To Μήλον της Έριδος του Ενεργειακού Ανταγωνισμού
- 15/11/2013, 15:49
- SHARE
Ο ρόλος της ΔΕΠΑ στον ενεργειακό σχεδιασμό της Ελλάδας και στη σκακιέρα της διπλωματίας των αγωγών.
Από τον Γιώργο Παπαευθυμίου
Γιατί μια ελληνική εταιρεία θεωρείται το μήλον της Έριδος στον ενεργειακό ανταγωνισμό Μόσχας – Ουάσινγκτον; Πώς θα συμμετάσχει στον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου (Κασπία – Τουρκία – Ελλάδα – Αλβανία – Ιταλία) και ποιον ρόλο μπορεί να διαδραματίσει στη μεταφορά των κοιτασμάτων φυσικού αερίου του Ισραήλ και της Κύπρου προς τη δυτική Ευρώπη;
Η ΔΕΠΑ, η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου, όπως είναι η πλήρης επωνυμία της, αποτελεί ένα στοίχημα για τις αποκρατικοποιήσεις, αλλά και ένας μοχλός στην ενεργειακή μηχανή της ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων. Πριν από λίγους μήνες το έντονο ενδιαφέρον της Gazprom να αποκτήσει την εταιρεία, με στόχο –μεταξύ άλλων– την εξασφάλιση της δυνατότητας να προμηθεύει άμεσα τους Ευρωπαίους πελάτες της με φυσικό αέριο, έφτασε στο «παρά ένα» της κατάθεσης τελικής δεσμευτικής πρότασης. Ωστόσο ο ρωσικός κολοσσός άφησε «στα κρύα του λουτρού» την κυβέρνηση, για λόγους που οι ελληνικές Αρχές απέδωσαν στα εμπόδια που έθετε η Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Νο 2 της Gazprom Αλεξάντερ Μεντβέντεφ δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του ότι, εκτός από τις αντιστάσεις στην Ε.Ε., ένα από τα κύρια προβλήματα ήταν η αδυναμία να δοθεί μια ρεαλιστική λύση στις οφειλές των ιδιωτών ηλεκτροπαραγωγών προς τη ΔΕΠΑ. «Η εταιρεία έχει σοβαρά προβλήματα από μη πληρωμές καταναλωτών. Θα απαιτηθεί η αναδιάρθρωσή της για την αποκοπή των παραρτημάτων του ΔΕΣΦΑ (Διαχειριστής του Συστήματος Φυσικού Αερίου), ενώ στους συμμετέχοντες στον διαγωνισμό δεν δόθηκαν εγγυήσεις ότι δεν θα επιδεινωθεί το υπάρχον καθεστώς κρατικών ρυθμίσεων για τη ΔΕΠΑ» δήλωνε ο επίσημος εκπρόσωπος της Gazprom, Σεργκέι Κουπριάνοφ, τον περασμένο Ιούνιο.
«Τα χρέη των ηλεκτροπαραγωγών προς τη ΔΕΠΑ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 θα μπορούσαν να επηρεάσουν μόνο οριακά το τίμημα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούν την αποχή από τον διαγωνισμό για την πώλησή της» απαντούσε με ανακοίνωσή του το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας (ΤΑΙΠΕΔ), επιρρίπτοντας εμμέσως, πλην σαφώς στη ρωσική πλευρά την ευθύνη για την αποτυχία.
Αλλά για έναν όμιλο του μεγέθους της Gazprom αυτό κανονικά θα ήταν ένα δευτερεύον θέμα. Είναι φανερό ότι οι Ρώσοι προσπαθούν με συνδυασμένες κινήσεις να «κλειδώσουν» την αγορά των Βαλκανίων, ενισχύοντας τη θέση τους στην παγκόσμια αγορά ενέργειας, που, σύμφωνα με μελέτες, αναμένεται να αυξηθεί κατά 50% μέχρι το 2030. Από την πλευρά τους, οι Αμερικανοί και οι Δυτικοευρωπαίοι βλέπουν με σκεπτικισμό την αύξηση της ρωσικής ενεργειακής επιρροής στην Ε.Ε.
