Απόστολος Αποστολάκης: Τι έμαθα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της Taxibeat

του Απόστολου Αποστολάκη

Έχοντας υπάρξει επενδυτής και υποστηρικτής της Taxibeat από την πρώτη ημέρα μέχρι την ημέρα πώλησής της, είμαι πολύ χαρούμενος με το αποτέλεσμα του ταξιδιού. Η πώληση υπήρξε επιτυχής για όλους τους εμπλεκόμενους: ιδρυτές, εργαζομένους, επενδυτές, και τον αγοραστή που αγόρασε μια θαυμάσια εταιρεία.

Όμως, όταν οι άνθρωποι ακούν για εξόδους εταιρειών εστιάζουν συνήθως στο …happy end και υποθέτουν ότι το ταξίδι της startup ήταν γραμμικό και δίχως εμπόδια. Ιδιαίτερα στην περίπτωση της Taxibeat, η οποία αναδείχθηκε σε αγαπημένο brand, οι άνθρωποι υποθέτουν ότι τα πράγματα υπήρξαν εύκολα για μας. Γι’ αυτό και ένιωσα την ανάγκη να μιλήσω για τα διδάγματα που αντλήσαμε και να σημειώσω ότι σε αυτά τα 6 χρόνια της Taxibeat δεν ήταν όλα ρόδινα.

Το να ξεκινήσεις μια διεθνή εταιρεία στο ελληνικό startup περιβάλλον το 2011 δεν ήταν ένα εύκολο καθήκον. Καταρχήν, δεν υπήρχε σχετική εμπειρία. Δεν υπήρχαν πολλές περιπτώσεις τεχνολογικών εταιρειών που να είχαν ξεκινήσει από την Ελλάδα και να είχαν επεκταθεί και επιτύχει διεθνώς. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπήρχαν ιδρυτές, εργαζόμενοι και επενδυτές με εμπειρία και έκθεση στη διαδικασία της διεθνούς επέκτασης. Επιπλέον, η χρηματοδότηση για νεοφυείς επιχειρήσεις στην Ελλάδα εκείνη την εποχή ήταν σχεδόν ανύπαρκτη.

Δεν υπήρχαν κεφάλαια venture capital και οι επενδυτές-άγγελοι ήταν ελάχιστοι, με περιορισμένη δυνατότητα υποστήριξης φιλόδοξων ιδρυτών. Ευτυχώς, αυτό δεν μας απέτρεψε απ’ το να συνεχίσουμε, και να φτάσουμε σήμερα στο σημείο να μοιραζόμαστε τα διδάγματα που αντλήσαμε ώστε οι ιδρυτές του μέλλοντος να συναντήσουν λιγότερες δυσκολίες.

Η έγκαιρη πρόσβαση σε σημαντικό όγκο χρηματοδότησης είναι κλειδί

Το 2013, έχοντας εξασφαλίσει ένα ξεκάθαρο market fit, η Taxibeat ήθελε να συμμετάσχει σ’ έναν μεγαλύτερο γύρο χρηματοδότησης (σχεδόν 1 εκατομμύριο ευρώ) για να επεκταθεί στην Ελλάδα και διεθνώς. Αποδείχθηκε ότι ήταν πολύ δύσκολο να εξασφαλίσουμε έναν τέτοιο γύρο χρηματοδότησης παρόλο που η εταιρεία είχε ισχυρή ανάπτυξη εκείνη την περίοδο, καθώς και πολύ θετικό brand awareness. Ο Νίκος, ο ιδρυτής, κι εγώ κληθήκαμε να συναντήσουμε ανθρώπους που είχαν περιορισμένη έκθεση σε startups ή δεν είχαν προηγούμενη εμπειρία σε ιδιωτικές επενδύεις. Το αποτέλεσμα ήταν ότι χρειαστήκαμε 6 μήνες για να αντλήσουμε χρηματοδότηση από 15 διαφορετικούς επενδυτές. Την ίδια στιγμή, οι παγκόσμιοι ανταγωνιστές μας με παρεμφερή προϊόντα συγκέντρωναν δεκάδες εκατομμύρια και εξασφάλιζαν τη δυνατότητα αμεσότερης γεωγραφικής επέκτασης.

Εκτός από την απώλεια εστίασης, η περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση σήμαινε επίσης ότι η μελλοντική χρηματοδότηση από VC πρώτου γύρου κατέστη εξαιρετικά δύσκολη επειδή το τοπίο των καλά χρηματοδοτούμενων ανταγωνιστών διευρύνθηκε και αυτό έκανε λιγότερο ελκυστικό ένα στοίχημα στη Taxibeat.

