Κλεμμένοι θησαυροί, ένοχα μυστικά
Μία συλλογή 1.500 έργων τέχνης που είχαν κλαπεί από τους Ναζί , «κρύβονταν» σε μυστική τοποθεσία του Μονάχου.
Η αποκάλυψη λέγεται ότι έγινε λίγο-πολύ τυχαία, όταν ο Κορνίλιους Γκούρλιτ -γιος και κληρονόμος του Γερμανοεβραίου εμπόρου έργων τέχνης Χίλεντμπραντ Γκούρλιτ από το Μόναχο- εντοπίστηκε το 2011 να επιστρέφει με το τρένο από τη Ζυρίχη, έχοντας τις βαλίτσες του γεμάτες πάκους με ευρώ.
Οι υποψίες για εκτεταμένη φοροδιαφυγή οδήγησαν σε έρευνες στο σπίτι του, στο Σβάμπιγκ. Κι εκεί -όπως αποκαλύπτει τώρα, δύο χρόνια μετά, το γερμανικό περιοδικό Focus– οι αρχές εντόπισαν έναν κρυμμένο θησαυρό!
Πίσω από στοίβες κονσερβών και χαρτονιών χυμών φρούτων, βρίσκονταν περίπου 1.500 αμύθητης αξίας έργα τέχνης των Πικάσο, Ματίς, Σαγκάλ, Μπέκμαν, Κλε κ.α -σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Focus- που μέχρι σήμερα θεωρείτο ότι είχαν οριστικά χαθεί.
Διαβάστε ακόμη: Έθαψαν σε εβραϊκό νεκροταφείο τον αρχηγό της Γκεστάπο!
Τα περισσότερα είχαν χαρακτηριστεί από τους Ναζί «εκφυλισμένα» -ένας βολικά προσχηματικός τρόπος για να τα κατασχέσουν αριστουργήματα της τότε μοντέρνας τέχνης, με την δικαιολογία της ήταν «μη γερμανικά» ή «εβραιο-μπολσεβίκικα». Πολλά άλλα είχαν απλά κλαπεί ή υφαρπαχτεί από τους Εβραίους ιδιοκτήτες τους.
Ένας από τους πίνακες φερ’ ειπείν λέγεται ότι είναι το πορτραίτο μίας γυναίκας φιλοτεχνημένο από τον Ματίς, το οποίο ανήκε κάποτε στον παππού της Αν Σιγκλέρ: μίας από τις διασημότερες τηλεπαρουσιάστριες στη Γαλλία και διεθνώς γνωστής ως πρώην συζύγου του Ντομινίκ Στρος Καν.
Ωστόσο, στο σπίτι του 80χρονου σήμερα Γκούρλιτ αρκετά κάδρα ήταν άδεια, χωρίς καμβά. Προφανώς ό,τι απέμεινε από τα σπάνια έργα που πούλησε στη «μαύρη αγορά» κι όχι μόνον. Ένα από αυτά εικάζεται ότι ήταν ο πίνακας Lion Tamer του Μαξ Μπέκμαν, που τον Δεκέμβριο του 2011 -αφότου δηλαδή οι γερμανικές αρχές είχαν εντοπίσει τον κλεμμένο θησαυρό- δημοπρατήθηκε έναντι 864.000 ευρώ από οίκο στην Κολωνία.
Διαβάστε ακόμη: Οι 10 ακριβότεροι ζωγραφικοί πίνακες
Μέχρι και σήμερα, γράφει το Focus, τα ανευρεθέντα έργα τέχνης φυλάσσονται σε μυστική τοποθεσία, κάπου έξω από το Μόναχο, σε φρουρούμενη αποθήκη, όπου ειδικοί εκτιμητές προσπαθούν να εντοπίσουν την προέλευσή τους και τους πιθανούς ιδιοκτήτες.
«Ένας από τους λόγους που όλον αυτόν τον καιρό οι γερμανικές αρχές… κλώθουν τον θησαυρό», σχολιάζει ο βρετανικός Guardian, «είναι τα τεράστια ποσά που αναμένεται να αξιωθούν ως αποζημιώσεις από τους νόμιμους κατόχους τους ανά τον κόσμο, καθώς και οι διπλωματικές επιπλοκές που θα συνεπάγεται η όλη διαδικασία».
Πάντως το δρόμο ήδη άνοιξαν μουσεία στην Ολλανδία, που όπως πρόσφατα διαπιστώθηκε είχαν πολλά κλεμμένα έργα τέχνης από τους Ναζί στις συλλογές τους. Χωρίς καθυστέρηση, λοιπόν, δημιούργησαν από την περασμένη εβδομάδα μία ιστοσελίδα, εκθέτοντας διαδικτυακά τα επίμαχα αριστουργήματα, έτσι ώστε οι νόμιμοι κληρονόμοι τους να τα αναγνωρίσουν και να τα διεκδικήσουν.
Διαβάστε ακόμη: Τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού
Όλα αυτά βέβαια δεν είναι παρά μία μικρή «αχτίδα» ελπίδας σε ένα από τα πιο «σκοτεινά» κεφάλαια της χιτλερικής Γερμανίας. Ούτε λίγο, ούτε πολύ οι υπεύθυνοι του Μουσείου Ολοκαυτώματος στις ΗΠΑ υπολογίζουν ότι οι ναζιστές είχαν κλέψει περί τα 16.000 έργα τέχνης, φιλοτεχνημένα από τα μεγαλύτερα ονόματα των ρευμάτων του εξπρεσιονισμού, του σουρεαλισμού, του κυβισμού και του ντανταϊσμού, τα ίχνη των οποίων έχουν χαθεί μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου.
Μέχρι και η πολυθρύλητη συλλογή του Χίλεντμπραντ Γκούρλιτ θεωρείτο ότι είχε καταστραφεί κατά τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς στη Δρέσδη. Με το τέλος δε του πολέμου, ο Γερμανοεβραίος έμπορος έργων τέχνης -που από τη μία λέγεται ότι τα βρήκε με τους ναζιστές, από την άλλη φημολογείται ότι «χρηματοδότησε» τη φυγή πολλών ομόθρησκων συμπολιτών του στην εξορία- χαρακτηρίστηκε από τα συμμαχικά στρατεύματα θύμα ναζιστικών εγκλημάτων.
