Τι πρέπει να κάνει ο επόμενος πρωθυπουργός της Βρετανίας
Σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, να μην κάνει τίποτα.
Οι προβλέψεις του μελλοντικού πρωθυπουργού Τζόνσον για το Brexit αποδείχθηκαν λανθασμένες. Πολλαπλά τα οικονομικά χτυπήματα τις πρώτες ημέρες. Πως μπορεί να γλυτώσει τα χειρότερα για τους παραπλανημένους Βρετανούς;
Στις 22 Μαϊου, ο Μπόρις Τζόνσον έκανε μια πρόβλεψη για το μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου μετά το δημοψήφισμα: «Απέναντι στην επιλογή να αναλάβουν ξανά τον έλεγχο ή να βουλιάξουν ακόμα πιο βαθιά στο ομοσπονδιακό υπερκράτος, οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ της ανεξαρτησίας στις 23 Ιουνίου. Όπως ήταν αναμενόμενο, το Project Φόβος κατέληξε μια τεράστια αποτυχία. Οι αγορές ήταν ήρεμες. Η στερλίνα δεν κατέρρευσε». Δυστυχώς, η πρόβλεψη αποδείχθηκε λανθασμένη. Μετά την μεγαλύτερη ποσοστιαία διήμερη πτώση, η στερλίνα υποχώρησε σε χαμηλό τριάντα ετών έναντι του δολαρίου. Η S&P και η Fitch υποβάθμισαν το αξιόχρεο της χώρας. Οι επενδυτές επιτέθηκαν στις τραπεζικές μετοχές.
Μέχρις στιγμής, οι ειδικοί, που είχε αποκηρύξει ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μάικλ Γκόουβ, έχουν επιβεβαιωθεί. Αυτή η τρελή πράξη αυτοτραυματισμού θα επιβαρύνει εκατομμύρια ανθρώπους που δεν έχουν καμία ευθύνη. Είναι πιθανό πως όσοι ψήφισαν υπέρ της εξόδου θα αρχίσουν να νιώθουν ενοχές. Οι ψηφοφόροι μπορεί να συμπεράνουν τελικά ότι οι ηγέτες της καμπάνιας του «Leave» ήταν ψεύτες ή ηλίθιοι.
Δεν προκαλεί έκπληξη για παράδειγμα, το γεγονός ότι ο Ντέβιντ Κάμερον, δυσκολεύτηκε να ταχθεί με πειστικό τρόπο υπέρ του Remain μετά από πέντε χρόνια κατά τα οποία ασκούσε κριτική σχεδόν για τα πάντα στην Ε.Ε. Αποδείχθηκε ολέθρια κοντόφθαλμος.
Υπάρχει τρόπος να ματαιωθεί η όλη διαδικασία; Νομικά, ναι. Όπως ορθά υποστηρίζουν οι υπέρμαχοι του Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μια κοινοβουλευτική και όχι δημοψηφισματική δημοκρατία. Το βήμα που πρέπει να γίνει για να αποχωρήσει το Ηνωμένο Βασίλειο από την Ε.Ε. είναι να εκδώσει δήλωση υπό το άρθρο 50 της συνθήκης της Λισαβόνας για την πυροδοτηθεί η διαδικασία. Με βάση το νόμο, το δημοψήφισμα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα. Μόνο το κοινοβούλιο μπορεί να προβεί στη σχετική δήλωση, γιατί μόνο αυτό θεσπίζει νόμους.
Μετά την εκλογή ενός νέου ηγέτη για το Συντηρητικό κόμμα και ενδεχομένως και την διενέργεια νέων βουλευτικών εκλογών, ο νέα πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον θα μπορούσε, παραφράζοντας τα λόγια το αυτοκράτορα Χιροχίτο στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, να διακηρύξει ότι δεδομένου του «αναπάντεχου» οικονομικού πλήγματος και του κινδύνου διάλυσης του Ηνωμένου Βασιλείου, η κατάσταση «δεν έχει εξελιχθεί με ευνοϊκό τρόπο για το Ηνωμένο Βασίλειο» Πολιτικά ωστόσο, η επιλογή αυτή θα οδηγούσε σε ολισθηρό έδαφος, ακόμα και τον νέο πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον.
Σε αυτήν την περίπτωση, μια δεύτερη επιλογή θα ήταν να διαμηνύσει στην υπόλοιπη Ε.Ε. πως η αρχή της ελεύθερης μετακίνησης πρέπει να επανεξεταστεί. Θα μπορούσε να ζητήσει μια έκτακτη ρύθμιση. Εξάλλου, η παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου και η διατήρηση (αν και λίγο πιο περιορισμένης) της πρόσβασης στην αγορά εργασίας του Ηνωμένου Βασιλείου θα ήταν προτιμότερες από το Brexit και μια αυστηρά περιορισμένη δυνατότητα εισόδου. Μόνο με περιορισμούς στην μετακίνηση, μπορεί να επιτευχθεί ποτέ μια συμφωνία για ένταξη της Τουρκίας ή της Ουκρανίας. Οι ΗΠΑ επισήμαναν με διακριτικό τρόπο στην Ε.Ε. τι διακυβεύεται.
Στην συνέχεια θα μπορούσε να διεξαχθεί ένα δημοψήφισμα για τους νέους όρους και το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να παραμείνει στην Ε.Ε. Οι περιορισμοί στην μετανάστευση είναι η ουσία του ζητήματος. Αν είναι αναπόφευκτοι για το Ηνωμένο Βασίλειο μετά το δημοψήφισμα και αν η Ε.Ε. δεν μετατοπιστεί, τότε το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να χάσει την πρόσβαση στην ενιαία αγορά και να ανοίξει διαπραγματεύσεις για την καλύτερη δυνατή εμπορική συμφωνία που θα επέτρεπε αυτούς τους περιορισμούς.
Αυτήν την στιγμή ωστόσο, το καλύτερο είναι να μην κάνει τίποτα. Το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να αποφασίσει τι θέλει. Η Ε.Ε. πρέπει να αναλογιστεί κατά πόσον η ελεύθερη μετακίνηση είναι απαραβίαστη. Το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να αποφύγει μια πυροδότηση του άρθρου 50: αυτό θα μείωνε την ισχύ του και θα το έβγαζε έξω από την Ε.Ε. μέσα σε δύο χρόνια, πιθανότατα χωρίς εμπορική συμφωνία.
Το αδιέξοδο αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί για πάντα. Αλλά θα μπορούσαν να υπάρξουν οφέλη και για τις δύο πλευρές στο να αποφευχθεί ένα βιαστικό και απότομο τέλος.
Πηγή: Martin Wolf/ Financial Times