Λαβρόφ: Έντονο το ρωσικό ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Ελλάδα
Η Ελλάδα στον ενεργειακό χάρτη της Δύσης
Αμέσως μετά τη ματαίωση της πώλησης της ΔΕΠΑ στην Gazprom, ακολούθησε ακόμη ένα κομβικό γεγονός στην ενεργειακή σκακιέρα: η ένταξη της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη, και μάλιστα μέσω της συντομότερης διαδρομής. Συνέβη με την ανακοίνωση της κοινοπραξίας του αζερικού κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ 2 για την επιλογή του αγωγού Trans Adriatic Pipeline (TAP), ο οποίος ανοίγει το παιχνίδι της Ελλάδας με το Αζερμπαϊτζάν. Ο εν λόγω αγωγός θα διέρχεται από την Ελλάδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται οικονομικά και γεωστρατηγικά για τη χώρα. Η Αθήνα κινήθηκε άμεσα, με τους επιτελείς των υπουργείων Εξωτερικών και Ενέργειας, αλλά και με τους διοικούντες τη ΔΕΠΑ να πηγαινοέρχονται στο Μπακού για μήνες, προβάλλοντας προς πάσα κατεύθυνση τα πλεονεκτήματα του TAP έναντι του ανταγωνιστικού Nabucco West. Τελικά, οι Έλληνες κέρδισαν.
Έτσι, στο τέλος Ιουνίου έγινε γνωστή η συμφωνία για την εξαγορά του ΔΕΣΦΑ από την κρατική εταιρεία αερίου του Αζερμπαϊτζάν, SΟCAR, με τίμημα κοντά στον στόχο που είχε θέσει το ΤΑΙΠΕΔ, στα 400 εκατ. ευρώ.
Διπλωματικές πηγές, μιλώντας στο Fortune, αναγνωρίζουν ότι «η Ελλάδα μπήκε στον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης ισορροπώντας σε τεντωμένο σχοινί και πλέον πρέπει να χειριστεί με προσοχή τις σχέσεις της με τους Ρώσους». Οι ίδιες πηγές εξηγούν ότι ο TAP φέρνει πιο κοντά την Ελλάδα στην Ευρώπη, η οποία ψάχνει εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου στο Αζερμπαϊτζάν αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες εξαρχής στήριξαν αυτό το σχέδιο. Όμως ο ΤΑΡ είναι ανταγωνιστικός του ρωσικού South Stream, κάτι που έχει δυσαρεστήσει τη Μόσχα.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η κυβέρνηση προσπαθεί να διαχειριστεί προς όφελός της τον ενεργειακό ανταγωνισμό ΗΠΑ – Ρωσίας και να προχωρήσει την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ, με δεδομένη την ασφυκτική πίεση που δέχεται από την τρόικα για την είσπραξη εσόδων άνω των 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ από τις αποκρατικοποιήσεις το 2014 ή, το αργότερο, το 2015.
Διαβάστε επίσης: Σε καλό κλίμα οι συζητήσεις Gazprom – ΔΕΠΑ
Το ενδιαφέρον της Ρωσίας ανανεώθηκε το φθινόπωρο. Κατά τη συνάντηση που είχε ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς με την πρόεδρο της ρωσικής Άνω Δούμας Βαλεντίνα Μετβιένκο, η τελευταία φέρεται ότι ζήτησε ένα εκ των προτέρων συμπεφωνημένο –από Αθήνα και Βρυξέλλες– νομικό πλαίσιο προκειμένου η Gazprom να συμμετάσχει εκ νέου σε πιθανό διαγωνισμό για τη ΔΕΠΑ, χωρίς πάντως να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους η ρωσική πλευρά δεν θέλησε να συμμετάσχει στον πρώτο διαγωνισμό.
