Γιατί η κοινωνική επιχειρηματικότητα μοιάζει μονόδρομος
Τη στιγµή που όλοι έχουν στραµµένο το βλέµµα τους στις τεχνολογικές επιχειρήσεις, λίγο πιο δίπλα ανθεί η κοινωνική επιχειρηµατικότητα.
Σε µια χρονική συγκυρία που αµφισβητούνται η παγκοσµιοποίηση και το µοντέλο µε σηµαία το κέρδος µε κάθε µέσο και τρόπο, το λεγόµενο και «social entrepreneurship» έχει µπει για τα καλά στην ατζέντα των συζητήσεων παγκοσµίως: από το οικονοµικό φόρουµ στο Νταβός µέχρι τα µεγαλύτερα business έντυπα, αλλά και τα «κλειστά γραφεία» της Κοµισιόν, που εστιάζει όλο και περισσότερο στην κοινωνική οικονοµία. Τι είναι, όµως, η κοινωνική επιχειρηµατικότητα; Όπως ορίζεται από τον νοµπελίστα Mohammad Yunus, σκοπός της «κοινωνικής επιχείρησης» είναι να επιλύει τα κοινωνικά προβλήµατα µε οικονοµικά βιώσιµο τρόπο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, µε τη σειρά της, ορίζει τη «κοινωνική επιχείρηση» ως «έναν φορέα της οικονοµίας του οποίου στόχος είναι η ύπαρξη θετικού κοινωνικού αντίκτυπου».
Μια «κοινωνική επιχείρηση» δηµιουργείται κατά κανόνα όταν ένας επιχειρηµατίας ή µια οµάδα πολιτών προσπαθούν να προσφέρουν επιχειρηµατικές και εµπορικές δραστηριότητες και υπηρεσίες για το γενικό όφελος και την επίλυση κοινωνικών προβληµάτων, διατηρώντας µια ισορροπία ανάµεσα στην κοινωνική και την οικονοµική διάσταση. Μάλιστα, σε αρκετές χώρες το κοινωνικό µοντέλο είναι πιο αποτελεσµατικό και αποδοτικό από το έργο που προσφέρει το Δηµόσιο. Το βασικό µήνυµα της κοινωνικής επιχειρηµατικότητας είναι ότι δεν µπορούµε να περιµένουµε από τις κυβερνήσεις και «τους άλλους» να προσφέρουν λύσεις στα προβλήµατά µας, αλλά οι ίδιοι οι πολίτες πρέπει να γίνουν φορείς της λύσης.
Βέβαια, παρά τον ιδιαίτερα θετικό της αντίκτυπο, υπάρχουν ακόµα πολλά εµπόδια που πρέπει να προσπεραστούν. Δεν είναι µόνο η έλλειψη εξειδικευµένης κατάρτισης και εκπαίδευσης, όσο κυρίως η έλλειψη επενδύσεων, δανειοδότησης και κεφαλαίων, τα οποία προέρχονται από ιδιώτες και περιορισµένα κρατικά κονδύλια.
Το Impact Hub και η ελληνική πραγµατικότητα
Σήµερα στην Ελλάδα της κρίσης δραστηριοποιούνται πάνω από 1.000 κοινωνικές επιχειρήσεις, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν τη µορφή συνεταιρισµών. Παρ΄ όλα αυτά, σύµφωνα µε πρόσφατη έρευνα του Thomson Reuters Foundation, η Ελλάδα βρίσκεται µόλις στην 39η θέση, ενώ οι ΗΠΑ θεωρούνται το καλύτερο κράτος για κοινωνική επιχειρηµατικότητα, µε τον Καναδά και τη Βρετανία να ακολουθούν.
Ένας από τους σηµαντικότερους εκπροσώπους στην Ελλάδα για την κοινωνική επιχειρηµατικότητα είναι το Impact Hub. Από το Λονδίνο µέχρι το Γιοχάνεσµπουργκ και από τη Σιγκαπούρη µέχρι στο Σαν Φρανσίσκο, σε περίπου 100 χώρες, το Impact Hub θεωρείται σήµερα η µεγαλύτερη παγκόσµια κοινότητα για την κοινωνική επιχειρηµατικότητα και καινοτοµία.
