Αν μείνουμε μόνοι με τον Σόιμπλε
Αναβολή τουλάχιστον μέχρι και το 2018 στην λύση για το χρέος και την ένταξη στο QE θα είχε ως συνέπειες ένα "ευρωπαϊκό" μνημόνιο.
Του Τάσου Δασόπουλου
Πως θα ήταν ένα μνημόνιο χωρίς το ΔΝΤ και τις απαιτήσεις του για μέτρα εδώ και τώρα; Ο άσπονδος φίλος της Ελλάδας, ο Γερμανός υπουργός οικονομικών κ Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, έσπευσε να το περιγράψει πολύ γενικά σε συνέντευξη του στην Suddeutsche Zeitung: Θα πρέπει, είπε, να γίνουν νέες διαπραγματεύσεις και το μνημόνιο να ξαναγραφτεί και το σχέδιο να ξανά περάσει από το Γερμανικό κοινοβούλιο.
Ο Γερμανός υπουργός οικονομικών ήταν και παραμένει ο βασικός υποστηρικτής της ενεργού συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.
Αυτός είναι και ο λόγος που η δήλωση του είχε και μια δόση… απειλής ότι ένα αμιγώς ευρωπαϊκό πρόγραμμα διάσωσης δεν θα ήταν απαραιτήτως πιο «άνετο» για την ελληνική οικονομία . Τούτο παρότι ο ίδιος και οι σύμμαχοι του στο Eurogroup , είναι αυτοί που αποτρέπουν στην ουσία την ένταξη του Ταμείου στο ελληνικό αρνούμενοι κατηγορηματικά να δώσουν έστω και μια σαφή δέσμευση για την ελάφρυνση του χρέους και να συζητήσουν πιο ρεαλιστικούς δημοσιονομικούς στόχους.
Παρότι οι εκπρόσωποι του Ταμείου διαβεβαιώνουν ότι ακόμη συζητούν για την ένταξη τους στο ελληνικό πρόγραμμα είναι σαφές ότι κάτι τέτοιο δεν θα γίνει χωρίς την εξασφάλιση όρων που να διασφαλίζουν την βιωσιμότητα του χρέους.
Αν όμως οι Ευρωπαίοι συνεχίζουν να είναι απρόθυμοι και το Ταμείο πει οριστικά «όχι» και δώσει στην δημοσιότητα μια έκθεση βιωσιμότητας για χρέος η οποία θα λέει ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο η Ελλάδα θα έχει ήδη πάθει την πρώτη ζημιά. Το 2014 όταν ο τότε Πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς είχε μιλήσει για την αποχώρηση του ΔΝΤ τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων εκτινάχθηκαν στα επίπεδα του 2011 όταν η Ελλάδα είχε βρεθεί στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.
Μια σημερινή άρνηση του ίδιου του ΔΣ ΔΝΤ να συμμετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα ύστερα από δύο αποτυχημένα προγράμματα θα δώσει σήμα στις αγορές ότι η Ελλάδα είναι λίγο πολύ «χαμένη υπόθεση» . Όπως είναι φυσικό αυτό θα έχει και τις ανάλογες συνέπειες.
Οι όροι Σόιμπλε
Ακόμη και αν η αναστάτωση αυτή θα είναι παροδική καθώς οι Ευρωπαίοι υπουργοί θα δηλώσουν ότι παραμένουν δεσμευμένοι στο ελληνικό πρόγραμμα δεν είναι λίγοι αυτοί θα χάσουν τον ύπνο τους για τους νέους όρους που θα τεθούν στην Ελλάδα με βάση τα ήδη ανοιχτά θέματα του ελληνικού προγράμματος.
Για παράδειγμα, κανείς δεν ξέρει ποια θα είναι η μεσοπρόθεσμη περίοδος στην οποία η Ελλάδα θα κληθεί να επιτυγχάνει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ. Το θέμα έμεινε ανοιχτό και στο τελευταίο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου.
Η ολοκληρωμένη λύση για το χρέος είναι απίθανο να συζητηθεί πριν από το 2018 όπως άλλωστε περιλήφθει και στην απόφαση του τελευταίου Eurogroup . Άλλωστε μετά από πίεση της Γερμανίας και της Ολλανδίας η κάθε αναφορά στα μεσοπρόθεσμα και τα μακροπρόθεσμα μέτρα για το χρέος τελειώνει με την υπόμνηση ότι όλα αυτά θα εξεταστούν « αν χρειαστεί» . Άρα τίποτα δεν είναι βέβαιο.
Η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ είναι αδύνατο να γίνει πριν οι Ευρωπαίοι υπουργοί οικονομικών επικυρώσουν το σύνολο της λύσης για το χρέος . Αν αυτό γίνει το 2018 , το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα πρέπει να συνεχιστεί μέχρι τότε για να περιλάβει και την Ελλάδα . Η Γερμανία πιέζει από τώρα την ΕΚΤ για διακοπή του προγράμματος μέσα στο 2017.
Ανάλογα με το χρόνο που θα γίνει η ενδεχόμενη νέα διαπραγμάτευση για το … «ευρωπαϊκό» ελληνικό πρόγραμμα η Ελλάδα θα πρέπει να υπολογίζει και τις δυσμενείς πολιτικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δηλαδή την δεξιά ή ακόμη και την ακροδεξιά στροφή κάποιων χωρών που βρίσκονται τώρα σε προεκλογική περίοδο . Μάλλον βέβαιο πρέπει να θεωρείται επίσης ότι ο πιο ισχυρός μας σύμμαχος , η Γαλλία , δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα συνεχίσει να υποστηρίζει τις ελληνικές θέσεις.
Μια άγνωστη παράμετρος είναι τα «ειδικά ενδιαφέροντα» της Γερμανίας από ένα αμιγώς ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την Ελλάδα . Ο ίδιος ο κ. Σόιμπλε έχει επισημάνει πολλές φορές καθυστερήσεις κυρίως στο νέο υπερταμείο αποκρατικοποιήσεων αλλά και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεων . Στην περίπτωση που το ΔΝΤ αποχωρήσει οριστικά θα μάθουμε τι ακριβώς θέλει.
Βέβαιο είναι τέλος ότι όσο πιο αργά ξεκαθαρίσει το τοπίο με την συμμετοχή ή όχι του ΔΝΤ τόσο το χειρότερο για την Ελληνική οικονομία αφού η αβεβαιότητα θα συνεχίζεται και μαζί θα απομακρύνεται και ο χρόνος επιστροφής του στις αγορές .Όσο καθυστερούν οι διαδικασίες που θα επιτρέψουν το δανεισμό από τις αγορές τόσο η Ελλάδα θα παραμένει εξαρτημένη από τον δανεισμό του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας.
Στην παρούσα φάση η δεύτερη αξιολόγηση βρίσκεται στο αέρα με την ελληνική διαπραγματευτική ομάδα να πρέπει να περιμένει μέχρι και το Eurogroup της 26ης του μήνα για να μάθει πότε θα ξεκινήσουν οι απευθείας διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς στην Αθήνα . Μπορεί όλοι να ευελπιστούν σε ταχεία ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης αλλά κανένας κύκλος διαπραγματεύσεων δεν έκλεισε με συζητήσεις από απόσταση.