«Υπάρχει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον από ρωσικές εταιρείες και βούληση της ρωσικής κυβέρνησης είναι να στηρίξει με κάθε τρόπο αυτές τις επενδύσεις» τόνισε η Βαλεντίνα Μετβιένκο.
Την πρόθεση της εταιρείας να μην αποσυρθεί από την Ελλάδα είχε επισημάνει και ο αντιπρόεδρος της Gazprom Αλεξάντερ Μεντβέντεφ αμέσως μετά το «ναυάγιο» της ιδιωτικοποίησης: «Συνυπολογίσαμε προσεκτικά όλα τα πλεονεκτήματα αλλά και όλους τους κινδύνους της συμμετοχής της Gazprom στον διαγωνισμό για την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ, και αποφασίσαμε να μην υποβάλουμε τελική δεσμευτική προσφορά. Ωστόσο, όλες οι καταστάσεις έχουν τόσο θετική όσο και αρνητική πλευρά. Δεν έχουμε πρόθεση να εγκαταλείψουμε την ελληνική αγορά. Αντιθέτως, θα ενισχύσουμε την παρουσία μας. Η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει στρατηγικός εταίρος μας. Σχεδιάζουμε να διευρύνουμε περαιτέρω τη συνεργασία μας στον ενεργειακό τομέα».
Η μεγάλη σκακιέρα και ο ρόλος της ΔΕΠΑ
Η ΔΕΠΑ, που συμπλήρωσε φέτος 26 χρόνια λειτουργίας, αποτελεί έναν από τους βασικότερους πυλώνες του ενεργειακού συστήματος της Ελλάδας. Το φυσικό αέριο, το οποίο εισήγαγε για πρώτη φορά το 1996, διασφαλίζει την ομαλή ηλεκτροδότηση της χώρας, καλύπτει τις ανάγκες εκατοντάδων χιλιάδων νοικοκυριών, ενώ τροφοδοτεί χωρίς προβλήματα πάνω από 7.000 μεγάλες ή μικρότερες επιχειρήσεις.
Οι αρχικές διακρατικές συμφωνίες με τη Ρωσία και την Αλγερία, μέσω των οποίων η ΔΕΠΑ εξασφάλιζε τις αναγκαίες ποσότητες φυσικού αερίου, έχουν εμπλουτιστεί τα τελευταία χρόνια με νέες συμφωνίες για μεγαλύτερες ποσότητες. Η τουρκική BOTAS και πολύ πρόσφατα η αζερική SOCAR αποτελούν τους νέους προμηθευτές φυσικού αερίου, προσφέροντας διαφοροποίηση πηγών και μεγαλύτερη ασφάλεια εφοδιασμού. Παράλληλα, η διεθνής αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου δίνει στη ΔΕΠΑ ευκαιρίες για επιπλέον ποσότητες όταν το απαιτεί η συγκυρία.
Η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΑ) λειτουργεί ως ανώνυμη εταιρεία, στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας το Ελληνικό Δημόσιο συμμετέχει με ποσοστό 65% και ο όμιλος Ελληνικά Πετρέλαια με 35%. Οι μέτοχοι της επιχείρησης αποφάσισαν την πώληση των μετοχών τους σε ενδιαφερόμενο επενδυτή. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή, που καθυστερεί πλέον, δεν αναστέλλει το αναπτυξιακό πρόγραμμα το οποίο υλοποιεί η διοίκησή της, επιδιώκοντας την αύξηση της αξίας της εταιρείας και, άρα, του τιμήματος που θα εισπράξουν οι μέτοχοί της. Οι κυριότερες από τις θυγατρικές της ΔΕΠΑ, με έλεγχο του 51%, είναι οι τρεις λειτουργούσες εταιρείες παροχής αερίου σε Αττική, Θεσσαλονίκη και Θεσσαλία, οι οποίες μέσω των δικτύων πόλης διανέμουν το φυσικό αέριο στα οικιστικά συγκροτήματα της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, του Βόλου και της Λάρισας.
