Τελευταία έξοδος: Τόμσεν – Ομπστφέλντ;

Του Βασίλη Σαμούρκα

Αποτελεί ένα κείμενο-παρακαταθήκη της αποχώρησης του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα, ή έναν ακόμη ελιγμό για να δώσει στην Ευρώπη να καταλάβει ότι η επιλογή του Ταμείου ως τεχνικού συμβούλου στα μνημονιακά προγράμματά της φέρει το δικό της «τίμημα»;

Το κείμενο στο blog του ΔΝΤ από τον επικεφαλής των ευρωπαϊκών υποθέσεων του Ταμείου, Πόουλ Τόμσεν, και τον οικονομικό σύμβουλο, Μορίς Όμπστφελντ, θα μπορούσε να μοιάζει με την αφίσα της Ρίτα Χέιγουορθ στο κελί του φυλακισμένου Τιμ Ρόμπινς, στην πασίγνωστη ταινία «Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ» (ή αλλιώς The Shawshank Redemption). Ένα λεπτό κομμάτι χαρτί μπροστά από το τούνελ της οριστικής διαφυγής.

Οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ παρέθεσαν στοιχεία για τις συντάξεις, τη φορολογία, τα πλεονάσματα, την ανάπτυξη και την πορεία της διαπραγμάτευσης τα οποία αμφισβήτησαν μέσα σε λίγες ώρες η Κομισιόν, η ελληνική κυβέρνηση, ο ESM και ευρωπαϊκές πηγές κοντά στη διαπραγμάτευση.

Παρουσιάζονται, μάλιστα, ευκόλως προσβάσιμα οικονομικά δεδομένα τα οποία υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να βασίζονται σε υπολογισμούς κορυφαίων θεσμικών οργάνων, όπως ο ΟΟΣΑ και η Eurostat, όπου –θεωρητικά- δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφισβήτησης.

Ποιος είναι λοιπόν ο λόγος που οι δύο του ΔΝΤ αποφάσισαν να ταράξουν τα νερά λίγο πριν την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων της Αθήνας με τους θεσμούς, υπενθυμίζοντας -ορθώς- ότι 3,5% πλεόνασμα χωρίς νέα μέτρα δεν μπορεί να επιτευχθεί;

Εάν λάβουμε υπόψη την άποψη Τσακαλώτου για την ανυπαρξία επίσημων προτάσεων από το Ταμείο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, τότε ίσως αυτός δεν ήταν παρά ο πρώτος «πυροβολισμός» κατά της γερμανικής αδιαλλαξίας για συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα χωρίς να έχει ουσιαστικό λόγο στα βασικά οικονομικά μέτρα.

Ο Πόουλ Τόμσεν είχε συνηθίσει και στο παρελθόν να πραγματοποιεί θεαματικές παρεμβάσεις στο «παρά πέντε» πολλών κρίσιμων διαβουλεύσεων, έχοντας όμως τότε την πλήρη στήριξη της Κριστίν Λαγκάρντ στις αίθουσες των Βρυξελλών, όπου συνέβαιναν οι περισσότερες εξελίξεις.

Αυτή τη φορά, όμως, όταν το blog των ανθρώπων του ΔΝΤ έβγαινε στο διαδίκτυο, η Λαγκάρντ ετοιμαζόταν να λογοδοτήσει ενώπιον Γάλλων δικαστών για το σκάνδαλο των 400 εκατ. ευρώ του γνωστού μεγιστάνα Μπερνάρ Ταπί.

Φυσικά, δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει κάποιος άλλος πλην των άμεσα εμπλεκομένων εάν η επικεφαλής του Ταμείου είχε ενημερωθεί για τις προθέσεις των συνεργατών της. Όμως, με βάση τις ανακοινώσεις της Τρίτης, ο ESM, η Κομισιόν και φυσικά η ελληνική κυβέρνηση είχαν μαύρα μεσάνυχτα.

Επομένως, το ερώτημα για το τι ήταν αυτό που οδήγησε τους δύο άνδρες να δώσουν το δικαίωμα στην ελληνική πλευρά να θυμίσει μια σειρά από άστοχες οικονομικές προβλέψεις του Ταμείου κατά τη διάρκεια των προηγούμενων προγραμμάτων, παραμένει.

Το ΔΝΤ είχε προτείνει μέτρα 4,5 δισ. για την περίπτωση επιμονής στην εξασφάλιση πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% για μετά το 2018. Πλέον, ζητά μείωση του πλεονάσματος ως το 1,5%, και περικοπές συντάξεων και αφορολογήτου ορίου διότι «οι ελληνικές συντάξεις είναι περίπου όσο και οι γερμανικές» ενώ «οι μισοί Έλληνες δεν πληρώνουν φόρο».

Εάν λάβουμε υπόψη τα πολιτικά παιχνίδια Σόιμπλε πριν την επίσημη έναρξη της προεκλογικής περιόδου στη Γερμανία, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών και η καγκελάριος Μέρκελ επιθυμούν να στείλουν τους Γερμανούς στις κάλπες με την εντύπωση ότι η Ελλάδα θα πληρώσει ακριβά το τρίτο πακέτο διάσωσής της, με τα υπερβολικά πλεονάσματα. Τουλάχιστον ώσπου να σχηματιστεί η νέα κυβέρνηση του Βερολίνου, να αποκτήσει καινούριο ένοικο και το Ελιζέ στο Παρίσι, και να ξανακαθίσουν όλοι μαζί στο τραπέζι να τα βρουν πιο ήρεμα για την μετά-2018 εποχή.

Όμως το ΔΝΤ δείχνει πως δεν επιθυμεί να παίξει άλλα πολιτικά παιχνίδια. Ζητά λύσεις και απαντήσεις εδώ και τώρα, από μια ομάδα ισχυρών πολιτικών παραγόντων οι οποίοι διακρίνονται για την αναβλητικότητά τους. Ακόμη κι αν το ίδιο το Ταμείο είχε γίνει στόχος τηλεφωνικών υποκλοπών πριν λίγους μήνες στην Ελλάδα, μαρτυρώντας την πρόθεση να αφήσουν τα πράγματα στην Ελλάδα να κυλήσουν ως το ύστατο σημείο οικονομικής ασφυξίας.

Πιθανότατα το Ταμείο να αναζητεί τρόπους διαφυγής χωρίς να επιθυμεί να υπολογίζει άλλο το πολιτικό κόστος των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών. Ή να βρίσκεται σε διαδικασία αλίευσης προθέσεων έως ότου η νέα κυβέρνηση Τραμπ δώσει τις δικές της κατευθυντήριες γραμμές. Πάντως, ένα είναι βέβαιο. Η επιλογή της δημοσίευσης αυτού του κειμένου δεν έγινε τυχαία. Και σε κανέναν δεν αρέσει να τρώει γκολ από τα αποδυτήρια· πόσο μάλλον στο ΔΝΤ, όπου ζει από το 2010 και μετά την αναβίωση της παλιάς του αίγλης μεταξύ των ισχυρότερων οικονομικών ενώσεων του πλανήτη, κι όχι χωρών της ανατολικής Ευρώπης, της νοτιοανατολικής Ασίας ή της υποσαχάριας Αφρικής.

Ο Βασίλης Σαμούρκας είναι αρχισυντάκτης του www.fortunegreece.com