Το δίδαγμα εδώ είναι ότι μια startup πρέπει να αντιληφθεί την έλλειψη πρόσβασης σε εύκολη και μεγάλου όγκου χρηματοδότηση ως ένα σοβαρό ανταγωνιστικό μειονέκτημα. Για τις ελληνικές startups, η πρόσβαση στη χρηματοδότηση – ιδιαίτερα πρώτου γύρου – παραμένει περιορισμένη, παρά την ίδρυση της VentureFriends που έχει σίγουρα βελτιώσει το χρηματοδοτικό περιβάλλον. Οι φιλόδοξοι ιδρυτές, μετά από το seed round, πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να περάσουν χρόνο σε ευρωπαϊκούς κόμβους όπως το Λονδίνο, για να συνδεθούν με επενδυτές πρώτου γύρου.

Η διεθνής επέκταση πρέπει να είναι μετρημένη

Όταν η Taxibeat συγκέντρωσε με επιτυχία έναν πρώτο γύρο χρηματοδότησης από τη Hummingbird, νοιώσαμε ανακούφιση αλλά απ’ την άλλη πλευρά η πρώιμη επιτυχία μας στη Βραζιλία μας ώθησε να δραστηριοποιηθούμε γρήγορα σε τρεις άλλες διεθνείς αγορές. Ήμασταν μια εταιρεία ηλικίας τριών ετών, εκτός Ελλάδας, και είχαμε δραστηριοποιηθεί ταυτόχρονα σε Βραζιλία, Μεξικό, Περού και Γαλλία. Και όλο αυτό το είχαμε κάνει με έναν γύρο χρηματοδότησης 3 εκατομμυρίων ευρώ που συγκεντρώθηκε από έναν επενδυτή πρώτου γύρου που δεν είχε τη δυνατότητα να ακολουθήσει στη συνέχεια με 10-20 εκατομμύρια εάν χρειαζόταν. Μετά από την αρχική μας επιτυχία στη Βραζιλία, λανσαρίστηκαν οι 99taxi και Easytaxi, οι οποίες είχαν εξασφαλίσει εύκολα και γρήγορα χρηματοδότηση ειδικά για τη Βραζιλία. Μάλιστα, μηδένισαν την προμήθεια που λάμβαναν από τους οδηγούς ταξί, ασκώντας σε μας τεράστια πίεση, δεδομένου ότι βασιζόμασταν στα έσοδά μας για να υποστηρίζουμε την ανάπτυξή μας. Ύστερα από 9 μήνες, και αφού προσπαθήσαμε ανεπιτυχώς να βρούμε χρηματοδότηση, καταλάβαμε ότι δεν μπορούσαμε να παραμένουμε σε όλες αυτές τις αγορές και αποφασίσαμε να εστιάσουμε στο Περού, μια πολλά υποσχόμενη αγορά που ήταν λιγότερο ανταγωνιστική, και να αρχίσουμε να εμφανίζουμε κέρδη. Αυτή η περίοδος ήταν η πιο πιεστική για την Taxibeat. Είχαμε αποχωρήσει από τη Βραζιλία, το Μεξικό και τη Γαλλία, και είχαμε γίνει μια εταιρεία με παρουσία μοναχά σε 2 απομακρυσμένες γεωγραφικές περιοχές και έσοδα που προέρχονταν μόνο από την Ελλάδα. Το Περού ήταν η τελευταία αγορά στην οποία είχαμε εισέλθει και δεν είχαμε αρχίσει να βγάζουμε χρήματα ακόμα. Και την ίδια στιγμή έπρεπε να συγκεντρώσουμε νέα χρηματοδότηση. Αυτός ο γύρος-γέφυρα ήταν πολύ πιεστικός και καλύφθηκε μετά από μήνες προσπαθειών χάρη στην υποστήριξη της Hummingbird και άλλων επενδυτών-αγγέλων που πίστεψαν στο δυναμικό της επιχείρησης.

Το σχετικό δίδαγμα είναι ότι η διεθνής επέκταση δοκιμάζει τα όρια ενός οργανισμού και δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί σε πολλές γεωγραφικές περιοχές ταυτόχρονα. Επιπλέον, η διεθνής επέκταση απαιτεί μια μεγαλύτερη και ισχυρότερη ομάδα, καθώς και τη δυνατότητα να αντέχεις να έχεις ζημιές για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να αναπτυχθεί η εταιρεία.