Η θυγατρική «Ποσειδών» αποτελεί τον βραχίονα των διεθνών συνεργασιών της ΔΕΠΑ. Μέσω της εταιρείας αυτής, στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας συμμετέχει από κοινού με την ιταλική Edison, η ΔΕΠΑ προωθεί τα επενδυτικά σχέδια των διεθνών διασυνδέσεων, όπως του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB και του ελληνοϊταλικού αγωγού IGI.
Την τελευταία πενταετία η ΔΕΠΑ κινείται σε ένα περιβάλλον με ιδιαίτερες προκλήσεις, λόγω της οικονομικής κρίσης. Σε αυτές τις σύνθετες καταστάσεις κατάφερε να βελτιώσει τους οικονομικούς της δείκτες. Με βάση τα δημοσιευμένα στοιχεία του 2012, το σύνολο του ενεργητικού της ανήλθε σε περίπου 3,22 δισ. ευρώ, έναντι 2,89 δισ. το 2011. Τον ίδιο χρόνο, ο κύκλος εργασιών της διαμορφώθηκε σε 1,94 δισ. ευρώ, έναντι 1,76 δισ. το 2011, το μικτό κέρδος σε 317 εκατομμύρια και τα κέρδη προ φόρων σε 170,6 εκατομμύρια.
Ο TAP και η πιθανή και η πιθανή συμμετοχή της ΔΕΠΑ
Η πλέον πρόσφατη εξέλιξη είναι η υπογραφή συμφωνίας για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος του Σαχ Ντενίζ 2 στο Αζερμπαϊτζάν. Η συμφωνία είναι 25ετούς διάρκειας, οι πρώτες ποσότητες αερίου αναμένονται να παραδοθούν το 2019, ενώ η ΔΕΠΑ θα μπορεί να παραλαμβάνει μέχρι και 1 δισ. κυβικά μέτρα τον χρόνο. Μέσω της αξιοποίησης του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ 2, φυσικό αέριο θα μεταφέρεται από το Αζερμπαϊτζάν για πρώτη φορά απευθείας στην Ευρώπη, ανοίγοντας τον Νότιο Διάδρομο.
Η Ελλάδα διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο σε αυτή την εξέλιξη, καθώς το φυσικό αέριο θα εισέρχεται στην εγχώρια αγορά με την αξιοποίηση των αγωγών που διασχίζουν τη χώρα μας, περιλαμβανομένου του IGB, του διασυνδετήριου αγωγού μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, έργου στο οποίο συμμετέχει και η ΔΕΠΑ.
«Είμαστε ιδιαίτερα ευχαριστημένοι που αέριο από το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ 2 θα μεταφέρεται απευθείας στην Ελλάδα και από εδώ στις γειτονικές χώρες. Η συμφωνία αυτή ενισχύει τις προσπάθειες της ΔΕΠΑ για διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας, για ανταγωνιστικές τιμές και ενεργειακή ασφάλεια τόσο για την ελληνική όσο και για τις αγορές της ΝΑ. Ευρώπης, στις οποίες η ΔΕΠΑ σχεδιάζει να επεκταθεί» λέει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της επιχείρησης Χάρης Σαχίνης, ένας 55άρης μάνατζερ με μακρά θητεία σε μεγάλες επιχειρήσεις στις ΗΠΑ.
