Τί σκέφτονται οι Βρετανοί ένα μήνα μετά το Brexit

Στην πορεία προς το δημοψήφισμα για την ΕΕ, ο Guardian δημιούργησε δύο ομάδες εστίασης («focus groups»), από ψηφοφόρους του Brighton και του Knowsley, εν αναμονή και της επικείμενης ψηφοφορίας.

Οι συνεδρίες διοργανώθηκαν από τον ερευνητικό οργανισμό «BritainThinks» και αποκάλυψαν ότι οι ψηφοφόροι ήταν μπερδεμένοι, δύσπιστοι απέναντι στους πολιτικούς και ανήσυχοι για το θέμα της μετανάστευσης.

Ακόμη, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι από τις συζητήσεις τόσο στο Merseyside (η ευρύτερη περιοχή στην οποία ανήκει το Knowsley), όσο και από εκείνη στην νότια ακτή της χώρας (εκεί όπου βρίσκεται το Brighton) ήταν ότι το επιχείρημα των υποστηρικτών της παραμονής στην ΕΕ σχετικά με την οικονομία δεν «πέρασε» στους ψηφοφόρους, ενώ αντίθετα ο ισχυρισμός των υποστηρικτών του brexit για εξοικονόμηση 350 εκατομμυρίων λιρών για εθνικούς σκοπούς από την αποχώρηση της χώρας από την ΕΕ φαίνεται ότι «έπιασε».

Πλέον είναι γνώριμο ότι οι ψηφοφόροι είχαν χάσει την πίστη τους στους πολιτικούς, των οποίων η ακεραιότητα και αξιοπιστία φαίνεται να έχει πληγεί μετά την εκστρατεία για το δημοψήφισμα, με τους «brexiters» να υποστηρίζοντας ότι μόνο οι πλούσιοι και οι «ανεπηρέαστοι» της κρίσης ήταν πιο πιθανό να υποστηρίξουν το στάτους κβο (την παραμονή στην ΕΕ). Ήταν επίσης εξοργισμένοι από την παρέμβαση του προέδρου Ομπάμα, ενώ την ίδια στιγμή οι υποστηρικτές της παραμονής θεωρούσαν τους «brexiters» και ως ξενοφοβικούς.

Πώς όμως αυτοί οι ίδιοι οι ψηφοφόροι αντιδρούν ένα μήνα μετά το αποτέλεσμα της αποχώρησης από την ΕΕ;

Brexit – το πρώτο Σαββατοκύριακο

Μια ημέρα, λοιπόν μετά το brexit, επικράτησε μια έκρηξη ισχυρών συναισθημάτων. Στους υποστηρικτές της αποχώρησης κυρίαρχη ήταν η οργή απέναντι στον τρόπο με τον οποίον είχαν απεικονισθεί από τα ΜΜΕ και τους αντιπάλους τους.

«Το να ακούς τους χαρακτηρισμούς του στρατοπέδου του «bremain» για όσους επιθυμούσαν την αποχώρηση, ήταν φοβερό. Μας είπαν ηλίθιους, αγράμματους, ρατσιστές. Ήταν αποκρουστικό. Και το γεγονός ότι ζητούν τώρα ένα ακόμη δημοψήφισμα για το ίδιο θέμα είναι σχεδόν διαβολικό », δήλωσε μια γυναίκα που ψήφισε υπέρ της αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ και η οποία ζει στο Knowsley.

Μια τρίτη γυναίκα από το Merseyside εξομολογήθηκε ότι αισθάνθηκε απογοήτευση από τα σχόλια νέων ανθρώπων που η παλαιότερη γενιά είχε αφήσει για τα καλά πίσω της. Τόνισε μάλιστα ότι ο γιος της ήταν έξω φρενών και αμφισβήτησε την απόφαση της, αλλά κατέληξε σύντομα στο συμπέρασμα ότι η Βρετανία ίσως και να πρέπει να πλοηγηθεί μέσα σε μια «τρικυμία» για λίγο καιρό, αλλά τελικά θα τα καταφέρει.

Στους υποστηρικτές της παραμονής από την άλλη μεριά κυριαρχεί η θλίψη και η σύγχυση. «Μερικοί δεξιοτέχνες πολιτικοί κατάφεραν να συνδέσουν και να οδηγήσουν αυτό το «αντι-καθεστωτικό» τσουνάμι προς μια κατεύθυνση που δεν παρουσιάζει καμία ελπίδα για επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητα μας», είπε ένας άνδρας από το Brighton.

Δέκα ημέρες μετά

 

Ο Ντέιβιντ Κάμερον λίγο μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος κατέθεσε την παραίτησή του. Την ίδια στιγμή η ηγεσία του Τζέρεμι Κόρμπιν έχει σημαντικά αποσταθεροποιηθεί από μια απόπειρα εσωκομματικού πραξικοπήματος εναντίον του. Τέλος, από τότε έχει υπάρξει μια απότομη αύξηση των αδικημάτων που σχετίζονται με το φυλετικό μίσος και τον ρατσισμό.

