυσσόμενο κλάδο της υψηλής τεχνολογίας και των υπηρεσιών δεν κατανοούν πάντα πόσο πολύ ωφελούνται από την παγκόσμια οικονομία.
Ο πρώην Πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ λέει ότι η απάντηση δεν μπορεί να είναι η επιστροφή στη δεκαετία του ’80. Αντίθετα, οι παγκόσμιοι ηγέτες πρέπει να κάνουν περισσότερα για να βοηθήσουν εκείνους που υπολείπονται.
«Ο τρόπος για να δώσουμε πίσω δουλειές στους ανθρώπους που είναι περιθωριοποιημένοι στην κοινωνία μας σήμερα είναι η καλύτερη εκπαίδευση, η κατασκευή των κατάλληλων υποδομών, και η χρήση της τεχνολογίας για τη βελτίωση της ζωής μας» είπε ο Μπλερ.
Ο Ρόμπερτ Σκοτ, επικεφαλής οικονομολόγος στο Economic Policy Institute, συμφωνεί: «Είναι καιρός να δοθεί μια δημοσιονομική τόνωση μέσω των δαπανών για υποδομές και εκπαίδευση. Αυτά είναι τα πράγματα που δημιουργούν δουλειές και εντάσσουν τους ανθρώπους πίσω στην αγορά εργασίας».