TAP: H «μαγιά» για την προσέλκυση επενδύσεων στην ενέργεια
Οι τιμές προμήθειας και οι διαπραγματεύσεις
Το τελευταίο διάστημα γίνονται συχνές αναφορές για τις τιμές του φυσικού αερίου, οι οποίες στην Ελλάδα είναι υψηλότερες κατά 15-20% από ό,τι σε άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης. Στο θέμα αυτό η ΔΕΠΑ διευκρινίζει μέσω στελεχών της ότι, πέρα από τις διαπραγματεύσεις για τις δύο βασικότερες πηγές εφοδιασμού της, δηλαδή τη ρωσική Gazprom και την αλγερινή Sonatrach (υγροποιημένο φυσικό αέριο), είναι εκτελεστής διακρατικών συμφωνιών. Οι συμφωνίες αυτές έχουν συναφθεί από τη δεκαετία του ’80 και περιλαμβάνουν τους όρους βάσει των οποίων τιμολογείται το αέριο που παραλαμβάνει.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η διοίκηση της ΔΕΠΑ, με στόχο τη διασφάλιση καλύτερων και οικονομικότερων όρων για τους πελάτες της, προχώρησε σε μια σειρά ενεργειών για τη μείωση της τιμής του φυσικού αερίου. Έτσι, το 2011 αξιοποίησε όρους της διακρατικής συμφωνίας με τη Ρωσία και μείωσε κατά περίπου 7% την τιμή του αερίου, ενώ ήδη βρίσκεται στη διαδικασία για περαιτέρω μειώσεις.
Και παραθέτουν ακόμη δύο παραδείγματα: Το 2012, έπειτα από διαπραγματεύσεις με την αλγερινή Sonatrach, η εταιρεία πέτυχε βελτίωση των όρων προμήθειας, συμπεριλαμβανομένης της τελικής τιμής του υγροποιημένου φυσικού αερίου που παραδίδει στις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας, και μάλιστα με αναδρομική ισχύ από την αρχή του 2012. Τις εκπτώσεις αυτές μετακύλισε στους πελάτες της. Επίσης, το 2012 αγόρασε από την Gazprom ποσότητες φυσικού αερίου που χαρακτηρίζονται προαιρετικές, πετυχαίνοντας ευνοϊκότερη τιμή.
Με δεδομένη την αλλαγή των συνθηκών της αγοράς στην Ευρώπη, η ΔΕΠΑ, τον Μάρτιο του 2013, αξιοποιώντας τους όρους της διακρατικής σύμβασης με τη Ρωσία, εκκίνησε την προβλεπόμενη διαδικασία διαπραγμάτευσης με την Gazprom για περαιτέρω μείωση της τιμής του φυσικού αερίου που παραλαμβάνει. Η διαδικασία αυτή βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και με την ολοκλήρωσή της υπάρχει αισιοδοξία ότι θα επιτευχθεί σημαντική μείωση της τιμής του ρωσικού αερίου, μέσω τροποποίησης συγκεκριμένων όρων που αφορούν την τιμολόγησή του.
Βασικός ωφελημένος από τις μειώσεις, εκτός από τα νοικοκυριά και την ηλεκτροπαραγωγή, θα είναι η ελληνική ενεργειοβόρος βιομηχανία (χαλυβουργία, αλουμίνιο, σιδηρουργία, τσιμεντοβιομηχανία, λιπάσματα, υαλουργία, κεραμουργία, χαρτοποιία), η οποία θα δει το ενεργειακό κόστος παραγωγής να μειώνεται σημαντικά.
Ήδη οι επικεφαλής της βαριάς βιομηχανίας έχουν συνασπιστεί και διεκδικούν με περίσσιο επιχειρηματικό εγωισμό τις μειώσεις τιμών τόσο από τη ΔΕΠΑ όσο και από τη ΔΕΗ, απειλώντας ότι, εάν δεν γίνουν ριζοσπαστικές κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, είτε θα βάλουν λουκέτο στις επιχειρήσεις τους είτε θα τις μεταφέρουν αλλού, π.χ. στην Τουρκία ή στη Βουλγαρία.