Η Βρετανία είχε προφανώς εισέλθει σε μια ταραχώδη περίοδο με τεράστια αστάθεια στο «Westminster» (το κέντρο του πολιτικού συστήματος της Βρετανίας) δημιουργώντας σε πολλούς ανθρώπους την αβεβαιότητα για το τι σημαίνει στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας της 23ης Ιουνίου.

Όσον αφορά τους υποστηρικτές της παραμονής στην ΕΕ στις ομάδες εστίασης, υπήρξε έτσι μια αχτίδα ελπίδας ότι ίσως κάτι μπορεί ακόμα να αλλάξει. «Νομίζω ότι πρέπει όλοι να ψηφίσουμε εκ νέου για το ζήτημα και σίγουρα τότε θα δείτε την απόφαση να ανατρέπεται, δεν μπορώ να πιστέψω πόσοι πολιτικοί έχουν παραιτηθεί των θέσεων τους από τότε», δήλωσε ένας άνδρας από το Knowsley που ψήφισε υπέρ της παραμονής. Οι υποστηρικτές του brexit εξακολουθούν να είναι θυμωμένοι από τις αντιδράσεις του 48% (ποσοστό υπέρ της παραμονής).

Διαφωνούν επίσης ως προς το ζήτημα της απόφασης Τζόνσον να μην θέσει υποψηφιότητα για την ηγεσία των Συντηρητικών, δηλώνοντας ότι «εκείνος μας συσπείρωσε για να ψηφίσουμε υπέρ της αποχώρησης από την ΕΕ και τώρα δεν θέλει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες αυτού του αποτελέσματος».

Οι Βρετανοί σχολίασαν επίσης την αύξηση του αριθμού των ρατσιστικών περιστατικών. «Είδα μια ανάρτηση στο YouTube σχετικά με τον ρατσισμό και το Brexit. Αισθάνθηκα ένοχες ότι η ψήφος μου συνέβαλε σε αυτό, αλλά η πρόθεσή μου δεν ήταν ποτέ ρατσιστική, ήταν αντίθετα ανησυχία και ενδιαφέρον για κάτι που ίσως η κυβέρνηση θα έπρεπε να έχει θέσει ως προτεραιότητα πολύ νωρίτερα», υποστήριξε μια γυναίκα.

Ένα μήνα μετά

Ορισμένοι ψηφοφόροι που υποστήριξαν την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ και που συμμετείχαν στις ομάδες εστίασης, εξακολουθούν να διατηρούν κάποιες ελπίδες για το τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον, όμως η συντριπτική αίσθηση που κυριαρχεί σε αυτούς πια είναι ότι η Βρετανία χρειάζεται να ξεπεράσει το δημοψήφισμα και να κινηθεί προς τα εμπρός.

Ωστόσο, δεν υπάρχει η ίδια αίσθηση μεταξύ των ψηφοφόρων που υποστήριξαν την αποχώρηση και οι οποίοι δεν δείχνουν να έχουν τύψεις για την επιλογή τους, με τους περισσότερους να εμμένουν στην απόφαση που πήραν στις 23 Ιουνίου.

Ένας εξ αυτών παραδέχθηκε ότι ανησυχεί, αλλά δήλωσε την ίδια στιγμή ότι αυτή ήταν η σωστή απόφαση: «Είμαι έκπληκτος με την κινδυνολογία και την επιθετικότητα κάποιων ανθρώπων γύρω μου. Σίγουρα ο φόβος βγάζει την κακή πλευρά του χαρακτήρα σε μερικούς ανθρώπους και τώρα το διαπιστώνουμε στην πράξη. Ωστόσο … αυτό που φαίνεται ξεκάθαρα είναι ότι οι πολίτες έχουν πραγματικά φωνή».

Από την πλευρά τους, οι νέοι που υποστήριξαν την παραμονή αισθάνονται τώρα ιδιαίτερα νευρικοί για τον διχασμό που φαίνεται να κυριαρχεί, καθώς και για ρατσιστική ρητορική που φαίνεται να αυξάνεται ολοένα και πιο πολύ.

Ένας εξ αυτών υποστήριξε: «Νομίζω ότι δεν μπορεί να ψήφισε κάποιος υπέρ της αποχώρησης και να μην είναι “στενόμυαλος” ή έστω ενάντια στην πολυπολιτισμικότητα και την ποικιλομορφία της κοινωνίας μας. Και αυτό με λυπεί πραγματικά για τη χώρα μας».

Μερικοί «bremainers» εξακολουθούν να ελπίζουν ότι υπάρχει ακόμα μια πιθανότητα να παραμείνει η χώρα τους στην ΕΕ, αλλά αισθάνονται ότι ήδη βρίσκεται σε μια επικίνδυνη πορεία. Η κυρίαρχη όμως άποψη μεταξύ αυτών που υποστήριξαν την έξοδο είναι ότι τα πράγματα έχουν ήδη μπει σε έναν δρόμο και ότι υπάρχει μια απόφαση που πρέπει να εφαρμοστεί.