Οι ιδρυτές, ο Δηµήτρης Κοκκινάκης και η Σόφη Λάµπρου, µε την οµάδα του Impact Hub και το δίκτυο συνεργατών, παρέχουν στους επίδοξους κοινωνικούς επιχειρηµατίες της Ελλάδας µια ολοκληρωµένη σειρά προγραµµάτων που καλύπτουν τις ανάγκες εκπαίδευσης και ανάπτυξης από το στάδιο της αρχικής σύλληψης και της δόµησης του επιχειρηµατικού µοντέλου µέχρι την ανάπτυξη και τη βιωσιµότητα µιας κοινωνικής επιχείρησης.
Για τις εταιρείες που ήδη δραστηριοποιούνται, υπάρχει το πρόγραµµα του Impact Hub Scaling, όπου παρέχεται εκπαίδευση, συµβουλευτική και το απαραίτητο δίκτυο για να κάνουν το επόµενο βήµα, τόσο σε τοπικό όσο και διεθνές επίπεδο. Από το 2013, οπότε και άνοιξε το Impact Hub Athens, πάνω από 85 εταιρείες από διάφορους τοµείς έχουν «στεγάσει» εκεί την ιδέα τους.
Τα αποτελέσµατα είναι ενθαρρυντικά, καθώς το 2015 ήταν µια καλή χρονιά για τα µέλη της κοινότητας. Το 25% των οµάδων ανέφεραν µεγάλη αύξηση των εσόδων τους (> 50% αύξηση σε σχέση µε το 2014) και το 25% σηµαντική αύξηση (µεταξύ 10% και 35% σε σχέση µε το 2014). Ακόµα, το 34,4% από αυτές δήλωσαν αµετάβλητα κέρδη, ενώ µόνο το 15,6 % ανέφερε µείωση των οικονοµικών εσόδων. Επιπλέον, δηµιουργήθηκαν 98 νέες θέσεις εργασίας εντός του δικτύου, ενώ πάνω από 60.000 άτοµα επωφελήθηκαν από τις δραστηριότητες των µελών, µε τη συµβολή στην οικονοµία να ξεπερνά τα τρία εκατοµµύρια ευρώ.
Χαρακτηριστικές ελληνικές κοινωνικές επιχειρήσεις
Τέσσερις εταιρείες που εκπροσωπούν επάξια την ελληνική κοινωνική επιχειρηµατικότητα και δίνουν λύσεις σε καίρια προβλήµατα:
Δηµιουργήθηκε µε στόχο να ενηµερώσει και να εκπαιδεύσει τη κοινωνία πάνω σε περιβαλλοντικά ζητήµατα και πώς αυτά µπορούν να επιλυθούν. Πρόσφατα βραβεύτηκε ως η καλύτερη πρωτοβουλία σύνδεσης του ανθρώπου µε τη φύση παγκοσµίως από τη Διεθνή Ένωση για την Προστασία του Περιβάλλοντος (IUCN) .
Είναι η πρώτη online πλατφόρµα στην Ελλάδα που ενώνει τους γονείς µε ειδικούς οι οποίοι ασχολούνται µε παιδιά. Μέσα από µια µεγάλη βάση δεδοµένων, ο γονιός µπορεί να βρει επαγγελµατίες (από µαίες µέχρι ψυχολόγους και δασκάλους) για κάθε ανάγκη. Πρόσφατα, δε, παρουσιάστηκε και το Nannuka Italia.
Μια µη κερδοσκοπική εταιρεία που προωθεί τα ελληνικά προϊόντα σε όλο τον κόσµο, θέλοντας να «συστήσει» τα οφέλη της ελληνικής διατροφής και την ποιότητα των ελληνικών τροφίµων. Τα έσοδα από τις πωλήσεις εξασφαλίζουν τρόφιµα για άστεγους και ευπαθείς οµάδες, στηρίζοντας Ιδρύµατα ή Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισµούς.
Η πρώτη διαδικτυακή κοινότητα εθελοντικής αιµοδοσίας, που έχει ως στόχο την αύξηση των εθελοντών αιµοδοτών στην Ελλάδα. Στηρίζεται απο το Angelopoulos Fellowship Program.
*Φωτογραφία: Angel Ballesteros
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Fortune Νοεμβρίου που κυκλοφορεί
