«Η Ελλάδα θα τα καταφέρει»

Συνέντευξη στην Αναστασία Παρετζόγλου*

Η διαπίστωση είναι κοινή. Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει κάνει μεγάλα βήματα, μέσα από μια σειρά μεταρρυθμίσεων και διαρθρωτικών αλλαγών, προκειμένου να επουλώσει «πληγές» του παρελθόντος και να μπει σε τροχιά ανάκαμψης. Όμως η κεφαλαιακή ρευστότητα εξακολουθεί να παραμένει το μεγάλο ζητούμενο, η γραφειοκρατία αποτελεί ακόμη εμπόδιο στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και οι επενδύσεις δεν έρχονται.

Από τους βασικούς πρωταγωνιστές στην κούρσα για την επανεκκίνηση της Ελληνικής οικονομίας, είναι ο υπουργός Ανάπτυξης κι Ανταγωνιστικότητας Κωστής Χατζηδάκης. Με μεγάλη εμπειρία στα διεθνή, έχοντας θητεύσει στις Βρυξέλλες ως ευρωβουλευτής από το 1994 έως το 2007, και έχοντας περάσει από το υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών τη διετία 2007-2009, η έλευσή του στο υπουργείο Ανάπτυξης σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο για την Ελληνική οικονομία, συνοδεύτηκε από μεγάλες προσδοκίες.

Για πολλούς, λόγω του νευραλγικού του πόστου, είναι ο άνθρωπος που κρατάει στα χέρια του και το πρόβλημα και τη λύση του. Ο ίδιος, υποστηρίζει ότι «η Ελλάδα θα τα καταφέρει» και μιλάει στο Fortune για την στρατηγική του υπουργείου του, τα ολοκληρωμένα προγράμματα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και τα μέτρα που διαρκώς λαμβάνονται για να αρθούν οι δυσκαμψίες της ελληνικής αγοράς.

Κύριε υπουργέ, το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ελληνική επιχειρηματικότητα είναι η έλλειψη χρηματοδότησης στην αγορά. Παρά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και παρά το ΕΣΠΑ, ο φαύλος κύκλος δεν φαίνεται να σπάει. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα, που συνεχίζει να καθηλώνει την ελληνική αγορά;
Η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος ήταν ένα βήμα μπροστά. Η οριστική λύση του προβλήματος της ρευστότητας όμως είναι η πλήρης επαναλειτουργία των τραπεζών. Και η λέξη κλειδί για αυτό είναι η λέξη εμπιστοσύνη. Πλήρης αποκατάσταση της εμπιστοσύνης απέναντι στη χώρα προκειμένου να επιστρέψουν μαζικά οι καταθέσεις στις τράπεζες και να ξεκινήσει να λειτουργεί η μηχανή του τραπεζικού συστήματος. Αυτό προϋποθέτει από την πλευρά της κυβέρνησης αποτελεσματικότητα και συνέχιση της δουλειάς μας μακριά από τις σειρήνες του λαϊκισμού και των μαγικών συνταγών, από την πλευρά της αντιπολίτευσης στοιχειώδη υπευθυνότητα και από την τρόικα εμπιστοσύνη και στήριξη.

Ως Υπουργείο Ανάπτυξης προσπαθούμε να βοηθήσουμε στο πρόβλημα της ρευστότητας με όσα εργαλεία έχουμε στα χέρια μας: μέσω των προγραμμάτων του  ΕΣΠΑ και των χρηματοδοτικών δράσεων του Εθνικού Ταμείου Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ) και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Για αυτό το σκοπό απλοποιήσαμε τους μηχανισμούς χρηματοδότησης του ΕΤΕΑΝ, έτσι ώστε να χρηματοδοτούνται οι επιχειρήσεις και με κεφάλαια κίνησης. Για να διασφαλίσουμε την ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας η Ελληνική Ένωση Τραπεζών δεσμεύθηκε να υπάρξει συγκεκριμένο στοχοδιάγραμμα ανά μήνα, έτσι ώστε μέχρι το τέλος της χρονιάς να έχουν συμβασιοποιηθεί σε χαμηλότοκα δάνεια, 2 δισ. ευρώ μέσω των προγραμμάτων του ΕΤΕΑΝ της ΕΤΕπ και του JEREMIE. Ήδη τον μήνα Σεπτέμβριο δόθηκαν μέσω των προγραμμάτων αυτών 25% περισσότερα χρήματα σε σχέση με όλους τους προηγούμενους μήνες. Παράλληλα, για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΤΕπ συμφωνήθηκε ένας μηχανισμός κάλυψης των εγγυητικών επιστολών των ελληνικών τραπεζών για την διευκόλυνση του εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου ύψους 1,4 δισ. ευρώ ετησίως. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν ξεκινήσει ήδη τις συμβάσεις για αυτό το πρόγραμμα.

Διαβάστε ακόμη: Στην τελική ευθεία για το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο

Το ΕΣΠΑ όμως, παραμένει, ως ένα μεγάλο βαθμό, ένα αναξιοποίητο εργαλείο, καθώς τα χρήματα δεν απορροφώνται με ικανοποιητικό τρόπο, επειδή οι πόροι έρχονται από απολογιστικά με σημαντική καθυστέρηση. Πώς μπορεί, κατά τη γνώμη σας, να ξεμπλοκάρει αυτή η διαδικασία, τη στιγμή που ο τραπεζικός τομέας είναι πιο αδύναμος;
Τον τελευταίο χρόνο η χώρα μας έκανε ένα μεγάλο άλμα στο ρυθμό απορρόφησης των κοινοτικών κονδυλίων και από την 18η θέση που ήμασταν πέρυσι, κατορθώσαμε να σκαρφαλώσουμε φέτος στην 4η θέση μεταξύ των 28 κρατών μελών. Οι απορροφήσεις αυτή τη στιγμή στη χώρα μας υπερβαίνουν τον κοινοτικό μέσο όρο κατά 14,5 μονάδες. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη τυχαία. Απλουστεύσαμε και επιταχύναμε τις διαδικασίες απορρόφησης με 32 επιμέρους παρεμβάσεις. Οι πόροι του ΕΣΠΑ κατευθύνονται στην πραγματική οικονομία, αλλά και σε κοινωνικές δράσεις. Έχουν ήδη ολοκληρωθεί προγράμματα ενίσχυσης της γυναικείας και νεανικής επιχειρηματικότητας, της νησιωτικής τουριστικής επιχειρηματικότητας.

Για το πρόγραμμα ενίσχυσης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων σε εμπόριο, μεταποίηση, τουρισμό, ολοκληρώθηκε η διαδικασία αξιολόγησης των προγραμμάτων. Παράλληλα με κοινοτικά κονδύλια υλοποιούνται δράσεις κοινωνικού χαρακτήρα όπως το πρόγραμμα για τους ανέργους, για την κοινωφελή εργασία, το πρόγραμμα «Health Voucher» για την παροχή υπηρεσιών υγείας σε ανασφάλιστους πολίτες κλπ. Το ΕΣΠΑ είναι ένα αντίβαρο στην κρίση. Δεν είναι όμως πανάκεια. Δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα της χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας από μόνο του. Κάνουμε το καλύτερο δυνατό για να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο τους κοινοτικούς πόρους, ενώ παράλληλα σχεδιάζουμε και το ΕΣΠΑ της νέας προγραμματικής περιόδου με έμφαση στη καινοτομία, την επιχειρηματικότητα και τις κοινωνικές δράσεις.

Χατζηδάκης: 69 εκατ. ευρώ διαθέσιμα σε 4 funds για επενδύσεις

Πώς θα έβλεπε το υπουργείο, την διαχείριση των πόρων του ΕΣΠΑ να αναλάβουν ιδιώτες διαχειριστές κεφαλαίων, με μια ασφαλιστική δικλείδα ότι θα συνεπενδύουν με το κράτος; Με την προϋπόθεση, δηλαδή, ότι για κάθε ποσό, θα επενδύει και ο ιδιώτης διαχειριστής το 30%;
Σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιχειρούμε το νέο ΕΣΠΑ να είναι καινοτόμο τόσο ως προς την αρχιτεκτονική του όσο και ως προς τη φιλοσοφία του. Θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σε προγράμματα που ενισχύουν την εξωστρέφεια, την καινοτομία και την νεανική επιχειρηματικότητα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αντιμετωπίζουμε θετικά την διεύρυνση των δράσεων που μπορεί να προωθούνται μέσα εταιρειών venture capital. Οι εταιρείες αυτές παίρνουν ένα σημαντικό ρίσκο όταν επενδύουν σε μία επιχείρηση , καθώς βάζουν και δικά τους χρήματα. Επομένως, αρκετά επενδυτικά σχέδια μπορεί να είναι αυτό που εσείς αναφέρετε «διαχειριστές κεφαλαίων» καθώς θα συνεπενδύουν μαζί με το κράτος.

Σε μια εποχή που οι πολυτέλειες είναι μηδαμινές, ένα κρίσιμο ερώτημα που τίθεται συχνά τελευταία, είναι γιατί οι διαδικασίες Fast Track δεν εφαρμόζονται και σε μικρότερης κλίμακας επενδυτικές πρωτοβουλίες;
Το Fast Track ξεκίνησε επειδή έπρεπε να βρεθεί μία γρήγορη λύση για τις πιο σημαντικές επενδύσεις, για να στείλει η Ελλάδα ένα μήνυμα ότι, τουλάχιστον, σε ορισμένα σημαντικά επενδυτικά projec ts η φιλοσοφία αλλάζει, χωρίς να περιμένουμε τη συνολική αλλαγή στη δημόσια διοίκηση. Εν τω μεταξύ οι διατάξεις για το Fast Track καταλαμβάνουν όλο και περισσότερες επιχειρήσεις. Ενδεικτικό αυτής της αντίληψης είναι ότι το νέο σχέδιο μεταρρύθμισης για τις αδειοδοτήσεις ( άδειες εγκατάστασης και λειτουργίας) θα καλύπτει όλες τις επιχειρήσεις, όχι μόνο τις μεγάλες.

Τα κενά στην εγχώρια επιχειρηματικότητα, φαίνεται ότι δεν μπορούν να τα καλύψουν οι άμεσες ξένες επενδύσεις. Ποια είναι η στρατηγική προς αυτή την κατεύθυνση, προκειμένου αυτό το κενό να αναπληρωθεί πέραν των αποκρατικοποιήσεων;
Η στρατηγική επικεντρώνεται στον εξής στόχο: να αφήσουμε οριστικά στο παρελθόν το άρρωστο μοντέλο του κρατικού παρεμβατισμού και των ελλειμμάτων και να δώσουμε χώρο στην ιδιωτική πρωτοβουλία να καλύψει το κενό έτσι ώστε να επανέλθει σταδιακά η οικονομία σε αναπτυξιακή τροχιά. Με απελευθέρωση των αγορών, ενίσχυση του ανταγωνισμού, κατάργηση των εμποδίων εισόδου στην αγορά. Εκτός από όλα τα παραπάνω που σας ανέφερα, προωθήσαμε και προωθούμε μία σειρά από ρυθμίσεις άρσης των δυσκαμψιών της ελληνικής αγοράς. Υιοθετήσαμε μία σειρά μέτρων για την εξομάλυνση της αγοράς καυσίμων, ανοίξαμε την αγορά των εμπορικών καταστημάτων διευρύνοντας την εκπτωτική περίοδο, αλλά και το ωράριο λειτουργίας τις Κυριακές. Προωθήσαμε 25 διαφορετικά μέτρα για την απλοποίηση της διαδικασίας των εξαγωγών. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών αναπτύσσουμε εθνική στρατηγική για τα Logistics, ενώ σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ καταθέτουμε νομοσχέδιο με το οποίο θα αντιμετωπίσουμε οριζόντια τα διάφορα μικροκαρτέλ σε τέσσερις διαφορετικούς τομείς: λιανεμπόριο, τουρισμό, οικοδομικά υλικά και τρόφιμα.

Διαβάστε: Στροφή τώρα στο επιχειρείν για την ελληνική οικονομία

Τελευταία, πυκνώνει το φαινόμενο της τάσης φυγής των ελληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό, λόγω του αβάσταχτου ενεργειακού και χρηματοδοτικού κόστους. Επιπλέον, το περιβάλλον δεν ευνοεί την ανάπτυξή τους. Τι πρωτοβουλίες έχει πάρει το υπουργείο για να αποτρέψει τη φυγή των επιχειρήσεων στο εξωτερικό;
Η χώρα μας είναι μέλος της ΕΕ, και δεν μπορούμε με διοικητικά μέτρα να επιβάλουμε την απαγόρευση της μετακίνησης μίας εταιρείας στο εξωτερικό. Στόχος μας είναι να καταστήσουμε τη χώρα μας τόπο φιλικό στην επιχειρηματικότητα. Αυτό προϋποθέτει την προώθηση όλων των διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων που σας ανέφερα, αλλά και την ουσιαστική επαναλειτουργία του τραπεζικού μας συστήματος έτσι ώστε να χρηματοδοτηθούν οι ανάγκες της αγοράς. Αυτό δεν μπορεί να γίνει από την μία μέρα στην άλλη με κάποιο μαγικό ραβδί. Απαιτείται αποφασιστικότητα, επιμονή στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων και της κοινής λογικής.

Τι αλλάζει για τις εξωστρεφείς επιχειρήσεις και για τους υποψήφιους επενδυτές με την ίδρυση της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου» ;Η «Ελληνική Εταιρία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου» προκύπτει από την συγχώνευση του «Eλληνικού Οργανισμού Εξωτερικού Εμπορίου» (ΟΠΕ) και του «Ιnvest inGreece». Αποτελεί προϊόν συστηματικής δουλειάς που έγινε μαζί με το Υπουργείο Εξωτερικών ενώ σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν και οι Ολλανδοί ειδικοί της Task Force με τις εξειδικευμένες γνώσεις τους. Σκοπός του νέου φορέα είναι μία πιο συστηματική δουλειά για την προσέλκυση επενδύσεων και την προώθηση των εξαγωγών, μέσα από την καλή δικτύωση στο εξωτερικό και την ουσιαστική στήριξη για τη διείσδυση στις αγορές- στόχους. Το υπάρχον προσωπικό του Invest in και του ΟΠΕ θα αξιολογηθεί από εξειδικευμένο σύμβουλο, θα εισαχθούν αυστηρά κριτήρια για τα νέα στελέχη που θα έλθουν από την αγορά ενώ θα γίνουν και αποσπάσεις υπαλλήλων από τα γραφεία οικονομικών και εμπορικών υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών. Κοντολογής: Στην προσπάθεια αυτή δεν ανακαλύπτουμε την πυρίτιδα. Προχωρούμε με βάση τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.

Ποια είναι τα τρία «καυτά» μέτωπα προς την ανάκαμψη;

Λιτότητα και επενδύσεις πάνε μαζί κ. υπουργέ; Τι λείπει για να μετουσιωθεί το ενδιαφέρον για επενδύσεις σε πράξη;
Για να επενδύσει κάποιος σε ένα τόπο απαιτούνται οπωσδήποτε τρία πράγματα: πολιτική σταθερότητα, δημοσιονομικό νοικοκύρεμα και ένα περιβάλλον φιλικό στην επιχειρηματικότητα και στις επενδύσεις. Η χώρα μας τον τελευταίο χρόνο κατάφερε να περάσει από την πολιτική αστάθεια και την αβεβαιότητα των σεναρίων εξόδου από το ευρώ, στην πολιτική σταθερότητα και στην ανάκτηση της αξιοπιστίας της. Στο δημοσιονομικό τομέα όπως όλα δείχνουν θα επιτύχουμε το στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος, που θα μας επιτρέψει να διαπραγματευθούμε από καλύτερη θέση το ζήτημα του δημόσιου χρέους. Με τις διαρθρωτικές αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις που σας ανέφερα ξανακερδίζουμε τη χαμένη ανταγωνιστικότητά μας. Αργά, αλλά σταθερά η εικόνα αλλάζει. Το τραπεζικό μας σύστημα σταθεροποιείται, ο τουρισμός φέτος έσπασε κάθε ρεκόρ, το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι έντονο από την διεθνή κοινότητα. Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, προβλέπεται οριακή ανάπτυξη το 2014. Δεν ωραιοποιώ την εικόνα σε καμία περίπτωση. Έχουμε μπροστά μας ανηφορικό δρόμο ακόμα, αλλά έχουμε καταφέρει να διανύσουμε το δυσκολότερο κομμάτι της διαδρομής, χάρη στις θυσίες του ελληνικού λαού. Από την πλευρά μας πρέπει να συνεχίσουμε με την ίδια αποφασιστικότητα για να μην πάνε οι θυσίες αυτές χαμένες. Η Ελλάδα θα τα καταφέρει.

*Η Αναστασία Παρετζόγλου είναι brand manager του Fortune – Το κείμενο δημοσιεύεται στο περιοδικό που κυκλοφορεί στα περίπτερα.