Εμείς σπεύσαμε βεβιασμένα να εισέλθουμε σε πολλές αγορές οι οποίες είχαν διαφορετικές απαιτήσεις, και αυτό άσκησε πίεση σε μια ήδη επιβαρυμένη ομάδα στην Ελλάδα. Οι νεοφυείς επιχειρήσεις χρειάζονται χρόνο για να μεγαλώσουν την ομάδα τους, να απορροφήσουν τα διδάγματα, να τυποποιήσουν τις διαδικασίες, και μετά να πλασαριστούν σε μία μόνο γεωγραφική περιοχή. Μόνο έτσι μπορεί η ομάδα να δοκιμάσει τις δυνατότητές της σε μια νέα αγορά και να έχει το χρόνο να αφομοιώσει πολύτιμα συμπεράσματα που θα εφαρμοστούν στις μετέπειτα αγορές.

Τη διεθνή επέκταση δεν πρέπει να τη φοβάστε ούτε να την καθυστερείτε

Διοχετεύσαμε πόρους σε μια αγορά που ήταν πολύ μακριά και φαινομενικά πολύ διαφορετική σε σχέση με την Ελλάδα. Κανείς δεν περίμενε ότι μια ελληνική εταιρεία θα αναδεικνυόταν σε ισχυρό παίκτη στο Περού, κι όμως αυτό συνέβη. Μια δυνατή ομάδα μπορεί να λανσάρει ένα προϊόν με επιτυχία ακόμα και σε μια γεωγραφικά απομακρυσμένη περιοχή.

Ιδιαίτερα όταν η startup προέρχεται από μια μικρή αγορά, η διεθνής επέκταση πρέπει να έρχεται όσο το δυνατόν πιο σύντομα για να μειώνεται το γεωγραφικό ρίσκο από τη δραστηριοποίηση σε μία μόνο γεωγραφική περιοχή και να επιτυγχάνεται απόσβεση του (σταθερού) κόστους ανάπτυξης του προϊόντος σε μια μεγαλύτερη αγορά. Αν η Taxibeat δεν είχε δραστηριοποιηθεί στη Λατινική Αμερική (το Περού ισοδυναμεί με το 75% της συνολικής μας επιχειρηματικής δραστηριότητας και αναπτύσσεται ταχύτερα από την Ελλάδα), θα ήμασταν μια πολύ μικρότερη και ζημιογόνα εταιρεία.

Ακόμα κι ένα εξαιρετικό προϊόν χρειάζεται επενδύσεις στο μάρκετινγκ

Η Taxibeat είναι μια εταιρεία με ένα εκπληκτικό DNA προϊόντος. Η ιδρυτική ομάδα είχε μηχανολογικό υπόβαθρο και δεν αφιέρωσε τη δέουσα προσοχή και επενδύσεις στο μάρκετινγκ στην αρχή. Εάν το προϊόν ήταν άλλο, αυτή η ελλιπής εστίαση στο μάρκετινγκ θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα. Στην περίπτωση της Taxibeat, το προϊόν είχε συναρπάσει τους καταναλωτές, είχε γίνει viral, και άρα εμείς συνεχίσαμε να αναπτυσσόμαστε σταθερά. Όμως, εάν είχαμε εστιάσει στο μάρκετινγκ νωρίτερα, θα είχαμε αναπτυχθεί ταχύτερα και περισσότερο. Ακόμα κι αν ένα προϊόν είναι εκπληκτικό (και προφανώς το να έχεις ένα εκπληκτικό προϊόν είναι προϋπόθεση της επιτυχίας) και πουλάει από μόνο του, το μάρκετινγκ είναι απαραίτητο για την ταχύτερη ενίσχυση της ανάπτυξης της εταιρίας.

Συμπερασματικά, η Taxibeat είναι μια τεράστια επιτυχία για ένα οικοσύστημα που είχε ελάχιστες startup πρωταθλήτριες μέχρι τώρα. Πρέπει να γιορτάσουμε την επιτυχία αυτή αλλά παράλληλα πρέπει να μάθουμε από τα διδάγματα ώστε οι μελλοντικοί ιδρυτές να είναι σε θέση να επιτύχουν θετικά αποτελέσματα με μεγαλύτερη ευκολία.

Taxibeat: Αυτά είναι τα επόμενα βήματα μετά τη μεγάλη εξαγορά