ΔΕΠΑ: Προμήθεια 1 δισ. κυβ. μέτρων φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν
Το κερδισμένο στοίχημα της εταιρείας
Στα 17 χρόνια που πέρασαν από την είσοδο του φυσικού αερίου στην Ελλάδα, η ΔΕΠΑ θεωρεί ότι κέρδισε ένα σοβαρό στοίχημα. Αυτό της αποδοχής του νέου καυσίμου από τους καταναλωτές, με τη ζήτηση να υπερβαίνει τα 4 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως. Την τελευταία τριετία, ποσοστό 20%-25% της ηλεκτροπαραγωγής προέρχεται από μονάδες φυσικού αερίου. Την ίδια στιγμή, πάνω από 350.000 νοικοκυριά και επαγγελματικοί καταναλωτές, όπως και η πλειονότητα των δημόσιων κτιρίων στις πόλεις που λειτουργούν δίκτυα (σχολικά και δημοτικά κτίρια, νοσοκομεία, δημόσιες υπηρεσίες), καλύπτουν μεγάλο μέρος των ενεργειακών τους αναγκών με το φυσικό αέριο. Το αμέσως επόμενο διάστημα η διείσδυση του φυσικού αερίου στην οικιακή και την εμπορική χρήση θα επεκταθεί ακόμη περισσότερο, με την ίδρυση τριών νέων εταιρειών διανομής φυσικού αερίου (ΕΠΑ), που θα καλύψουν τα γεωγραφικά διαμερίσματα της κεντρικής Ελλάδας, της κεντρικής Μακεδονίας και της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης – περίπου 1 εκατ. κατοίκους.
Πέρα από τις τρεις νέες ΕΠΑ, η επέκταση του αγωγού υψηλής πίεσης προς τη Μεγαλόπολη, στο κέντρο της Πελοποννήσου, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ίδρυση νέων εταιρειών διανομής στην Πελοπόννησο και τη δυτική Ελλάδα γενικότερα. Οι ίδιες θετικές προοπτικές ως προς την κατασκευή νέων δικτύων πόλης δημιουργούνται και για τις περιοχές που καλύπτει η όδευση του αγωγού ΤΑΡ. Αυτές είναι η δυτική Μακεδονία και η Ήπειρος, οι τοπικοί φορείς των οποίων ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την εισαγωγή του φυσικού αερίου στις περιοχές τους.
Πέρα από την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των κατοικιών και της βιομηχανίας, η χρήση του φυσικού αερίου επεκτείνεται θεαματικά και στην κίνηση των οχημάτων. Οι περισσότεροι κατασκευαστές οχημάτων, επαγγελματικών και μη, προσφέρουν πλέον τα μοντέλα τους και με μηχανές που χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο ως καύσιμο, ενώ ο στόλος των αυτοκινήτων φυσικού αερίου αυξάνεται συνεχώς στις χώρες της Ε.Ε.
Η ΔΕΠΑ, με το πρόσφατο λανσάρισμα του FISIKON, του φυσικού αερίου ως καύσιμου κίνησης, σηματοδότησε την έναρξη της αεριοκίνησης στη χώρα μας. Σύμφωνα με τον Χάρη Σαχίνη, «το άνοιγμα της νέας αγοράς θα προσφέρει τη δυνατότητα επιλογής ενός καυσίμου κίνησης που διαθέτει μοναδικά χαρακτηριστικά: είναι οικονομικότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα συμβατικά καύσιμα, είναι ασφαλές, ενώ θεωρείται το πιο φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο, δεδομένων των μειωμένων εκπομπών σωματιδίων και διοξειδίου του άνθρακα που εκλύει».
Η δημιουργία σε οδικούς άξονες πρατηρίων τα οποία θα διαθέτουν φυσικό αέριο σε κάθε είδους οχήματα είναι το νέο στοίχημα της διοίκησης της ΔΕΠΑ. Μέσα στον χρόνο αναμένεται να ξεκινήσει η λειτουργία των πρώτων πρατηρίων σε Αττική και Θεσσαλονίκη, ενώ θα ακολουθήσει η ίδρυση πρατηρίων στις μεγάλες πόλεις κατά μήκος της εθνικής οδού Αθήνας – Θεσσαλονίκης.
*Το άρθρο δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα